Hava, nefes aldığımız esnada burundan soluk borusuna oradan da akciğerlere geçer. Akciğerlere giden soluk borusu ikiye ayrılmaktadır, her birine bronş denilmektedir. Bu bronşların çeşitli sebeplerden dolayı iltihaplanmasına ise ”bronşit” denilmektedir. Bronşit yoğun bir öksürüğe neden olmaktadır. Bronşitin neden olduğu öksürük bazen kuru bazende balgam ile beraber görülebilmektedir. Hastanın sürekli öksürmesi zamanla göğüs bölgesinde kasılmalar ve devamında karın kaslarında ağrıya neden olur. Balgam bir bronşit belirtisidir ve bu hastalıkta şeffaf olarak görülmektedir. Ancak zaman zaman sarı, sarımsı gri ve yeşil olarak da görülmesi mümkündür. Bronşit Akut ve Kronik bronşit olarak iki türe ayrılır.
Bronşit Türleri Nelerdir?
Akut Bronşit Nedir?
Bronşlarda şişmenin olduğu, balgam yoğunluğunun da eşlik ettiği, soğuk algınlığından sonra görülen yaygın ve bulaşıcı bir hastalıktır. Akut bronşit, çoğunlukla grip ve soğuk algınlığında yol açan virüsler sebebi ile ortaya çıkmaktadır. Hasta, çok yoğun öksürmeye karşın halsizlik, ateş ve ara ara ürperme yaşayabilir. Viral ve bakteriyel akut bronşit bulaşıcı bir hastalıktır.Akut bronşit herhangi bir komplikasyona neden olmadan genelde iyileşebilen bir hastalıktır.
Akut Bronşit Belirtileri Nelerdir?
- Geçmeyen kuru öksürük: Öksürük genelde kuru olması ile beraber balgamla da beraber görülebilmektedir. Bronşit öksürüğü yoğun ve şiddetlidir. Hastanın sık sık öksürmesi bir süre sonra göğüs bölgesinde kasılmalara ve beraberinde karın kaslarının ağrımasına sebep olur. Çok az da görülse zaman zaman yoğun öksürüğün şiddetinden dolayı hasta da kaburga ezilmesi ve ya bayılma meydana gelebilmektedir. Akut bronşite sebep olan iltihaplanmalar tedavi edilse dahi öksürüğün geçmesi zaman almaktadır.
- Hırıltılı solunum: Bronşların iltihap ve balgam nedeni ile daralması sonucu kişi hırıltılı nefes alabilmektedir. Bu sebepten dolayı hasta nefes darlığı da yaşayabilmektedir.
- Balgamın rengi: Balgamın rengi hastalıktan dolayı genellikle şeffaf görülür. Fakat, sarı,sarımsı gri veya yeşil olarak da görülebilir. Hatta çok nadir de olsa kanlı olarak görülebilmektedir. Çoğunlukla kronik bronşitte görülen sarı,sarımsı gri veya yeşil balgam zatürre,bronşektazi veya akciğer apsesininde belirtisi olabilmektedir.
- Diğer belirtiler: Hasta yoğun öksürüğe karşın halsiz düşebilir,ateş ve ürperme görülebilir.Bronşların dolu olması sebebiyle sürekli öksürdüğünden dolayı göğüs bölgesini fazlasıyla rahatsız edebilir ağrılara yol açabilir.
Akut Bronşitin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akut tedavisinde ateş düşürücüler, ağrı kesiciler ve öksürük şurupları hastalığın belirtilerini ortadan kaldırmaya yöneliktir. Balgamın rahat çıkarılması hastayı rahatlatmak adına balgam sökücü ilaçlar önerilir. Tedavinin etkisini kısa sürede görebilmek ve iyileşebilmek için sigara mutlaka bırakılmalıdır.Antibiyotik tedavisi virüslere etki etmediğinden dolayı bronşit tedavisinde önerilmemektedir. Ancak virüsle beraber bakteride boğazda hastalığa sebep olabildiğinden bazı doktorlar tarafından antibiyotik önerildiği zamanlar olmaktadır.
Kronik Bronşit Nedir?
Kronik bronşitte hava yollarını yağlayan bezler büyümüş olup, iç yüzlerindeki tüylerde görevini yapamaz hale gelmiştir. Kronik bronşite sigara,hava kirliliği, nemli ortam,tozlu ortamlar,kötü hava koşulları, solunum yollarında ortaya çıkan hastalıklar kronik bronşit oluşumuna neden olmaktadır.
