Akarsular

Akarsular

Yeryüzünde bir yatak boyunca yükseltinin az olduğu yöne doğru akan sulara akarsu denir. Akarsular yağışlarla, eriyen karlarla, kaynak sularıyla beslenirler. Akarsular büyüklüklerine göre ırmak, çay, dere gibi isimler alır.
Akarsular yeryüzünün şekillenmesinde en etkili olan dış kuvvettir. Akarsular ayrıca yeryüzündeki su döngüsününde önemli bir parçasıdır.
Akarsu konusunun daha iyi anlaşılması için bazı tanımların bilinmesi gerekir.

akarsu_havzalari

akarsu_yatagi

Akarsu Kaynağı : Akarsuyun doğduğu yerdir.
Akarsu Ağzı : Akarsuyun denize veya göle döküldüğü yerdir.
Akarsu Yatağı : Akarsuyun aktığı, oluk şeklindeki sürekli inişi olan doğal su yollarıdır. Akarsu yatağına çığır veya mecra adı da verilir. Yatağın kaynağa yakın kısmına yukarı çığır, sularını boşalttığı yere aşağı çığır, aradaki yerlere ise orta çığır denir.
Akarsu Havzası : Akarsuyun kollarıyla beraber sularını toplandığı alanlardır.
Akarsu havzalarının genişliği o bölgedeki iklim koşullarına, yer şekillerine ve arazinin kayaç yapısına bağlıdır.
Dünya’da havzası en geniş olan akarsuyun Amazon nehri olmasında yağışların çok olmasının etkisi çoktur.
Ülkemizde ise Fırat havzası en geniş olan akarsudur. Bu durum da yer şekillerinin engebeli olmasından kaynaklanır.
Akarsular eğer sularını denize veya okyanusa ulaştırıyorsa açık havzalı eğer sularını denize veya okyanusa ulaştırmıyorsa kapalı havzalı olur.

Biryerde kapalı havzanın oluşmasında;