Oluşumlarına Göre Basınç Kuşakları

1. Termik Basınç

• Yeryüzünün ısınıp soğumasıyla oluşan basınç kuşaklarıdır.
• Ekvator üzerinde hava sıcak olduğu için ısınan hava yükselerek alçak basınç alanlarını oluşturur. Kutuplar ise sürekli soğuk olduğu için yüksek basınç alanlarını oluşturur.
• Ekvatoral bölgedeki termik alçak basınç alanlarında hava sürekli yükselerek düzenli yağış bırakırken kutuplardaki termik yüksek basınç alanlarında hava yıl boyu alçaldığı için yağış getirmez.
• Ekvator ve kutuplar haricinde ısınıp soğumaya bağlı olarak kara ve denizler üzerinde de termik basınç alanları oluşur.

2. Dinamik Basınç

• Dünya’nın günlük (eksen) hareketine bağlı olarak oluşan basınç kuşaklarıdır. Ekvatoral bölgede ısınarak yükselen hava kutuplara doğru hareket eder. Bu hereket Dünya’nin dönmesine bağlı olarak dönenceler çevresinde (30° enlemleri) yığılıp birikir ve buralarda dinamik yüksek basınç alanları oluşturur.
• Bu yığılma hareketi bu bölgelerin çölleşmesine neden olur.
• Kutup daireleri (66° 33ı) çevresinde ise kutuplardan gelen soğuk hava ile tropikal kökenli sıcak hava kütleleri karşılaşarak yükselir dinamik alçak basınç alanlarını oluşturur.

UYARI: Dinamik basınç, atmosferde oluştuğu için sıcaklığı doğrudan etkilemez. Bu durumun sebebi, yeryüzünün yerden yansıyan ışınlarla ısınmasıdır.

UYARI: Yükselici hava kütlelerinin görüldüğü alçak basınç kuşakları (0° ve 60°) düzenli ve bol yağış alırken yüksek basınç alanları (30° – 90°) ise kurak ve nemsizdir.

Yeryüzündeki Basınç Dağılışları

• Basınç merkezleri ve oluşan rüzgârların sapmaya uğramasının temel nedeni Dünya’nın günlük hareketidir. Basınç merkezleri ve yarım küresi tespit edilirken sapmanın yönüne bakılması gerekir. Rüzgârlar kuzey yarımkürede sağa güney yarım kürede ise sola doğru sapar.