sessiz benzeşmesi (Sertleşme)

Sonu sert sessizlerden (p, ç, t, k, s, ş, f, h) biriyle biten bir kelimeye “c, d, g” ile başlayan
bir ek getirildiğinde “c, d, g” ünsüzleri “ç, t, k”ye dönüşür.
Bu ses olayına sessiz benzeşmesi (sertleşmesi) denir

Sessiz (Ünsüz) Düşmesi

Yapım eki alan ya da başka sözcüklerle birleşen bazı sözcüklerde sessiz düşmesi görülür.

yükseK + L – > yüksel
Küçük – cük > Küçücük
Ast – teğmen Æ Asteğmen
Ufak – cık Æ Ufacık

Sessiz (Ünsüz) Türemesi

Bazı sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ya da etmek, olmak gibi
yardımcı eylemlerle birleştiklerinde sessiz türemesi görülür.

HaK – ı Æ HaKKı
red – i Æ ReDDi
HaT – ım Æ HaTTım
AF – etmek Æ AFFetmek

Kaynaşma

türkçe bir kelimede iki sesli harf yan yana gelmez. Bu durum Türkçenin ses
özelliğine aykırıdır. Bu nedenle sesli harfle biten bir kelimeden sonra sesli harşe
başlayan bir ek gelirse araya “Y, fi, S, N” (Yaşasın) ünsüzlerinden biri girer.

Araba – a Æ ArabaYa
‹ki – er Æ ‹kifier
Kapı – ı Æ KapıSı
konu – un Æ KonuNun
Dinle – ici Æ DinleYici
O – u Æ ONu
Anla – ın ÆAnlaYın

Ulama

Sessiz harşe biten bir sözcükten sonra sesli harşe başlayan bir sözcük geldi-
ğinde, birinci sözcüğün sonundaki sessiz harf ile ikinci sözcüğün başındaki
sesli harf birlikte söylenir. Bu kurala ulama denir.
Ulama yazıda gösterilmez; ama söyleyişte ortaya çıkar.

Çocuklarım için her zorluğun üstesinden gelirim.

Noktalama işaretleri ulamayı bozar.