Ayrıştırma Yöntemleri
Karışımların Ayrıştırılması
1. Katı – Katı Karışımlar
a. Yoğunluk Farkı ile Ayrıştırma
Karışım iki katının da çözünmediği bir sıvıya atılır. Yoğunluğu sıvıdan küçük olan üstte kalır, büyük olan dibe çöker. Yüzeydeki katı, yüzeyden toplanır. Dipteki katı ise süzülür.
Örnek:
Kum – talaş karışımı
Kum : Süzme yapılarak alınır.
b. Çözünürlük Farkı ile Ayrıştırma
Karışımdaki iki katıdan birinin çözündüğü, diğerinin çözünmediği bir sıvı alınır ve bu karışıma katılır. Çözünmeyen katı süzme yapılarak alınır. Çözünen katı ise sıvısı buharlaştırılarak kristallendirilir.
Örnek:
Kum – tuz karışımı
Tuz : Suyu buharlaştırılarak alınır.
c. Erime Noktası Farkı ile Ayrıştırma
Alaşımlar (metal – metal karışımlar) bu yöntemle ayrılır. Karışım ısıtıldığında erime noktası küçük olan önce eriyerek karışımdan ayrıştırılır.
Örnek:
Altın – Bakır alaşımı
E.N: 1064 °C – 1083 °C
d. Mıknatıs Özelliği (Manyetiklik ) Farkı ile Ayrıştırma Demir (Fe), Nikel (Ni) ve Kobalt (Co) metallerinin tozları mıknatıs tarafından çekilir. Bu metallerden sadece birinin toz halinde bulunduğu karışımlara mıknatıs yaklaştırılırsa metal mıknatısla çekilip, karışımdan ayrılır.
Örnek:
Nikel tozu – şeker karışımı
Bazı maddeler sürtme ile elektrik yüklenirler ve bazı maddeleri çeker.
Örnek:
Karabiber – tuz karışımı
Karışımı oluşturan katı maddelerin çözünürlüklerinin sıcaklık etkisiyle değişiminden yararlanılarak uygulanan bir yöntemdir.
Örnek,
NaCl tuzu – KNO3 tozu
Bu karışım suda çözülür. KNO3 tuzunun çözünürlüğü sı- caklıkla artar. NaCl tuzunun ise pek değişmez. Karışım soğutulduğunda KNO3 tuzu çöker ve süzme yardımıyla ortamdan alınır.
g. Süblimleştirme Yöntemiyle Ayrıştırma
Bazı maddeler (naftalin, iyot gibi) katı halde ısıtıldıklarında direkt olarak gaz haline geçer. Böyle katıları başka bir katı ile karışımından ayrıştırmak için bu yöntem kullanılabilir.
Örnek,
Talaş – Naftalin karışımı
Denge konusu ne zaman çıkar