Sanayinin geliştiği yerlerde, hizmet sektörü de gelişir. Sanayi ve hizmet sektörünün geliştiği yerlerde iş imkânları fazla olur. İstanbul, İzmir, Bursa ve Kayseri Türkiye’de sanayinin en fazla geliştiği merkezlerdir. (Cevap A)

Sanayileşen ülkelerde üretilen hammadde genelde ihtiyacı karşılamak için kullanılır. Bu nedenle sanayileşen ülkeler dışarıdan hammadde alır. Dışarıya mamul madde satar. Türkiye sanayileşmekte olan bir ülkedir. Bu nedenle hammadde ihracatı azalmakta, ithalatı artmaktadır. (Cevap E)

Türkiye’de büyükbaş hayvancılık faaliyetinin en fazla yapıldığı merkez Erzurum’dur. Bu nedenle Erzurum’da deri ve süt sanayi çok fazla gelişmiştir. (Cevap D) Türkiye’de en fazla elektrik üretilen enerji kaynağı doğal gazdır. Türkiye’de en fazla elektrik üretilen yerli enerji kaynağı linyittir.

Türkiye’de linyitle çalışan termik santrallerin tamamı linyit yataklarına yakın yerlerde kurulmuştur. Nedeni linyitin ağır olması nedeniyle taşınmasının maliyetli olmasıdır. (Cevap A)

Türkiye’de elektrik üretiminde ilk sırada olan enerji kaynağı doğal gazdır. İlk sırada olan yerli fosil kaynağı linyittir. Türkiye kullandığı doğal gazın tamamına yakının ithal eder. (Cevap D)

Çatalağzı termik santrali taş kömürü ile çalışır. Taş kömürü ve linyitle çalışan termik santrallerde hava kirliliği fazladır. Oymapınar, Keban, Demirköprü ve Hirfanlı santrallerinin enerji kaynağı sudur. (Cevap E) Türkiye’de en fazla enerji üreten ve tüketen bölge Marmara Bölgesidir. Marmara Bölgesinde tüketimin fazla olmasında sanayi ve nüfus etkilidir.

Haritada, Murgul, Küre, Maden ve Ergani verilmiştir. Bu merkezlerde bakır madeni çıkarılır. (Cevap B)

Hidroelektrik enerji potansiyelinin fazla olduğu yerlerde yatak eğimi fazladır. Yatak eğiminin fazla olduğu yerlerde derine aşındırma fazla olduğundan çentik vadiler fazladır. Trabzon’da akarsuların yatak eğimi fazladır. Bu nedenle Trabzon’da çentik vadi fazladır. (Cevap B)

Türkiye’de yer alan termik santrallerden Ovaakça, Hamitabat ve Ambarlı’da doğalgaz kullanılır. (Cevap B) Yer şekillerinin engebeli ve yükseltinin fazla olduğu yerlerde akarsu vadileri dar ve derin olduğundan hidroelektrik enerji potansiyeli fazla, sade görünümlü olduğu yerlerde ise akarsu vadileri geniş olduğundan enerji potansiyeli azdır.

Çimentonun hammaddesi yaygın olduğundan ve kullanımı giderek arttığından ülkemizde yaygın olarak görülür. Ülkemizde 60’tan fazla merkezde çimento fabrikası bulunur. (Cevap A)

Karadeniz ve Akdeniz’de ormanlık alan geniş yer kaplar. Kâğıt sanayisinin ham maddesi ormanlardır. Bu duruma bağlı olarak bu bölgelerde kağıt sanayi gelişmiştir. (Cevap B)

Sanayinin geliştiği yerlerde; •• İkincil ekonomik faaliyetlerde çalışan oranı fazla. •• Enerji tüketimi fazla. •• İş imkânları fazla. •• Kişi başına düşen gelir artmakta. •• Nüfus artış hızı azalmaktadır. (Cevap E) Afşin, Elbistan, Soma, Yatağan, Tunçbilek gibi merkezlerde termik santrallerin kurulmasında linyit yataklarının bulunması etkilidir.

Jeotermal enerji kırıklı arazinin fazla olduğu yerlerde görülür. Kırıklı arazinin görüldüğü yerlerde deprem, fay hattı ve genç arazi görülür. Taş kömürü 1. zamanda oluşmuştur. Bu nedenle taş kömürünün bulunduğu arazi yaşlı arazidir. (Cevap E)

Rüzgâr ve akarsudan elde edilen enerjide iklim belirleyicidir. İklimin elverişli olduğu dönemlerde üretim fazla, elverişsiz olduğu dönemlerde ise üretim azdır. Doğalgaz ve taşkömürü yeraltından çıkarılan fosil kaynaklarıdır. Bu nedenle bu enerji kaynaklarında iklim etkili değildir. (Cevap A)

Güneşlenme süresinin uzun ya da kısa olmasında bulutlanma etkilidir. Bulutluluk oranının yüksek olduğu yerlerde güneşlenme süresi kısa, az olduğu yerlerde uzun olur. Örneğin Türkiye’de güneşlenme süresinin en uzun olduğu bölge Güneydoğu Anadolu, en kısa olduğu bölge ise Karadeniz’dir. (Cevap C) Türkiye’de hidroelektrik enerjisinin toplam enerji içerisindeki payı giderek azalmaktadır. Bu durumun nedeni; doğal gaz, rüzgâr, güneş gibi kaynaklardan üretilen enerji miktarının çok hızlı artmasıdır.