Birleşik Zamanlı fiiller

Basit zamanlı fiil, fiilin tek bir zaman veya kip bildirecek şekilde çekimlenmesiydi. Birleşik zamanlı fiil ise, fiilin birden çok kip ve zaman bildirecek biçimde çekimlenmesiyle oluşur. Basit çekimli fiillere ekfiilin getirilmesiyle yapılır. Üç grupta incelenir.

a. Hikaye Birleşik Zamanı

Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “idi” şekli getirilerek yapılır.

  gel   –   miş   –   idi   –   m     ®    gelmiştim

   Fiil        Birinci      İkinci     Şahıs

              zaman   zaman     eki

örneğinde, fiilin çekimini adlandırırken “gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının hikayesi” deriz.

Biliyorduk (Bilmek fiilinin şimdiki zamanının hikayesi)

Çözmeliydik (Çözmek fiilinin gereklilik kipinin hikayesi)

Bazen ekfiille çekimli fiil arasına başka ekler girebilir.

“Alacak mıydı?” sözünde araya “mi” soru edatı girmiş, “açmışlardı” sözünde ise araya

“-ler” çoğul eki gelmiştir.

b. Rivayet Birleşik Zamanı

Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “imiş” şekli getirilerek yapılır.

  Gel   –   ecek   –   miş            ®     Gelecekmiş

   Fiil        Gelecek    Rivayet

               zaman     Zaman

Geliyormuşum (gelmek fiilinin şimdiki zamanının  rivayeti)

Gitmeliymişiz (gitmek fiilinin gereklilik kipinin rivayeti)

Sorarmış (sormak fiilinin geniş zamanının rivayeti)

Çözmüş müymüş (Çözmek fiilinin öğrenilen geçmiş zamanının rivayeti)

c. Şart Birleşik Çekimi

Fiilin basit çekiminden sonra ekfiilin “ise” şekli getirilerek yapılır.

  Gel   –   ecek   –   se   –    k    ®     Geleceksek

  Fiil        Gelecek    Şart kipi

              zaman

Geliyorsanız (gelmek fiilinin şimdiki zamanının şartı)

Gelmişseniz (gelmek fiilinin öğrenilen geçmiş za- manının şartı)

Gelmeliyseler (gelmek fiilinin gereklilik kipinin şartı)

    *      Ekfiilin geniş zamanda kullanılan eklerle birleşik zamanlı fiil yapılamaz.

    *      Birleşik zamanlı fiillerde anlam kayması aranmaz: çünkü fiilin çekiminde daima ekfiilin zamanı hakimdir.

|» Sözcük Türleri Sayfasına Dön! « |

Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…