Bitkilerde Taşıma Sisteminin Yapısı
1. Odun Boruları (Ksilem)
- Odun boruları, üst üste dizilmiş bitki hücrelerinin enine çeperlerinin erimesiyle oluşmuştur.
- Bu hücreler sitoplazma, çekirdek ve organellerini kaybetmiştir.
- Bu şekilde meydana gelen boru biçimindeki açıklıkla kökten yapraklara kadar su ve minerallerin taşınması gerçekleşir.
- Odun boruları; trake, trakeid, sklerenkima ve parankima hücrelerinden meydana gelir.
- Parankima hücreleri canlı diğerleri cansızdır.
- Trake borularının eni geniş, boyu kısadır; trakeit borularının ise çapı dar, boyu uzundur.
- Boruların içi spiral, helozon, merdiven gibi çıkıntılara sahiptir.
- Bu sayede suyun taşınması kolaylaşmıştır.
- Odun borularında hücreler ölü olduğundan suyun taşınması hızlıdır.
2. Soymuk Boruları (Floem)
- Floem boruları, sekonder meristemin (kambiyum) dışa doğru büyümesiyle meydana gelir.
- Bu şekilde bitkide enine büyüme de sağlanmış olur.
- Kambiyum dışa bölünerek floem (soymuk), içe bölünerek de ksilem (odun) borularını meydana getirir.
- Floem (soymuk) boruları; kalburlu borular, arkadaş hücreler, floem sklerenkiması ve parankima hücrelerinden meydana gelir.
- Kalburlu borular canlı hücrelerden oluşmuştur ve organik besinlerin bitkinin ihtiyacı olan kısımlarına taşınmasını sağlar.
- Kalburlu boruların hücre çeperlerinde yer yer erimeler görülür.
- Bu nedenle enine kesitte eriyen yerler delik halinde görüldü¤ünden kalburlu borular ismi verilmiştir.
- Arkadaş hücreleri, kalburlu borulardan taşınan besinlerin bir süreli¤ine depo edildiği yerlerdir.
- Çift çenekli bitkilerin, çok yıllık olanlarında iletim demetleri arasında kambiyum bulunur.
- Bu demetlere açık demetler denir. Kambiyumun içe doğru olan kısmında odun, dışa doğru olan kısmında soymuk boruları yer alır.
- Tek çenekli bitkilerde iletim demetleri arasında kambiyum bulunmaz.
- Bu demetlere kapalı demetler denir.
[biyoloji_2_ygs_lys]