Redoks Tepkimeleri ve Elektrokimya

Redoks Tepkimeleri

İndirgenme
Atom veya iyonun elektron almasına indirgenme (redüksiyon) denir. İndirgenen maddenin değerliği azalır.
Mg+2 (suda) + 2e– Æ Mg(k)
N+5 + 3e– Æ N+2
İndirgenen maddeye yükseltgen denir.
Yükseltgenme
Atom veya iyonun elektron vermesine yükseltgenme (oksidasyon) denir. Yükseltgenen maddenin değerliği artar.
Fe+2 (suda) Æ Fe+3 (suda) + e–
S+4 Æ S+6 + 2e–
Yükseltgenen maddeye indirgen denir.
İndirgenme ve yükseltgenme tepkimelerinin birarada gerçekleştiği reaksiyonlara redoks reaksiyonları denir.

Bir redoks tepkimesindeki maddeler ile ilgili olarak;
I. Yükseltgenen, elektron verir. II. İndirgenen, elektron alır.
III. Yükseltgen, elektron alır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III
1990 ÖYS

Yükseltgenme Sayısı (Değerlik)

Bir elementin bileşik meydana getirirken aldığı veya verdiği elektron sayısına yükseltgenme sayısı (değerlik) ya da yükseltgenme basamağı denir.
Yükseltgenme sayılarının bulunmasında bazı kurallar geçerlidir.

•  Serbest durumdaki element atomlarının değerliği sıfırdır. (Na, H , Br …)
• Tek atomlu iyonların değerliği iyonun yüküne eşittir. (Fe+3, Ag+, Br–)
• Bileşiklerde atomların yükseltgenme sayıları toplamı sıfırdır.
• Çok atomlu iyonlarda atomların yükseltgenme sayı-ları toplamı, iyonun yüküne eşittir.

Bazı elementlerin yükseltgenme sayıları:

•  1A grubu (alkali metalleri) +1 değerlik alırlar (Li, Na,K…)
•  2A grubu toprak alkali metalleri +2 değerlik alırlar. (Mg, Ca…)
•  Hidrojen çoğunlukla bileşiklerinde +1 değerilk alır.(H O, NH , HF …). Metal hidrürlerinde –1 değerlik alır. (NaH, MgH …)
•  Oksijen bileşiklerinde çoğunlukla –2 değerlik alır. (SO , MgO…) Peroksitlerde –1 değerlik alır. (H O ,K O , CaO …) OF bileşiğinde +2 değerlik alır.
• Oksijensiz bileşiklerde halojenler genellikle –1 değerlik alır. F, tüm bileşiklerinde –1 değerlik alır. (HCl, KI, MgBr …)