II. Kılıç Arslan (1155 – 1192)

•  I. Mesut'un ölümü üzerine oğlu II. Kılıç Arslan başa geçti. bir süre kardeşleriyle taht mücadelesinde bulundu.
• 1157 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Sencer ölünce, türkiye Selçuklu Devleti tamamen bağımsız bir devlet hâline geldi.

Miryokefalon Savaşı (1176)

• Selçukluların güçlenmesi üzerine, Türkleri Anadolu'dan atmak amacıyla Bizans imparatoru Manuel Kommen harekete geçmiş ve Miryokefalon adı verilen yerde yapılan savaşı II. Kılıç Arslan kazanmıştır.

Önem i
1. Bizans'ın Türkleri Anadolu'dan atma ümidi tükendi.
2. Anadolu kesin olarak bir Türk yurdu oldu. AvrupalIlar Anadolu'ya Türkiye demeye başladı.
3. Bu savaştan sonra Bizans, elinde bulunan toprakları korumak amacıyla savunmaya çekildi. Türkler taarruza geçti.
4. Haçlı Seferleri ile Bizans'a geçen Anadolu'daki üstünlük tekrar Selçuklulara geçti.
5. Bu savaşın ardından Danişmentliler'e de son verildi. Böylece Anadolu'daki üstünlük tamamen Selçuklulara geçti.

ÖRNEK: Bizans'ın Anadolu'daki siyasi üstünlüğünün sona ermesi,Türklerin Anadolu'ya kesin olarak yerleşmesi gelişmeleri aşağıdaki savaşlardan hangisinin sonuçları arasındadır?
A) Ankara
C) Miryokefalon
E) Malazgirt
B) Otlukbeli
D) Yassıçimen
2008 ÖSS
ÇÖZÜM: Bizans'ın Anadolu'da siyasi üstünlüğünün sona ermesi ve Türklerin Anadolu'ya kesin olarak yerleşmesi Miryokefalon Savaşı ile ortaya çıkmıştır.
Yanıt C

• 1187 yılında başlayan III. Haçlı Seferi'ne karşı başarılı bir mücadele verildi.

NOT: II. Kılıç Arslan hükümdarlığının sonlarına doğru veraset sistemine uyarak Türkiye Selçuklu Devleti'ni 11 oğlu arasında paylaştırmıştır. Bu durum iç karışıklıklara ve taht kavgalarına sebep olmuştur.

I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1192 — 1196)

•  Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Trabzon Rum Krallığı ile yapılan mücadelede samsun ele geçirilmiştir. Güneyde ise Antalya alınmıştır.
• Selçuklu tahtına 1196 ile 1211 yılları arasında Rükneddin Süleyman Şah ile I. Gıyaseddin Keyhüsrev ikinci kez çıkarak hüküm sürmüştür.

I. İzzeddin Keykâvus (1211 — 1220)

•  I. izzeddin Keykâvus döneminde ise Sinop ele geçirilmiştir. Antalya ve Sinop'un ele geçirilmesiyle, Türkiye Selçukluları Akdeniz ve Karadeniz'de iki önemli ticaret limanına sahip oldu.

I. Alaeddin Keykubat (1220 – 1237)

•  Alaeddin Keykubat döneminde Türkiye Selçuklu Devleti en parlak çağını yaşamıştır.
• I. Alaeddin Keykubat, Kandelor Kalesi'ni fethetti ve buraya Alaiye (Alanya) adı verildi. Ayrıca burada bir tersane kuruldu. (ilk tersane) ipek Yolu'nun Karadeniz'e ulaştığı noktada bulunan ve ticari açıdan önem taşıyan Kırım'ın Suğdak Limanı ele geçirildi. Doğuda ortaya çıkan Moğol tehlikesine karşı bazı önlemler alındı. Harzemşahlarla iş birliği yapıldı. Mısır'daki Eyyûbilerle anlaşmaya çalışıldı. Doğu Anadolu'da bulunan bazı şehirlerin surları tamir edildi. Moğollarla da iyi ilişkiler kurmanın yolları arandı. Harzemşahların, Selçuklu toprağı olan Ahlat'ı işgal etmesi üzerine ilişkiler bozuldu ve Harzemşahlarla Selçuklular arasında yapılan Yassıçemen Savaşı'nı Selçuklular kazandı (1230). Bu savaş sonunda Harzemşahlar yıkılış sürecine girdiler.

NOT: Tampon bir ülke olan Harzemşahların ortadan kaldırılması ileride Türkiye Selçuklu Devleti için olumsuz sonuçlar doğuracaktır.

III. Zayıflama ve Yıkılış Devri

•  II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in hükümdarlığı sırasında ülkede düzen bozuldu. Baba ishak'ın önderliğinde çıkan isyan güçlükle bastırıldı (1240).
• Türkiye Selçukluları'nın zayıfladığını fark eden Moğollar Anadolu'ya girdi. Moğollar ile yapılan Kösedağ Savaşı'nı Türkiye Selçukluları kaybetti (1243).

Kösedağ Savaşı'nın Sonuçları

1. Anadolu Moğol hâkimiyetine girdi ve Türkiye Selçukluları Moğollara vergi vermeye başladı.
2. Anadolu'da bağımsız Türk beylikleri kuruldu. Böylece Anadolu Türk birliği bozuldu.
3. Anadolu'da karışıklıklar arttı. Üretim düştü, ticaret azaldı.

• Moğollara karşı Anadolu Türkleri, Memluk Sultanı Baybars'tan yardım istedi. Baybars Anadolu'ya gelerek Elbistan'da Moğolları yendi. Ancak kendisine yeterli destek verilmediği için geri döndü.
• 1308 yılında Sultan II. Mesut'un ölümü ile Türkiye Selçuklu Devleti yıkıldı.

ÖRNEK: XIII. yüzyılda Moğol İmparatorluğu'nun kurulup batı yönünde ilerlemesi ve Oğuzların kalabalık gruplar hâlinde Anadolu'ya gelip yerleşmeleri aşağıdakilerin hangisinde etkili olmuştur?
A) Anadolu'nun Türkleşmesinin hızlanmasında
B) Anadolu'da Selçuklu Devleti'nin kurulmasında
C) Büyük Selçuklu Devleti'nin parçalanmasında
D) Haçlıların Anadolu'ya gelmesinde
E) Malazgirt Savaşı'nın kazanılmasında
2009 ÖSS
ÇÖZÜM: Moğollar XIII. yüzyılda İslam coğrafyasını belirleyici güç olarak karşımıza çıkar. Moğollar'ın batıya doğru ilerleyişi karşısında onların önünde tutunamayan Türkler Anadolu'ya gelmişlerdir. Anadolu'daki artan nüfus da bu coğrafyanın Türkleşmesini hızlandırmıştır.
Yanıt A