Bilim Felsefesi Çözümlü Test 1

Geçmişten günümüze kadar birçok büyük matematikçi, fizikçi ve biyologlar gelişmiştir. Fakat hepsi kendilerinden önce gelen kuşakların birikimlerinin ve çağdaşlarının yardımına sürekli ihtiyaç duymuşlardır.
Parça bilim adamı hakkında aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?

Bir bilim adamı, bilimsel araştırmaların da kişisel, dinsel ve ideolojik nedenlerle yan tutmaması uyulması gereken ahlaksal bir değerdir.
Parçada bilim adamının uyması gereken özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Herhangi bir bilimsel çalışma bir milletten çıksa da, hiçbir insan grubunun tekelinde değildir. Bu özelliği ile bilimsel bilgi, bütün insanlığın ortak ürünüdür.
Parçada bilimsel çalışmanın hangi özelliği üzerinde durulmuştur?

Geçmişte doğru olarak kabul edilen bilimsel bir görüş ya da yasa, bir gün yerini daha doğru bir görüş ya da yasaya bırakılabilir. Hatta reddedilme tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
Buna göre bilim için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Yıllarca bir doğa yasası olarak kabul edilen Newton'ın yerçekimi kanunu geçen yüzyılın sonlarına doğru bazı olguları açıklamada yetersiz kalınca bunun yerine Einstein'ın görelilik kuramı yer almıştır.
Parçada verilen durum aşağıdakilerden hangisini gösterir?

Varsayımlar henüz doğruluğu ve yanlışlığı test edilmemiş olan geçici önermelerdir. Kuram ise doğrulukları test edilmiş ve az çok kesinlik kazanmış olan varsayımlar dizgisidir. Her varsayım kuramın içine alınmayabilir. Ama her kuram varsayım aşamasından geçmiştir.
Parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durulmuştur?

Batlamyus'un “yer merkezli evren modeli” bir süre o alandaki problemleri çözmüştür. Bir süre sonra onun içindeki çelişkiler fark edilmiş fakat görmezden gelinmiştir. işte ortadaki bu çelişkiler ve yetersizlikler arttıkça bilimsel bunalım evresine girilmiş olur.
Buna göre bunahmlarm ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisine bağlanmıştır?

Bilim felsefesinde yaklaşık 20.yüzyılın birinci yarısına kadar egemen olan klasik görüşe birtakım eleştiriler yapılmıştır. Bu eleştirilere göre; bilimi meydana getiren bir bilim adamları topluluğu vardır ve bundan dolayı bilimi anlamak için öncelikle bu topluluğun iç yapısını, dünya görüşlerini, içinde yaşadığı toplum koşullarını incelemek gerekir.
Parçada klasik bilim anlayışına hangi eleştiri yapılmıştır?

Batı ortaçağı, antikçağın açtığı bilimsel yolu bırakır. İslam ortacığında ise büyük bir bilimsel gelişme görülür. Örneğin ibn-i Sina, ibn-i Rüşt, Biruni gibi bilginler başta matematik, cebir olmak üzere, astronomi, fizyoloji, tıp ve kimya ile uğraşırlar ve bilimin gelişmesine büyük katkıda bulunurlar. Batı'da ise ancak Rönesansla birlikte bilime dönüş hareketi başlar.
Parçada verilenlerden aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Rönesans döneminde matematiksel fiziğin başarısı, sonraki yüzyıllarda, matematiğin başka alanlarda da kullanılabileceği fikrini doğurmuş ve dönemin filozofları, bilim felsefesi adını verdikleri ayrı bir disiplinin kuruculuğunu yapmışlardır.
Parçaya göre, bilim felsefesinin ortaya çıkmasında etkili olan faktör, aşağıdakilerden hangisidir?

