oksijensiz solunum

(Anaerob Solunum = Fermantasyon)

• Organik moleküllerin oksijen kullanılmadan yıkılarak enerji üretilmesine oksijensiz solunum denir.
• Oksijensiz solunum reaksiyonlarının hepsi sitoplazmada gerçekleşir. Oksijensiz solunum sonucu oluşan son ürünler canlıdan canlıya farklılık gösterir.
• Bazı bakteriler, maya mantarları, bazı tohumlar, omurgalıların çizgili kasları oksijensiz solunum yapar.

Oksijensiz solunum,
1. Glikoliz
2. Son ürün oluşumu
olmak üzere iki kademede gerçekleşir. Canlılarda gerçekleşen en önemli fermantasyon çeşitleri;

1. Laktik asit fermantasyonu
2. Etil alkol fermantasyonu

• Bu iki fermantasyon çeşidinde de ilk önce glikoliz evresi gerçekleşir. Son ürün oluşumu evresinde farklı enzimler görev aldığı için son ürünler de farklı olur.

1. Laktik Asit Fermantasyonu

• Pirüvik asit, glikolizde oluşan NADH2 lerin hidrojenlerini alarak laktik asite dönüşür. Bu sırada NADH2 ler yükseltgenerek NAD+ a dönüşür.

• Laktik asit fermantasyonu yoğurt bakterilerinde, oksijen yetersizliğinde omurgalıların çizgili kaslarında gerçekleşir.
• Çizgili kasta oluşan laktik asitin bir kısmı difüzyonla kana geçerek beyinde yorgunluk merkezini uyarır.
• Yeterli miktarda oksijen geldiğinde laktik asitin bir kısmı pirüvata dönüşerek oksijenli solunum tepkimelerine katılır.
• Laktik asitin bir kısmı kana geçerek karaciğere taşınır.
• Karaciğerde glikoza dönüştürülerek glikojen şeklinde depo edilir.

UYARI: Laktik asit fermantasyonunda CO2 çıkışı olmaz.

2. Etil Alkol Fermantasyonu (Alkolik Fermantasyon)

• Glikolizde oluşan pirüvatların her birinden 2 CO2 çıkışı sonucu 2 C lu asetaldehit oluşur.
• NADH2 lerin yükseltgenmesi ile açığa çıkan hidrojenlerin asetaldehite bağlanmasıyla etil alkol oluşur.
• Etil alkol fermantasyonu sonucu ortamda CO2 miktarı artar.

• Sirke bakterileri etil alkol fermantasyonu sonucu oluşan etil alkolü oksijen varlığında asetik asite dönüştürür.

not: Fermantasyonun son ürün evresinde ATP sentezlenmez
Ortamda pirüvik asit birikimi önlenerek zararlı etkisine karşı canlı korunur.
NADH2 molekülleri yükseltgenerek NAD molekülünün tekrar tekrar kullanılması sağlanır.