Kronik Bronşit Belirtileri Nelerdir?
Akut bronşitte olduğu gibi geçmeyen kuru öksürük, hırıltılı nefes alma, balgamın farklı renkte olması ve diğer belirtileri vardır. Bunların yanı sıra ek olarak kronik bronşitte öksürük en az 3 ay sürebilmektedir. Öksürük genelde sabahları, nemli havalarda ve kış aylarında artmaktadır. Geceleri hastayı uykudan uyandıracak etkide öksürük yaşanmaktadır. Bronşlar fazlasıyla daraldığı için hafif fiziksel aktivite sırasında bile nefes alıp vermede güçlük çekmektedir.
Kronik Bronşit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kronik bronşitin tedavisi güçtür.
- Hastalar sigara içmeyi tamamen bırakmalıdır,
- Solunum egzersizi yapmak fayda sağlayabilir,
- Tozlu ortamda çalışan hastalar iş değişikliği yapmalıdır,
- Sisli ve dumanlı havalarda kesinlikle dışarı çıkılmamalıdır,
- Kronik bronşitlerde bazen akut bronşit, bronkopnömoni, pnömoni gibi akut akciğer hastalıkları belirebilmektedir. Bu gibi durumlarda enfeksiyon yatışana kadar antibiyotik kullanılmalıdır.
- Hırıltılı nefes ve öksürük için sıcak içecekler tercih edilebilir.
Bronşit Hastalığının Teşhisi Nasıl Konulur?
Doktor hastanın şikayetlerini dinledikten sonra fiziksel muayene yapar. Hastanın durumunu tam olarak anlayabilmek için akciğer ve solunum durumu için akciğer filmi isteyebilir. Akciğer filmi ile beraber zatürre olup olmadığı tespit edilebilir.Akciğer fonksiyonlarının nasıl çalıştığını görebilmek için de oksijen miktarını ölçen test isteyebilir. Bakteriyel enfeksiyon şüphesi var ise de balgamdan örnek alınarak bakteri incelemesi yapılabilir.
Bronşitten Korunmak Mümkün Olabilir mi?
Kronik veya akut bronşitten korunmak her zaman mümkün olmayabilir. Özellikle sigara kullanılmamalı eğer kullanılıyor ise de mutlaka bırakılmalıdır. Çünkü sigara, kronik bronşitin başlıca nedenidir. Solunum yollarına doğrudan zarar veren, sigara dumanı,toz,duman ve hava kirliliğinden mümkün oldukça kaçınılmalıdır.Kimyasal maddelerin kullanıldığı ortamlardan kaçının veya maske kullanın. Bakteri ve virüslerden korunmak adına sıklıkla ellerinizi sabunlayın. Eğer ki doktorunuz önerir ise her yıl grip aşısı olabilirsiniz.
Bronşit Hastalığında Kaçınılması Gereken Besinler Nelerdir?
- Süt ve süt ürünleri: Süt ve süt ürünleri doymuş yağ içermeleri sebebi ile her zamanki faydasını bronşit hastalığında göremeyiz.Çünkü, doymuş yağ tüketimi balgamı artırır nefes alış verişinde rahatsızlık hissi yaratır.
- Kızarmış yağlı yiyecekler: Kızarmış tavuk,patates,cipsi ve soğan halkaları da dahil bronşitte durumu kötüleştirmektedir.Çünkü, kızarmış ürünler oksidan içerir ve doymuş yağ bakımından zengindir.
- Basit karbonhidratlar: Şekerli yiyecekler ve içecekler bronşit için tetikleyici rol oynar.
- Yüksek sodyum içeren besinler: Tuz sulandırıcı görevi gördüğü için kanı inceltir ve hacmi artırır. Bu da nefes alış verişini azaltır oksijen yetersizliğine neden olur.
- Alkol ve alkollü içecekler: Alkol vücudu kurutur ve idrar yolu ile sıvı kaybına sebep olur. Sıvı kaybı mukusun sertleşmesine ve koyulaşmasına neden olur. Dolayısıyla öksürme zorlaşır.
- Sigara: Sigarayı bırakın ve evde kimsenin kullanmasına da izin vermeyin! Neden mi? Çünkü; Akciğer hasarına neden olmaktadır.Sigara kullananlar enfeksiyona duyarlı hale gelir ve enfeksiyona yakalandığında iyileşmeyi zorlaştırır.
