Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (A-B Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (A-B Harfi) ÂBÂ VÜ ECDAD: Babalar, dedeler, atalar. ABÂ: Bazı dervişlerin ve ilmiye mensuplarının giydikleri yünden yapılmış bir giysi. ABD: Kul, köle, mahlûk. Tasavvufta kâmil Müslüman. ABD-İ MEMLUK: Kul, köle. ABES: Boş, saçma. ÂB-I HAYAT: Hayat suyu, içene ebedî hayat veren efsanevî su. ÂBİR-İ SEBÎL: Yolda
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (C-D Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (C-D Harfi) CÂFÎ: Cefâ çektiren, eziyet eden. CÂH: İtibar, makam, mevki. CÂHİLİYYE: Kelime olarak cahilliğe ait mânâsına gelir. Terim olarak İslâmiyetten önceki putperest dönemi ifade eder. CAHÎM: Cehennem. CÂİL: “Ceale” kökünden yaratıcı, yapıcı. CÂİLU’N-NÛR: Nûr’un yaratıcısı. CÂİZE: Armağan, övücü şiirleri için eskiden şairlere devlet büyükleri veya
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (E Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (E Harfi) EAMM: Daha geniş, pek şümullü, en umumî. EÂZIM: Büyükler, ulu kişiler. EB: Baba, ata. EBB: Kuru ot, taze ot. Mera, otlak, çayır. EBEDÂ: Ebedî olarak, ebediyyen. EBEDÎ: Devamı, sonu olmayan. Ezelînin zıddı. EBED-ŞÜMÛL: Ebedî içine alan. EBEVEYN: Ana-baba. EBRÂR: İyiler. EBSÂR: “Basar”ın çoğulu. Gözler,
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (F-G Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (F-G Harfi) FÂCİR: 1. Fücûr sahibi, fena huylu. günahkâr. FÂDIL-FÂZIL: Faziletli, fazilet sahibi, erdemli. FADL-FAZL: İyilik, fazilet, erdem. FAHR: Övgü, şeref, böbürlenme. FAHR-İ KÂİNAT: Kâinatın övgüsü, şerefi; Hz. Peygamber (s.a.v.) FAHŞÂ: 1. Meşru olmayan cinsel ilişki, fuhuş. 2. Zekatı az verme, tamahkârlık. 3. Akla ve ahlâka
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (H Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (H Harfi) HABÂİS: Kötülükler, kötü şeyler. HABÂSET: Kötülük, alçaklık, fenalık. HABB-HABBE: 1. Tane, tohum, 2. Parça. HABER-İ SÂDIK: 1. Doğru haber. 2. Peygamberimizin sözü, hadis. HABÎB: Sevgili, dost. HABİB-İ HÜDÂ: (Hüdâ’nın sevgilisi); Hz. Muhammed (s.a.v.). HABÎB-İ KİBRİYA: Kibriyanın sevgilisi. Hz. Muhammed (s.a.v.). HABİBULLAH: (Allah‘ın sevgilisi); Hz.
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (I-İ Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (I-İ Harfi) ICL: Dana, sığır yavrusu. IDLÂL: Saptırma, azıtma. ISLAH: Düzeltme ve imâr etme. ISLAHAT: Düzeltmeler, tashihler, iyi hale getirme, mükemmelleştirme. ISTIFÂ: Seçme, ayıklama, süzme. ITLÂK: 1. Salıverme. 2. Boşama. 3. Soyutlama, söyleme, kullanma. ITNÂB: Konuşurken fazla tafsilât vermek, sözü gereğinden fazla uzatmak. IYÂN: Âşikâr, belli.
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (K-L Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (K-L Harfi) KABİH-KABİHA: Çirkin, yakışıksız, fena, ayıp. KÂBİL: 1. Kabul eden, kabul edici. 2. Olan, olabilir. KABİLİYET: Anlama, anlayış, kabul edebilirlik, alabilirlik. KABİR: Mezar, ölünün gömüldüğü yer. KABZ: 1. El ile tutma, avuç içine alma, kavrama. 2. Bir malı teslim alma. 3. Peklik, kabız. KABZA: 1.
