Besinlerin Kimyasal Sindirimi

1. Ağızda Sindirim

• Ağızda hem mekanik hem de kimyasal sindirim gerçekleşir.
• Dişler ve dil gibi kısımlar besinlerin yüzeyinin genişletilmesinde etkilidir.
• Ağızda karbonhidratların kimyasal sindirimi başlar.
• Tükürükte bulunan amilaz (pityalin) enzimi pişmiş nişastanın maltoz ve dekstrine dönüşümünü sağlar.

2. Midede Sindirim

• Besinler mideye, yemek borusundaki kasların peristaltik hareketleri ile ulaşır.
• Midede kasların kasılıp gevşemesiyle mekanik, enzimlerle kimyasal sindirim gerçekleşir.
• Midede proteinlerin kimyasal sindirimi başlar.
• Mideye ulaşan besinler, bazı mide hücrelerini uyarır.
• Bu sayede gastrin hormonu salınır.
• Gastrin hormonunun etkisiyle HCl (hidroksit asit), pepsinojen, mukus ve süt çocuklarında ise lap (renin) enzimi salgılanır.
• Mukus salgısı, mide iç yüzeyinin asit pH dan ve enzimlerin etkisinden korunmasında görevlidir.
• Mukus midenin kendini sindirmesini engeller.
• HCl salgısı ise pasif olan papsinojeni aktişeştirir.
• Pepsin oluşumunu sağlar. Pepsin enzimi ise proteinlerin peptonlara dönüşümünde etkilidir.
• Lap (renin) enzimi süt çocuklarında salgılanır.
• Sütü kazein proteinine dönüştürür.
• Kazein ise pepsin enzimi etkisiyle polipeptid ve aminoasitlere kadar parçalanır.
• Midede bulunan sindirim sıvılarıyla karışmış bulamaca kimüs adı verilir. Kimüs asit özelliktedir.
• Mideden, alkollerin bir kısmı, aspirin, bazı mineraller, bazı zehirler emilerek kana geçmektedir.

3. İnce bağırsakta Sindirim

Bağırsak hareketleri sonucu mekanik, pankreastan gelen ve ince bağırsağın ürettiği enzimlerle de kimyasal sindirim gerçekleşir. Kimyasal sindirimle tüm besin gruplarının sindirimi burada tamamlanır.
İnce bağırsakta kimyasal sindirim 2 ye ayrılır.
1. Pankreas ve karaciğer salgılarıyla
2. İnce bağırsak enzimleriyle

1. Pankreas ve Karaciğer Salgılarıyla Sindirim

• Asit özellik taşıyan kimüs, onikiparmak bağırsağına geldiğinde, sekretin ve kolesistokinin hormonlarının ince bağırsak hücrelerinden salınımını uyarır.
• Sekretin, kanla pankreastaki asinar hücrelerini uyarır.
• Pankreas amilaz, lipaz ve tripsinojen enzimlerini salgılayarak wirsüng kanalıyla onikiparmak bağırsağının water kabarcığına gönderir.
• Kolesistokinin ise kanla safra kesesine ulaştığından, buradan salınan safranın koledek kanalıyla onikiparmak bağırsağının water kabarcığına dökülmesini sağlar.
• Böylece onikiparmak bağırsağında karbonhidrat, protein ve yağların sindirimi gerçekleşir

• Pankreastan salgılanan tripsinojen pasif bir enzimdir. İnce bağırsaktan salınan enterokinaz enzimiyle tripsinojen aktif olan tripsine dönüşür. Tripsin midede tam olarak sindirilemeyen peptonların, peptidlere dönüşümünü sağlar.

2. İnce bağırsak Bezlerinin Salgılarıyla Sindirim

• Bağırsak içinde sindirilmemiş karbonhidratlar (disakkaritler), peptidler buradan salınan enzimlerle monomerlerine parçalanır.
• Bağırsakta bulunan bulamaca kilus denir.
• İnce bağırsaktan; maltaz, laktaz, sakkaraz ve erepsin enzimleri salgılanır. Bu enzimler yardımıyla karbonhidrat ve proteinlerin kimyasal sindirimi tamamlanmış olur.