Araştırmalar İçin Soru Oluşturma ve Veri Toplama

Türkiye basketbol ligindeki iki takımın 2008 yılındaki performanslarını karşılaştırmak için bazı sorular üretelim.

Örneğin;

• Takımların lig maçlarındaki toplam attığı basket sayıları ne kadardır?
• Takımların deplasman maçlarında aldığı galibiyet sayıları kaç tanedir?
• İki takım Avrupa kupalarında kaçar tur atlamışlardır?
• İki takımın 70 sayının altında basket attığı maçlar kaçar tanedir?
• İki takımın attığı 3’lük basketler kaçar tanedir?

Örnek Soru

İki F1 pilotunun yıl içindeki başarıları karşılaştırılmak isteniyor.
Bu araştırmada hangi sorunun kullanılması uygun olmaz?

A) Pilotların topladığı puanlar kaçtır?                   B) Pilotlar kaçar kez yarışları ilk üçte bitirmişlerdir?
C) Pilotların araçlarının renkleri nedir?               D) Pilotların yıl içinde yaptığı en iyi yarış bitirme dereceleri nelerdir?

Çözüm

Pilotların kullandıkları araçların renkleri pilotların başarılarını karşılaştırırken kullanılacak bir soru değildir.
Yanıt C

Örnek Soru

Bir nakliyat Şrması yeni bir kamyon alacaktır.
Kamyonlarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisinin araştırılması gereksiz olur?
A) Yedek parça teminlerinin kolaylığı                        B) Yük taşıma kapasiteleri
C) Kış şartlarına ne kadar uygun oldukları               D) Kullandıkları yakıtlar

Çözüm

A, B ve C şıklarındaki bilgiler Şrmanın tercihinde dikkat edeceği hususlardır. Fakat kamyonların kullandıkları yakıtlar önemsizdir.
Yanıt D

Örnek Soru

I. Program türlerinin izlenme oranı
II. Hangi saat aralığında daha çok televizyon izlendiği
III. İzleyicilerin evlerindeki televizyonların markaları
IV. Kişilerin hafta içi mi, hafta sonu mu daha çok televizyon izlediği

Yeni bir yarışma programı yayınlamaya başlamayı tasarlayan TV kanalı yukarıdaki bilgilerden hangilerini araştırması gerekir?

A) I, II ve III     B) I, II ve IV    C) I, III veIV     D)II, III ve IV

Çözüm

I, II ve IV nolu sorular TV kanalının yapacağı araştırmada kullanabileceği bilgilerdir. III nolu bilgi araştırma için gereksizdir.
Yanıt B

Örnek Soru

Bir aile evleri için yeni bir televizyon alacaktır.
Televizyonlarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisinin araştırılması gereksiz olur?
A) Garanti süresinin kaç yıl olduğu           B) Ekran çözünürlüğünün nasıl olduğu
C) Ses kalitesinin nasıl olduğu                     D) Yapımında kaç kişinin çalıştığı

Çözüm

A, B ve C şıklarındaki bilgiler televizyonun tercihinde önemlidir. Fakat yapımında kaç kişinin çalıştığının araştırılması gereksiz olur.
Yanıt D

NOT:Bir soruya uygun olarak seçilen örneklem, araştırmada sorulan sorulara yanlış yorumlar yapılmasına yol açmayacak şekilde olmalıdır.

 Örnek

Bir şirkette çalışan bayan ve erkek sayıları yukarıdaki tabloda gösterilmiştir. Bu çalışanlara günlük gazete okuyup okumadıkları sorulmuş ve toplanan veriler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Bu anketin yapıldığı örneklemde bayan ve erkek sayıları arasında çok fazla fark olduğu için bayanların daha az gazete okuduğunu söylemek yanlış yorumlara yol açabilir. Bunun için anketi uygulayacağımız örneklemdeki bayan ve erkek sayılarının eşit veya birbirine yakın olacak şekilde seçilmesi daha tutarlı sonuçlara ulaşmak için önemlidir.

Örnek Soru 

Eğitim düzeyleriyle kitap okumaya ayrılan süreyi karşılaştırmak isteyen bir araştırmacı aşağıdaki örneklem gruplarından hangisini
seçmelidir?
A) Lise ve üniversite öğrencilerinden oluşan 40’ar kişilik 2 grup
B) İlköğretim ve lise öğrencilerden oluşan 30’ar kişilik 2 grup
C) Her biri ayrı ayrı ilköğretim , lise ve üniversite öğrencilerinden oluşan 40’ar kişilik 3 grup
D) Lise öğrencilerinden oluşan 20’şer kişilik 2 grup

Çözüm

Örneklemlerimizde ilköğretim, lise ve üniversite öğrencilerinin olduğu gruplar bulunmalıdır.
Yanıt C

NOT:Anket oluştururken ve veri toplarken çevre faktörünün dikkate alınması gerekir. Katılımcılar çevrenin etkisinde kaldığı için farklı cevaplar verebilir.

Örnek

Bir firma çalışanlarına çalışma saatlerinin gereğinden fazla olup olmadığı soruluyor. Çalışanlar personel müdürü yanlarındayken farklı, personel müdürü yanlarında değilken farklı cevaplar verirler

8.Sınıf İstatistik Etkin Katılım

İki dizüstü bilgisayarı karşılaştırmak istediğimizde hangi soruları sormamız uygun olur? Yazınız.