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (M Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (M Harfi) MAA: Beraber, birlikte. MAAD: 1. Dönüp gidilecek yer. 2. Ahiret. 3. Dönüş, geri gidiş. 4.Dünya’dan sonraki hayat. 5. Gaye, amaç, ulaşılacak yer. MAA-HÂZA: Bununla beraber, bununla birlikte MAAMÂFİH: Bununla beraber. MAASÎ: Âsilikler, isyanlar, günahlar. MAAZALLAH: Allah korusun, Allah saklasın. MABA’D-TABİA: Fizikötesi, metafizik. MA’BUD:
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (N Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (N Harfi) NÂÇÂR: Çaresiz, elinden iş gelmeyen, mecbur kalmış olan. NÂDİM: Nedamet etmiş, pişman olmuş. NÂDİR: Ender bulunur. NAFAKA: Yiyecek parası, geçim için gerekli olan şey. NÂFİ: 1. Faydalı, şifalı. 2. Esma-ı hüsnadan bir ad. NÂFİLE: Yapılması farz ve vacip olmayan ibadetler. NÂİB: Birinin yerine geçen,
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (R Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (R Harfi) RABB: 1. Efendi, sahip. 2. Terbiye eden, besleyen. 3. Rab, Allah. RABBANİYYUN: Kendilerini tamamıyla Allah yoluna vermiş olanlar. RABITA: 1. İki şeyi birbirine bağlayan nesne. 2. İlgi, münasebet, bağlılık, mensupluk. 3. Düzen, tertip. RÂBIT-RABITA: 1. Bağlayıcı, bitiştirici. 2. Nefsini ezip kendini Allah‘a bağlamış. RÂCİ:
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (S-Ş Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (S-Ş Harfi) SÂ’: 1040 dirhemlik hububat ölçeği. SABA: Gün doğuşundan esen hoş ve lâtif rüzgar. SABİ: 1. Henüz süt emen çocuk. 2. Büluğ çağına gelmemiş olan çocuk. 3. Üç yaşını doldurmayan erkek çocuk. SABİÎN (SÂBİE): Yıldıza tapanlar. SADAKA: Allah rızası için fakirlere verilen şey veya para.
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (T Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (T Harfi) TAABBÜD: İbadet, kulluk etmek. TAACCÜB: Şaşma, hayret etme, tahayyür. TAADDÎ: 1. Geçme, öteye geçme, saldırma. 2. Zulmetme, adaletsizlik. 3. Örf, âdet ve kanunların sınırını aşma. 4. Arapça’da lâzım bir fiili müteaddî yapmak. TAADDÜD: Çoğalma, birden fazla olma, tekessür etme. TAAM: Yemek, yenen şey. TAAT:
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (U-Ü Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (U-Ü Harfi) UBUDİYYET: Kulluk, kölelik, bağlılık, aşırı mensupluk. UHREVÎ: Ahiretle ilgili, öteki dünyaya ait. UHUVVET: Kardeşlik, dostluk, bağlılık. UKALÂ: 1. Akıllılar. 2. Akıllılık iddia edenler, ukelalar. UKDE: Düğüm, zor iş, muamma. UKUBET: Ceza, azap, işkence, eziyet. ULEMA: Âlimler, bilginler. ULUHİYYET: Allahlık, ilâhlık. ULUM: İlimler, bilimler. ULUM-İ
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (V-Y Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (V-Y Harfi) VÂCİB: Gerekli, zorunlu olan, yerine getirilmesi her Müslüman için gerekli ve zorunlu olan Allah‘ın emirleri. VÂCİBÂT: Yapılması gerekli olan şeyler, farzlar. VÂCİBU’L-VÜCÛD: Vücudu mutlak var olan, yokluğu mümkün olmayan Allah. VADİ: 1. Bir nehrin yatağı. 2. İki dağ arasındaki uzun çukur. 3. Yol, tarz,
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü – (Z – Harfi)
Osmanlı Türkçesi Sözlüğü (Z – Harfi) ZABT: 1. Sıkı tutma. 2. İdaresi altına alma, kendine mal etme. 3. Silah zoru ile bir yeri alma. 4. Anlama, kavrama. 5. Kaydetme, özetini yazma. ZÂHİB: 1. Gidici, giden. 2. Bir fikre veya zanna uyan, kapılan. ZÂHİR: Açık, belli, görünür, meydanda olan. ZÂHİRÎ:
Divânü Lügati’t Türk
…Divan-ı Lügati’t Türk… (Görüntülemek istediğiniz başlığa dokunun.) Aşağıdaki bilgilerin çoğu, Besim Atalay‘ın “Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi” adlı eserinin ilk bölümünden alınmıştır. Divan Nasıl Bir Kitaptır? Niçin Yazılmıştır? Kitap Nerede Yazılmış? Kitabın Yazıldığı Tarih Kitabı Yazan Zat Divan’daki Atasözleri Divan Hakkında Genel Bilgi Divan Üzerinde Çalışanlar Kitap Nasıl Bulundu ve Nasıl
Şamanizm – Divan-u Lügati’t Türk’te Şamanizm’e Ait Kelimeler
…Şamanizm… (Divan-u Lügati’t Türk’te Şamanizm’e Ait Kelimeler) (Prof. Dr. Abdulkadir İnan – Türk Kültürü, sayı: 100, Şubat-1971) Mahmud Kâşgarî bu çok kıymetli eserini Türklerin bir devlet olarak İslâm dinini kabul ettiklerinden bir buçuk asır sonra Irak’ta, ihtimal Bağdat’ta oturduğu zaman yazmıştır. İslâm dünyasının kültür merkezi olan Irak’a ne
