Çarpışmalar
- Esnek ve esnek olmayan çarpışmalar diye iki başlık altında incelenir.
I. Esnek Çarpışmalar
- Esnek çarpışan cisimlerin momentumları korunduğu gibi çarpışan cisimlerin kinetik enerjileri de korunur. Bu tür çarpışmalara esnek çarpışma denir.
- Çarpışan cisimler birbirlerinden bağımsız ve yapışmadan hareket ederler. Merkezi esnek ve merkezi olmayan esnek çarpışmalar diye iki alt başlık altında toplanır.
a. Merkezi Esnek Çarpışma
- Aynı doğrultu üzerinde iki kütle birbirlerine yapışmadan çarpışıyorlarsa bu tür çarpışmaya denir.
- Bu çarpışmalarda hem momentum, hem de kinetik enerji korunur ve cisimler birbirlerinden bağımsız hareket ederler.
- Momentum vektörel bir nicelik olup cisimlerin hız vektörleri birbirlerine ters olduğundan biri (+) kabul edilirse, diğeri zıt işaretli yani (–) kabul edilecektir.
- Merkezi esnek çarpışmada, çarpışmadan önce ve sonra kütle miktarlarında ve toplam kinetik enerjide değişme olmadığından;
- K cisminin çarpışmadan önceki ve sonraki hızlarının vektörel toplamı, L cisminin çarpışmadan önceki ve sonraki hızlarının vektörel toplamına eşittir. Yani,
- I. Hareketli cismin kütlesi duran cismin kütlesinden büyükse (m1 > m2) hareketli cisim duran cisme momentumunun bir kısmını aktarır ve aynı yönde hareket ederler. (Esnek çarpışma)
- II. Duran cismin kütlesi hareketli olandan büyükse (m1 < m2) hareketli cisim duran cisme momentum kazandırır, kendisi geri döner.
- II. Cisimlerin momentumları eşit (P1 = P2) ise cisimler ilk hız büyüklükleri ile geri dönerler.
[fizik_1_ygs_lys]