Bağlaç

Bağlaç

Eş görevli sözcükleri, eş görevli söz öbeklerini, cümleleri hatta parçaları birbirine bağlayan kelime ya da kelime gruplarıdır.

Bağlaçlar

a. Eş görevli kelimeleri bağlar.

Aşk da para da istiyor.
Telefonla kalemimi arabada unuttum.

b. Söz öbeklerini bağlar

Ne İstanbul’dan ayrılmayı ne de burada kalmayı düşünüyordu.

c. Cümleleri bağlar.

Geçen akşam seni arayamadım; çünkü oldukça meşguldüm.
Bağlaçlar ifade ettikleri anlamlara göre çeşitli gruplara ayrılabilir. Belli başlı bağlaç grupları ve bağlaçlar şunlardır:

1. Paralel durum bağlaçları

Benzer durumların devam ettiğini ifade etmek için kullandığımız bağlaçlardır.

2. Karşıt durum bağlaçları

Olumlu bir yargıyı olumsuza, olumsuz yargıyı da olumluya çevirmek için kullanılan bağlaçlardır.

3. Açıklama bağlaçları

Vurgulanan yargının sebebini ve açıklamasını ifade etmek için kullanılan bağlaçlardır.

4. İleri durum bağlaçları

Belirtilen yargıdan daha üstün, daha ileri bir ifadeyi vurgulamak için kullanılır.

5.Şart bağlaçları

Koşullu yargılarda kullanılan bağlaçlardır.

6. Pekiştirme bağlaçları

Sözleri güçlendirmek için kullanılırlar.

7. Örnekleme bağlaçları

Parçada örnekler vermek amacıyla kullanılan bağlaçlardır.

8. İkili (üçlü) durum bağlaçları

Alternatif sunma, tercih etme, ya da birden fazla durumu ifade etmek için kullandığımız bağlaçlardır

Kimi söz öbekleri de bağlaçtır:
Diğer taraftan, bunlara ilave olarak, özetlemek gerekirse,demek oluyor ki, öte yandan…

Bazı bağlaçlar birçok anlamı içerebilmektedir. Bunlara örnek olarak ”de” ve “ki” gösterilebilir:

Ki Bağlacı

a. Beğenme: Bebek o kadar tatlı ki…
b. Yakınma: Asla yardım etmiyor ki…
c. Sebep: Çocuk acıktı ki eve geldi.
d.Şaşma: Bir de baktım ki kimse yok.
e. Kuşku: Ona ceza verirler mi ki?
f. Pekiştirme: Hakan’a güven olmaz ki…
g. Vurgu: Sen ki beni iyi tanırsın…

De Bağlacı

a. Sürerlik: Adam uyur da uyur şimdi.
b. Tehdit: Hele bir konuş da göreyim.
c. Koşul: Para çalışılır da kazanılır.
d. Alay: Çalışacak da bize bakacak.
e. Sebep: Dinlemedin de böyle oldu.
f. İnat: Yemek de yemek diye tutturdu.
g.Şaşma: Siz de mi buradaydınız?
h. Diğerleri gibi:Şu iş de bitecek.
j. Ek olarak: Bir de bu soruyu çöz.
k. Azarlama: Sus da işini yap hadi.
l. Kızgınlık: Gel de sakin ol şimdi!
m. Yakınma: Biliyor da böyle yapıyor.
n. Pekiştirme: Anlattı da anlattı.
o. Yalvarma: Bırakın beni de gideyim.
p. Dahi,bile: Baksam da anlamam
r. Övme: Yemek de yemekmiş ha!
s. Umursamazlık: Gelse de olur gelmese de
t. Ünlemle: Hadi canım sen de!…

Ama Bağlacı

a. Koşul: O da gelsin ama ses yapmasın.
b. Karşı çıkma: Ama onlar daha çok güçsüz.
c. Pekiştirme: İyi ama çok iyi bir araba.

Bağlaçlar, tamlamalarda tamlayanları ya da tamlananları bağlayabilirler.
Binanın çatısı ve bacası…
Yaylalarla göllerin görünüşü…

Bağlaçlar, ikilemelerin arasına gelip pekiştirme yapabilirler.
Film, hiç ama hiç güzel değildi.

Bağlaçlar yapıca basit, türemiş veya birleşik olabilir.
Basit yapılı: de, dahi…
Türemiş yapılı: özetle, üstelik…
Birleşik yapılı: mademki, veya…

Cümleleri birbirine bağlayan bağlaçlar, cümle öğesi olarak kabul edilmezler.
Kısacası sanatta anlaşılmaz görünen bazı olgular da yok değil.

[turkce_ygs_lys]