Bilimin ortaya koyduğu sonuçlar, dünyanın her yerinde aynıdır ve bireyden bireye değişmeyen bir yapıya sahiptir. Bilimsel bilgilerden herhangi birisi, kendi alanına giren olayların kanunlarını bulduğu için olasılığa yer vermez. Deneyden gelmeyen ve deneye dayanmayan hiçbir bilgi bilimsel sayılamaz.
Parçada, bilimin aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmamıştır?

Bilim; doğadaki her olayın bir başka olayın sonucunda meydana geldiğini savunur. Bilime göre her olay, her yerde aynı şekilde ve belirli sebeplere dayanarak meydana gelir. Olayları bu neden sonuç bağıntısında ele alan bilim, doğayı da parçalara bölerek, konularına ayırarak incelemektedir. Bu anlamda da bilim, bizlere evren hakkında bütüncül açıklamalar getirememektedir.
Paragrafta, bilimin hangi özelliklerine değinilmiştir?

19. yy, bilimsel çalışmaların hız kazandığı 17. ve 18. yy.dan sonra; büyük bilimsel sistemlerin ortaya çıktığı ve günümüze önemli bilimsel bulguların aktarıldığı bir dönem olarak kabul edilir. Bu yüzyılda, önceden bağımsız hale gelen matematik, tıp, astronomi ve kimya gibi bilimlere yenileri (psikoloji, sosyoloji) eklenmiş, fizikte ve geometride önemli atılımlar yapılmıştır. Bilimi insanoğlunun bütün dertlerinin tek çaresi olarak kabul eden 19. yy, metafizik açıklamaları reddederek pozitivizm ve pragmatizme yönelmiş, kafa yoran spekülatif yargıları da bir kenara bırakarak, hayatı kolaylaştıran çözümlerin arayışına girmiştir. Darwin, Mendel, Newton, Lobaçevski, Riemann ve Gauss bu döneme imzasını atmış bilim adamlarından yalnızca birkaçıdır.
Paragraftan, 19. yy ile ilgili olarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulasılamaz?

Bilim adamı evrende olup bitenler hakkında kesin, tutarlı bilgiler vermek zorundadırlar. Bilim ve bilimsel yöntemlerin ne olduğu, bilimsel düşüncenin yapısının ve görevinin ne olduğu gibi sorulara cevap aramazlar. Bu gibi sorular daha çok, filozofu ilgilendirir. Bu sorgulayış, filozofu bilim felsefesine götürür.
Parçaya göre bilim felsefesinin görevi, aşağıdakilerden hangisidir?

Evren hakkındaki en önemli bilgilerin bilim ile elde edilebileceği fikrinden yola çıkarak, felsefe için tek mümkün etkinliğin; bilimin önermelerini çözümlemek, bilimin kavramlarını açıklamak olduğunu savunan anlayış Yeni pozitivizmdir. Yeni pozitivizme göre felsefe ya eskisi gibi doğruluğu asla bilinemeyecek olan metafizik önermeleri ileri sürmeye devam edecek, ya da yalnızca bilimlerin önerme ve kavramlarıyla uğraşan bir bilim felsefesi olacaktır. Bu durum ise, felsefe ile bilimi neredeyse rekabet içine sokacak, hatta felsefenin böylesine bilimsel bir kimliğe sürüklenişi, onu kendine özgü yapısından uzaklaştıracaktır.
Paragrafa göre, felsefenin özgün yapısından uzaklaşmasI durumu, aşağıdakilerden hangisiyle açılanabilir?

insanın tek başarısı bilim değildir. Çünkü insan yalnızca bilebilen bir varlık olmayıp, aynı zamanda, anlayabilen, duygusallıkları olan, ilişkiler kurabilen, birlik, bütünlük, düzen, uyum ihtiyaçları da bulunan bir varlık durumundadır. Ve insanın hiçbir başarısı diğer başarılarına kurban edilmemelidir. Dolayısıyla insan değerleri, bilimsel olma uğruna harcanmamalı ve önemleri idrak edilebilmelidir.
Paragraf, aşağıdakilerden hangisinin eleştirisi niteliğindedir?