sosyal Davranışlar

• Aynı türden iki veya daha fazla canlının birbiriyle etkileşimi sonucu sosyal davranışlar oluşur.
• Bunlar işbirliği,üstünlük, yarışma, iletişim ve alan savunması gibi davranışlardır.
• Topluluk elemanları arasında iletişim ve haberleşme sesli, görsel ya da kimyasal mesajlarla sağlanır.
• Bu şekilde canlıların avlanma, üreme, savunma, korunma gibi eylemleri gerçekleştirilir.
• Canlılar arasında görülen sosyal davranışta iletişim önemli rol oynar.
• Tür içinde dişi ve erkeğin birbirini bulması, besin kaynaklarını ve olası bir tehlikenin grubun diğer üyelerine haber verilmesi için görme, ses,tat ve dokunma gibi yollarla iletişim sağlanır.
• Erkek cırcır böcekleri kanatlarını birbirine sürterek oluşturduğu sesle dişileri cezbeder.
• Dişi kurbağa değişik sesler çıkararak erkek kurbağayı çağırır.
• Balinalar 10 km den fazla mesafeler boyunca birbiriyle sualtı şarkılarıyla iletişim kurarlar.

• Arılar arasındaki iletişim vücut hareketleri serilerinden oluşan dans ile sağlanır.
• Bitki özü bakımından zengin bir alan bulan gözcü arı kovana döndüğünde,besinin bulunduğu alanın yönünü ve kovana uzaklığını diğer arılara dans ederek anlatır.
• Bunun için güneşin konumu esas alınır.
• Besin kaynağı kovana yakın ise gözcü arı daireler çizerek dans eder.
• Eğer besin kaynağı kovana uzak ise gözcü arı sallanarak dans eder. Dairesel hareketlerin yönü, besin kaynağının yönünü belirtir.
• Sallanma hareketinin sıklığı ise uzaklığı belirtir.
• Sallanma dansı yapan arı yukarı doğru hareket ediyorsa besin güneşle aynı yöndedir.
• Aşağı doğru hareketi ediyorsa besin güneşe zıt yöndedir.
• Eğer arının sallanma dansı güneş ile kovan arasındaki dik doğrultuda çizgiden soğa veya sola doğru eğik ise,arada oluşan açı besinin sağa veya sola doğru o açının oluşturduğu yönde olduğunu gösterir.

Örnek

• Sallanma dansı bu çizginin 30° sağına doğru ise, besin güneşin sağına doğru 30° lik yöndedir. Kovan karanlık bile olsa arılar danstaki açıyı algılayabilirler.

feromon

• Hayvanların bir kısmında feromon denilen kimyasal maddeler mesaj olarak kullanılır.
• Feromonlar aynı türün diğer bireylerinin davranışlarını etkiler.
• Aynı türden olan canlıların birbirlerinin salgıladığı feromonları algılayabilecek özel reseptörleri vardır.
• Bundan dolayı başka türden olan canlılar bu feromonları algılayamazlar.
• Feromonlar bazı türlerde eşeysel çekim için kullanılır.

Örnek

• Dişi ipek böceğinin salgıladığı feromon, 3 km uzaktaki bir erkek ipek böceğini uyaracak özelliktedir.

• Canlılarda besin ve sığınak bulma, düşmanlardan korunma gibi olaylar işbirliğine dayalı davranışlarla gerçekleştirilir.
• Her canlı organizma beslenme, üreme, korunma gibi belirli ihtiyaçlarına cevap verebilmek için bir ortam içinde yerleşme eğilimindedir.
• Buna toprağa bağlanma, doğal olarak yaşadıkları bölgeye de yayılma (yaşam) alanı denir.
• Bir çok hayvan bu alanı aynı tür ya da farklı tür bireylerden korur. Bu olaya da alan savunması denir.
• Aynı türe ait bireylerin etkin bir etkileşim içinde oluşturduğu gruba sosyete denir.

Örnek
Arı, kuş, insan sosyeteleri.

Sosyetelerin Özellikleri

• Sosyetelerde hiyerarşi vardır.
• Sosyeteyi oluşturan bireylerin üstünlük derecelerine göre sıralanması ile oluşmuş sosyal hiyerarşi denilen bir organizasyon vardır.
• Grubu oluşturan her bireyin kendine özgü bir görevi vardır.

Örnek

• Bal arıları sosyetesi, bir kraliçe arı, işçi arılar ve erkek arılardan oluşur.
• Kraliçe arı üremeden sorumludur.
• Erkek arı yumurtaların döllenmesi için sperm üretir.
• İşçi arıların ise yavruların korunması, beslenmesi, mum yapımı,kovana nektar ve polen taşıma gibi görevleri vardır.
• Sosyetelerde liderlik vardır.
• Sosyeteyi oluşturan bireyler arasında, bazı yönleriylediğerlerinden üstün olan birey “lider” dir.
• Lider grubun menfaatleri ile en çok ilgilenen, en uyanık ve kurnaz olan bireydir.
• Bireyler arasında farklı şekillerde sağlanan güçlü bir iletişim ve haberleşme ağı vardır.
• Her canlı hayati ihtiyaçlarını karşılayabilmek için sınırlarını çevresindeki canlılara haber verdiği bir yaşama alanı belirler.