Atmosfer ve Katmanları
Atmosferin Özellikleri
- yer yuvarlağının etrafını saran ve canlıların hayatının devamını sağlayan gaz tabakasına atmosfer denir. Atmosfer yerkürenin etrafındaki gazların karışımıdır. Bu gaz kütlesini dünyanın etrafında tutan güç ise yerçekimidir.
- Atmosferin içerisinde % 78 oranında Azot, % 21 oranında Oksijen ve % 1 oranında diğer gazlar bulunur. Bu gazlar hem yatay hem dikey yönde değişiklik gösterdiği için oranlarında değişmeler olur.Bu gazların oranlarının değişmesi iklim üzerinde önemli etkiler oluşturur.
- Atmosferin kalınlığı genel olarak ekvatordan kutuplara doğru azalır. Atmosferin kalınlığını;
- Atmosferin sağladığı yararları şöyle sıralayabiliriz; İçinde bulundurduğu gazlarla canlı yaşamına olanak sağlar.
- Yere ulaşan Güneş ışınlarını tutarak sıcaklık farklılıklarını engeller. Aşırı ısınmaya ve soğumaya engel olur.
- Güneş ışınlarını dağıtıp, kırarak Güneş ışığı almayan yerlerinde aydınlanmasını sağlar. Böylece gölgede kalan yerlerin de aydınlanmasını sağlar.
- Atmosferin bu özelliğine “Difüzyon” denir.
- Hava akımları sayesinde sıcak ve soğuk havaların taşınmasına neden olur.
- Güneşin zararlı ışınlarından (Ultraviyole) Dünya‘yı Ozonosfer yardımıyla tutarak korur.
- Göktaşlarını parçalayıp yakarak Dünya‘ya ulaşmalarına engel olur.
- İklim olaylarının oluşmasına neden olur.
- İyonosfer tabakasında bulunan gazlar ve uydular sayesinde yeryüzünde haberleşmeye imkan sağlar.
ÖRNEK: Yeryüzünde Güneş'i doğrudan görmeyen yerlerin aydınlık olmasını sağlayan başlıca etken aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atmosferin katmanlardan oluşması
B) Atmosferde değişen oranlarda su buharı bulunması
C) Atmosferde basınç farkından doğan hava akımlarının olması
D) Güneş ışınlarının yansıyarak atmosfer içinde dağılması
E) Atmosferin, bazı ışınların yeryüzüne ulaşmasını engellemesi
2006 ÖSS
ÇÖZÜM: Güneş ışınları atmosferde dağılmaya uğrayarak gölge yerlerin tam karanlık olmasını engeller.
Yanıt D
