IV. Kan Doku

Vücutta damar içinde dolaşan sıvı dokudur. Kan hücreleri ve plazma olmak üzere iki kısımda incelenir. Dokunun % 55 ini plazma, % 45 ini de kan hücreleri oluşturur.

1. Kan Plazması

• Kan dokunun sıvı olan ara maddesidir. Plazmanın % 90– 92 si su, % 7 – 8 i protein, geri kalanı ise inorganik maddelerden oluşmuştur.
• Plazmada bulunan proteinler albumin, fibrinojen ve globulinlerdir.
• Fibrinojen, yaralanma durumunda kanın pıhtılaşmasını sağlar.

• Albumin, kan ve vücut sıvısının osmotik basıncını düzenler.
• Globulinler, antikorların yapısını oluşturur.
• Kan pıhtılaştıktan sonra, hücrelerinden ayrılmış açık renkli kısmına serum denir. Serumda aminoasitler, monosakkaritler,steroit, vitaminler, antikorlar, hormonlar,madensel tuzlar ve azotlu artıklar bulunur.

2. Kan Hücreleri

Kanın plazma kısmında alyuvar, akyuvar ve kan pulcukları olmak üzere üç çeşit hücre bulunur.

a. Alyuvarlar (Eritrositler)

• Kanda en fazla bulunan hücredir. Sağlıklı erkeklerin 1 mm3 kanında 5 – 5,5 milyon, kadınların 1 mm3 kanında 4, 5 – 5 milyon alyuvar bulunur.
• Embriyonik dönemde karaciğer ve dalakta üretilir.
• Ergin bireyde kırmızı kemik iliğinde üretilir.
• Alyuvarlar ilk üretildiğinde çekirdeklidir. Olgunlaşıp kana karışırken çekirdeğini ve endoplazmik retikulum, golgi, mitokondri gibi organellerini kaybeder.
• Bundan dolayı alyuvarlar bölünemez.
• Yaşlı alyuvarlar dalak, karaciğer ve lenf düğümlerinde yıkılır.
• Alyuvarların esas yapısını hemoglobin oluşturur.
• Hemoglobin demir içeren solunum pigmentidir. Kana kırmızı renk verir, kanın oksijen taşıma kapasitesini arttırır.
• Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça kandaki alyuvar sayısı artar.

b. Akyuvarlar (lökosit)

• Çekirdekli beyaz kan hücreleridir. Aktif hareket eder.
• Sağlıklı bir insanın 1 mm3 kanında yaklaşık 6 – 10 bin kadar akyuvar bulunur. Vücudu mikroplara karşı korur.
• Vücuda mikrop girdiğinde sayısı artar.
• Akyuvarlar kemik iliğinde üretilirler. Ömürleri 3 – 4 saat ile 3 – 4 gün arasında değişir.

Granülsüz olanlar

Lenf düğümleri, kemik iliği, dalak ve timüs bezinde üretilir.
Sitoplazmaları az, çekirdekleri büyüktür.

Lenfosit

Timus bezinde üretilip, dalak, kemik iliği ve lenf düğümlerinde olgunlaşırlar. Mikroplara karşı antikor üreterek vücudumuzu korurlar.

Monosit

Ömürleri tükenmiş ve bozulmuş dokuları fagositoz yaparak yok ederler.
Makrofajlara dönüşürler. makrofajlar,mikroorganizmaları fagositozla yok ederler.

Granüllü Akyuvarlar.

Büyük bir bölümü kırmızı kemik iliğinde üretilir.

Nötrofil

Yabancı maddeleri fagosite ederek yerler.

Özinofil

Parazitlere ve alerjiye karşı vücudu korur.

Bazofil

Kanın damar içinde pıhtılaşmasını engelleyen heparin parçacıklarını salgılar.

c. Kan Pulcukları (Trombositler)

Kemik iliğinde büyük çekirdekli hücrelerin parçalanmasıyla oluşurlar. Çekirdekleri yoktur, renksiz ve küçüktürler.
Pasif hareketlidirler, ömürleri birkaç gündür. Kanın pıhtılaşmasını sağlarlar. Karaciğer ve dalakta ile fagositozla yok edilirler.

Kan Dokunun Görevleri

• Besin ve oksijen taşır.
• İç salgı bezlerinden hedef dokuya hormon taşır.
• Vücudun ph, su ve sıcaklığını düzenler.
• Mikroplara karşı vücudu korur.
• Yaralanma durumunda kanın pıhtılaşmasını sağlar.