Yapılarına Göre Sözcük Türleri Türkçede sözcükler yapılarına göre üçe ayrılır: 1. Basit yapılı sözcükler 2. Türemiş yapılı sözcükler 3. Birleşik yapılı sözcükler 1. Basit Yapılı Sözcükler Yapım eki almamış sözcüklerdir. Sözcüğün çekim eki alması onun yapısında harhangi bir değişikliğe neden olmaz. Örnek: “Kitaplar bizim en yakın dostlarımızdır.” cümlesindeki bütün sözcükler basit yapılıdır. Çünkü ya kök […]
Ekler Sözcüklere eklenerek yeni sözcükler türeten yahut cümle içerisinde sözcüklere görev yükleyen anlamsız ses birliklerine “ek” denir. Ekler, görevleri bakımından ikiye ayrılır: 1. Çekim eki 2. Yapım eki 1. Çekim Eki Sözcüğe cümle içerisinde görev yükleyen, söz- cüğün anlamını değiştirmeyen eklerdir. a. İsim Çekim Ekleri Hâl ekleri → –i hâli (Belirtme Hâli) Sözcüğe işaret anlamı […]
Kök ve Gövde Bir sözcüğün anlam ifade eden en küçük birimi- ne kök denir. Bir başka deyişle kök, bir sözcüğün ekleri çıkartıldıktan sonra geriye kalan an- lamlı en küçük parçasıdır. Köklere çeşitli eklerin getirilmesiyle oluşan anlamlı birliğe ise gövde denir. Gövdeler, köklerden meydana geldiği için her zaman kök ve gövde arasında bir anlam bağı bulunmalıdır; […]
Türkçe Sözcüklerle İlgili Kurallar 1. Türkçe sözcüklerin sonunda “b, c, d, g” harfleri bulunmaz. Örnek: Diyalog, Hac, Yâd 2. Türkçe sözcüklerde yan yana iki sesli harf bulunmaz. Örnek: 3.Türkçe sözcüklerin başında iki sessiz harf yan yana bulunmaz. Örnek: – Star, Plan, Profesör 4.Türkçe sözcüklerin köklerinde iki aynı sessiz harf yan yana bulunmaz. – Millet, Şiddet […]
Hece ve Hece Çeşitleri Ağzımızın bir hareketiyle çıkan ses ya da ses topluluğuna hece denir. Her hecede kesinlikle bir tane sesli harf vardır. Türkçede kısa bir hece- de bir sesli harf, uzun bir hecedeyse bir sesli harf, üç sessiz harf bulunur. Türkçemizde altı çeşit hece vardır.”Ali Osman İlk Türk” ifadesinde hece çeşitlerinin hepsini görmekteyiz. 1. […]
Sert Sessiz Yumuşaması Sonu “p, ç, t, k” sert sessizlerinden biriyle biten bir sözcüğe sesli harfle başlayan bir ek geldiğinde “p, ç, t, k” harfleri yumuşayarak “b, c, d, g, ğ”ye dönüşür. Bu ses olayına sessiz yumuşaması denir. p → b: kitap → kitabı Örnek: – ç → c: amaç → amacımız – t → […]
SESSİZ (ÜNLÜ) HARFLER Sessiz Harflerin Özelliklleri Sessiz harfler ses yolundan engele uğrayarak çıkarlar. Tek başlarına hece oluşturamazlar. Sesli harflerin yardımı olmadan söylenemezler. Bazı hecelerde birden fazla bulunurlar. Her hecede bulunma zorunlulukları yoktur. Sessiz harfler özelliklerine göre çeşitli gruplara ayrılmıştır. a. Sürekli Sessizler: Önüne sesli bir harf geti- rilip okunduğunda ağızdan sürekli olarak çıkma- ya […]
Sesli (Ünlü) Türemesi Sessiz harfle biten bazı kelimeler sessiz harf- le başlayan bir ek aldıklarında iki sessiz harfi bir- leştirebilmek için araya bir sesli harf girer. Bu ses olayına sesli türemesi denir. a) Bazı sıfatlara küçültme eki getirilirken ünlü türemesi olur. biricikÖrnek: – az – cık → azıcık – dar – cık → daracık b) […]
Sesli (Hece) Düşmesi Dilimizdeki bazı sözcükler türetilirken ya da çe- kimlenirken sesli harflerinden birini kaybeder. Bu ses olayına sesli (hece) düşmesi denir. Hece düşmesi farklı nedenlerden kaynaklanabilir: Örnek: ağız – ım → ağzım kavur – uk → kavruk zihin – i → zihni sızı – la → sızla içeri – de → içerde sarı – […]
Küçük Sesli (Ünlü) Uyumu Sesli harflerin düzlük – yuvarlaklık uyumudur. Küçük ünlü uyumuna göre; a) Sözcüğün ilk hecesindeki sesli harf düz (a, e, ı, i) ise diğer hecelerdeki ünlüler de düz (a, e, ı, i,) olmalıdır. Örnek: b) Sözcüğün ilk hecesindeki sesli harf yuvarlak (o, ö, u, ü) ise diğer hecelerdeki ünlüler ya […]
Büyük Sesli (Ünlü) Uyumu Sesli harflerin kalınlık – incelik bakımından uyumudur.Büyük ünlü uyumu kuralına göre: a) Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki sesli harf inceyse diğer hecelerdeki sesli harfler de ince olmalıdır. b) Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki sesli kalınsa diğer hecelerdeki sesliler de kalın olmalıdır. Bir sözcükte hem kalın hem ince ünlü bulunuyorsa bu sözcük […]
Ses Bilgisi Konu Anlatımı DİL Düşünce, duygu ve istreklerimizi anlatmak için kullandığımız işaret ve seslere dil denir. Her milletin kendine has bir dili vardır. Türkçe, Almanca, İngilizce, Fransızca vb. Dilin Yapı Taşları: a) Ses: Kulağımızla duyabildiğimiz bütün titreşimlere ses denir. Dil bilgisindeki ses ise düzenli bir şekilde oluşturulmuş insan sesidir. b) Harf: Konuşurken kullandığımız seslerin […]