Bileşiklerin Ayrıştırılması

Bileşikler kimyasal yollarla ayrıştırıldıklarından enerjiye gereksinim vardır. Bu enerji çeşidi ısı, ışık veya elektrik olabilir.

a. Elektroliz (Elektrik Enerjisi ile Ayrıştırma)

Bir bileşiğin elektrik enerjisi kullanılarak elementlerine ayrıştırılmasıdır.

b. Termoliz (Isı Enerjisi ile Ayrıştırma)

Bazı bileşikler ısıtılarak daha küçük taneciklere ayrıştırılabilir.

Örnek:

Suya aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanırsa suda kimyasal değişme olur?

A) Elektroliz etmek B) Kaynatmak C) Dondurmak D) Alkol atmak E) Şeker katmak

Çözüm:
Kaynatmak ve dondurmak hal değişimidir, yani fizikseldir. Alkol ve şeker katmak suda iki farklı çözelti oluşturmaktır, yani fizikseldir. Elektroliz bileşiğin molekül yapısını bozmaktır, yani olay kimyasaldır.
Yanıt A

Örnek:
Aynı maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden biri X diğerleri Y ve Z dir. Y nin X e dönüşmesi için ısı gerektiği, Z nin molar hacminin ise en büyük olduğu biliniyor. Buna göre, maddenin katı, sıvı ve gaz halleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Çözüm:
Z nin molar hacmi en büyük olduğuna göre gazdır. Y, X e dönüşürken ısı alıyorsa, Y katı X ise sıvıdır.
Yanıt C

Örnek:

1, 2 ve 3 numaralı grafiklerde sırasıyla X, Y ve Z maddelerinin zamanla sıcaklık değişimleri gösterilmiştir.

Bu grafiklere göre,

I. X ve Y aynı arı maddedir.
II. Z bir arı bileşiktir.
III. Grafik 1, X in ısınmasına, 2 ise Y nin soğumasına aittir.

yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır?

A) YalnızI B)YalnızII C)I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm:
X ve Y nin EN(DN) ve KN(YN) aynı olduğundan aynı maddeler olabilir. (I. doğru) Z nin hal değiştirirken sıcaklığı sabit olmadığından saf olamaz. (II. yanlış) I. grafikte sıcaklık artışı olduğundan ısınma, II grafikte ise sıcaklık düşüşü olduğundan soğuma grafikleridir. (III. doğru)
Yanıt B

Örnek:

Aşağıda sıvı haldeki bir miktar X bileşiğinin ısıtılmasıyla ilgili sıcaklık – zaman grafigi verilmiştir.

Bu grafiğe göre, X bileşiğiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) a – b aralığında (a dan b ye doğru) taneciklerinin ortalama kinetik enerjisi artar.
B) b de kaynama başlar.
C) b – c aralığında (b den c ye doğru) taneciklerinin potansiyel enerjisi artar.
D) c den sonra gaz halindedir.
E) d de tanecikleri arasındaki uzaklık a dakinden daha azdır.

Çözüm:
Sıcaklık artarsa kinetik enerji de artar. (A doğru) Sıvı olduğu için kaynama noktası 90 °C dir. (B doğru) Hal değişimi sırasında potansiyel enerji de değişir. Sıvıdan gaza doğru değişimde potansiyel enerji artar. (C doğru) Kaynama noktasının üzerindeki sıcaklıkta madde gaz halde bulunur. (D doğru)
d noktasında madde gaz halindedir. Gaz halinde maddenin tanecikler arası uzaklığı en fazladır. (E yanlış)
Yanıt E