evrim İle İlgili görüşler

Evrim, basit yapılı organizmalardan kompleks yapılı organizmaların oluştuğunu ileri süren bir teoridir. Bugün yaşayan canlıların daha önce yaşamış olan canlıların değişim geçirmesi ile oluştuğunu savunur.
Bu teoriye göre, çevre koşullarına uyum sağlayan canlılar yaşamaya devam etmiş, uyum sağlayamayanlar ise yok olmuştur. Canlıların aynı kökenden geldiğini kabul eder.

1. Lamarck'ın Evrim Teorisi

Lamarck, evrim görüşünü ilk sistemleştiren kişidir. Görüşlerini 1809 yılında “Zoolojinin Felsefesi” adlı eserinde yayımlamıştır. Lamarck'ın evrim ile ilgili öne sürdüğü iki görüş vardır.
Kullanma veya kullanmama varsayımı
Kullanılan vücut parçası gelişir, kuvvetlenir, kullanılmayan vücut parçası ise körelir.
Örnek

• Koşucuların bacak kasları.
• Kazanılan karakterlerin kalıtımı varsayımı
• Canlıların çevreye uyum çabalarıyla kazandıkları karakterleri kalıtsaldır.
• Kullanma veya kullanmama ile kazanılan karakterler sonraki döllere geçer.
• Lamarck'a göre zürafalar ağaçların üst dallarındaki yapraklıları yemek için uzanmışlar, bundan dolayı boyunları uzamıştır.
• Bu özellik sonraki nesillere kalıtımla geçmiş ve zürafalar uzun boyunlu olmuştur.

• Yapılan deney ve gözlemlerle Lamarck'ın bu görüşünün yanlış olduğu gösterilmiştir. A.Weismann, farelerin kuyrukları nı 20 döl boyunca kesmiş, ancak 21.dölde yine kuyruklu farelerin doğduğunu görmüştür.

NOT: Çevrenin etkisi ile canlının dış görüşünde meydana gelen değişimler (modifikasyon) kalıtsal değildir.

2. Darwin'in Evrim Teorisi

• Darwin'in evrim teorisinin temelinde doğal seçilim vardır.
• Darwin'e göre türler belirli sayıda ve değişmez olmayıp, çok uzun zaman boyunca değişmektedir.
• Bu bilim insanına göre türler ortak bir atadan gelmiş, tesadüşerle türler değişmiş ve başka bir türe dönüşmüşlerdir.
• Canlılar aleminde sürekli bir hayat kavgası, rekabet vardır. Darwin güçlü olanların bu mücadeleyi kazandığını,zayıf olanların ise elendiğini ve ortadan kalktığını düşünmektedir.
• Bu görüşüne “doğal seleksiyon” adını vermiştir.
• Darwin'e göre bireyin yaşamasını sağlayan özellik gelecek döllere aktarılır.

Doğal seleksiyon hipotezine göre;

• Populasyonları oluşturan bireylerin üreme potansiyeli fazladır. Çok sayıda gamet üretildiği için her dölde çok sayıda bireyin ortaya çıkması beklenir.
• Küçük dalgalanmalar dışında populasyonların büyüklüğü sabittir.
• Populasyonda canlılar geometrik dizi, besin aritmetik dizi şeklinde artar. Doğal kaynaklar sınırlıdır.
• Aynı türün bireyleri arasında farklılıklar (varyasyonlar) vardır. Bu özelliklerden bazıları yavru döllere aktarılır (Kalıtsal varyasyon).
• Ortam şartlarına uyum sağlayan bireyler yaşamaya
• devam eder (Adaptasyon).
• Evrimleşmenin ham maddesi rastgele ortaya çıkan mutasyonlardır.

Adaptasyon

• Bir canlının belirli bir çevrede yaşama ve üreme şansını arttıran kalıtsal özelliklere sahip olmasına adaptasyon denir.
• Ortam koşullarının değişmesi canlının genetik protansiyelinin esnekliği oranında tür bazında değişikliklere neden olur.
• Ancak bir tür, ortam koşullarının değişimi ile başka bir türe dönüşmez.
• Yani mevcut olan anatomik yapıya yeni bir organ ilave olmaz, ya da var olan yapı kaybolmaz.

Örnek
Sıcak bölgelerde yaşayan memelilerin kulakları soğuk bölgelerde yaşayanlarınkinden daha uzundur.

İzolasyon Mekanizmaları

Türler arasındaki çiftleşmeyi önleyen mekanizmalara izolasyon mekanizması denir. Bu mekanizmalar türler arasında gen alışverişini engeller. Bu mekanizmalar;

• Türlerin farklı coğrafik alanlarda yaşamaları
• Türlerin üreme davranışlarının farklı olması
• Türlerin üreme dönemlerinin farklı olması
• Türlerin üreme organlarının farklı olması

Her türün yumurtasından salgılanan “fertilizin” maddesinin farklı özellikte olması

NOT: İzolasyon mekanizmaları türlerin birbirine karışmasını engeller. Bu özellik evrimcilerin iddia ettiği gibi bir türden başka bir türün oluşumunun doğada gerçekleşmediğini gösterir.

ÖRNEK: Sıcak yerlerde yaşayan tilkilerde, kulak ve burun yapılarının, soğuk yerlerde yaşayanlara oranla daha uzun ve büyük olması, “Darwin'in doğal seleksiyon hipotezine göre” nasıl açıklanabilir?
A) Kısa kulaklılar, ortama uyma ihtiyacı ile uzun kulaklı oldu.
B) Kullanılan yapı ve organlar zamanla gelişerek büyüdü.
C) Çevrenin etkisiyle kazanılan özellikler, kalıtımla sonrakı döllere geçti.
D) Çevreye uygun özellikler taşıyan bireylerin, yaşama ve üreme şansı arttı.
E) Çevre değişikliği, organizmalarda da değişme isteği uyandırdı.
1983 ÖSS

ÇÖZÜM: Darwin'in evrim teorisi doğal seleksiyona dayanır. Çevresel faktörler bakımından bireyler arasında bir rekabet vardır. Bu rekabette başarılı olanlar yaşayabilmekte, başarı
sız olanlar ise ölmektedir.
Yanıt D