Bumın (Bumin) Kağan
(Türk Kağanları ve Sultanları)

(1. Kaynak)

Göktürk Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı. Göktürkler târih sahnesine çıktıkları sıralarda Juan-juanlara tâbi olarak, Altay Dağlarında an?anevî sanatları demircilikle uğraşıyorlar ve bu devlete silah îmâl ediyorlardı. Devrin Çin yıllıklarından, Göktürklerin bu sıralarda da dağınık halde bulunmadıkları ve federatif bir mahiyette Juan-juanlara bağlı oldukları görülmektedir. Nitekim Tu-wa adlı başbuğun yerine hânedânın başına geçen Bumin, 534 yılında Kuzey-Tabgaç idârecileriyle siyâsî münâsebet kurdu. 542?de akıncıların başında Huagn-ho Nehri yakınlarına kadar ilerledi.

546’da Juan-juan Devletine karşı ayaklanan Tölesleri itaat altına aldı. Bu başarısından sonra Juan-juan Devleti hükümdarı ile eş değerde olduğunu göstermek maksadıyla kızına tâlip oldu. Ancak bu isteğinin kabaca reddedilmesi üzerine üst üste vurduğu darbelerle Juan-juan Devletini çökertip arâzisini tamâmen hâkimiyeti altına aldı. İl-kağan unvanını alarak tahta çıktıktan sonra eski Hun başkenti Ötüken?i ele geçirerek devlet merkezi yaptı (552). Bumin Kağan, hükümdarlığını ilan ettikten sonra, küçük kardeşi İstemi?ye, Yabgu unvanıyla ülkenin batı kanadının idâresini verdi. İstemi Han, yeni yerler fethederek Batı Göktürk Kağanlığının temellerini atarken, Bumin Kağan, tahta çıktığı yıl içerisinde öldü. Yerine, oğlu Kolo (Kara) ve bunun genç yaşta ölümü üzerine de diğer oğlu Mu-kan Kağan geçti.

(2. Kaynak)

Bumin (Çince Tu-men)Gök Türk Devleti’nin kurucusu(534?-552).Juan-Juan/Avarlara silah üreten Gök Türk budununun toparlayıcısı olan Bumin ilk olarak 534 yılında Çin’de hüküm süren Batı Tabgaç/Wei devletiyle siyasal ilişkiler kurmuş,542’de Huang-ho/Sarı Irmak yakınlarına bir sefer düzenleyerek kendisini göstermişti. 545’te Tabgaç hükümdarının kendi ayağına elçiler göndermesi artık önemli bir güç haline geldiğini gösteriyordu.Uzun süredir Juan Juan/Avar federasyonunun bir üyesi olduğu anlaşılan Türk bodununun başında bulunan ve yabgu unvanı kullanan Bumin 552’de artık kendini Avar hakanı ile eşit görebilmekteydi:Avar hakanının kzıyla evlenme talebinde bulundu.

Bu istek reddedildi.Bunun üzerine Tabgaçlar ile akrabalık kuran Bumin Avarlara ağır bir darbe vurarak uzun süredir bağlı kaldıkları bu federasyonu çökertti ve Ötüken merkezli bağımsız Gök Türk/Türk Devleti’ni kurdu(552).Bumin bu olay üzerine il-kağan unvanı aldı.Devletinin batı kanadının yönetimini ve genişletilmesi işini küçük kardeşi İstemi Kağan‘a verdi.İstemi göreceli bir şekilde kendi yüksek egemenliğine tabi idi.Bağımsız devleti kurduğu yıl ölen Bumin’in ölümü hakkında fazla bir bilgi yoktur.Yerine oğlu Ko-lo/Kara Kağan geçti.

|» “Türk Kağanları ve Sultanları” Say. Dön! « |

Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…

Türk Kağanları, Türk Sultanları, Hükümdarlar, Türkçe, Edebiyat