Çok önceleri söylenmiş, dilden dile, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşmış, atalarımızın hayat tecrübelerini yansıtan, milletin ortak malı hâline gelmiş olan sözlerdir.
Kalıplaşmış sözlerdir. Bütün atasözleri belli sözcüklerle oluşturulur. Atasözlerini oluşturan sözcüklerin yerleri veya sözcükler eş anlamlarıyla değiştirilemez.
Örnek:
Arkadaş kara günde belli olur. (Y)
Dost kara günde belli olur. (D)
Duvar yalnız taştan olmaz. (Y)
Yalnız taştan duvar olmaz. (D)
Beyaz akçe kara gün içindir. (Y)
Ak akçe kara gün içindir. (D)
İpucu:
Atasözlerinin hepsi tamamlanmış bir yargı bildirir. Bu nedenle atasözleri cümle değeri taşır.
Örnek Soru
“Laf torbaya girmez.” atasözünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gerçekleri saklamak çok zordur.
B) Ağızdan çıkan söz gizli kalmaz.
C) Yalan yanlış sözlerle bir yere varılmaz.
D) Boş sözlerle işler yürümez.
1993 DPY
Çözümü
A seçeneğinde söz söylemekle ilgili bir anlam yoktur. C ve D seçeneklerinde de sözün yanlış ve gereksiz kullanılmaması üzerinde durulmuştur. B seçeneğindeyse ağızdan çıkmış sözün artık gizlenemeyeceği, yani lafın torbaya girmeyeceği vurgulanmıştır.
Yanıt B
hiç güzel anlatmamışsın kim anlattıysa artık