Radyoaktif Işımalar

Radyoaktif bir atomun dışarıdan bir etki olmaksızın çekirdeğinden tanecik fırlatmasına “radyoaktif ışıma” denir. Işıma aynı zamanda bozunma gibi terimlerle de ifade
edilir. Işıma olaylarına ayrıca “doğal radyoaktiflik” denir. Işıma çeşitleri şunlardır:

a Işımasının Özellikleri

•  Pozitif yüklüdür.
•  Kütle numarası büyük olan atomlar yapar.
•  Pozitif yüklü olduğundan elektriksel alanda ve mag- netik alanda negatif (–) kutba sapar.
•  a ışıması yapan atomun p ve n sayısı 2 azalır.

b– ışımasının özellikleri

•  Negatif yüklüdür. Bu nedenle elektriksel alanda ve magnetik alanda pozitif (+) kutba sapar.
• b ışıması yapan atomun p sayısı 1 artar, nötron sayısı 1 azalır.
•  Giriciliği a ışınlarından fazladır.

NOT: b ışıması sonucu atomun izobarı oluşur.

g Işımasının özellikleri

•  Yüksüzdür. Bu nedenle elektriksel alanda ve mag- netik alanda sapma göstermez.
•  g ışıması yapan atomun p ve n sayıları değişmez. Sadece enerjileri azalır.
•  Giriciliği b ışınlarından fazladır.

b+ Işımasının Özellikleri

•  Pozitif yüklüdür. Bu nedenle elektriksel alanda ve magnetik alanda negatif (–) kutba sapar.
•  b+ ışıması yapan atomun proton sayısı 1 azalır, nöt- ron sayısı 1 artar. Bu sebeple atomun izobarı oluşur.

n Işımasının Özellikleri

•  Yüksüzdür. Elektriksel ve magnetik alanlarda sap- maya uğramaz.
•  n ışıması yapan atomun nötron sayısı 1 azalır, pro- ton sayısı değişmez. Bu nedenle atomun izotopu oluşur.

• e yakalama sonucunda;

Atomun proton sayısı 1 azalır, nötron sayısı 1 artar, kütle numarası değişmediğinden atomun izobarı oluşur.

Örnek: Bir radyoaktif izotopla ilgili olarak aşağıdaki ifadeler- den hangisi yanlıştır?
A) a ışıması yaptığında atom numarası azalır.
B) b ışıması yaptığında kütle numarası değişmez.
C) Nötron yakaladığında atom numarası artar.
D) Elektron yakaladığında atom numarası azalır.
E) Oksijenli bileşiği de radyoaktiftir.
2002 Öss