Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 9) Bu yeni edebî türün ilk örneklerini verirken Mirze Feteli Ahundov halk tiyatrosu tecrübesinden, Rus ve Avrupa yazarlarının eserlerinden faydalanmıştı. İlk komedisi olan “Sergüzeşti Molla İbrahim Halil Kimyager” müellifin; kuvvetli dramaturji kabiliyetini, tip yaratmak başarısını, kaleminin yakıcı, ama aynı zamanda da şifa verici kudretim tam olarak ortaya […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 10) XX. Yüzyıl Azerbaycan Edebiyatı Her millî edebiyatın tarihini devirlere ayırırken, genellikle büyük zaman kesimleri belli bir merhale, yahut devir olarak anılır. Bu da doğaldır. Çünkü edebiyatlarındaki büyük eserler ve büyük isimler bazen nice onyıllar, hatta yüzyıllar boyu bile meydana çıkmayabilirler. Buna rağmen, Azerbaycan Edebiyatı’nm tarihinde son […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 11) Nicat, Neşri Maârif vs. gibi millî cemiyetler de, bir taraftan eğitim ve kültürü yaymaya, öbür taraftan da milletin farklı tabakalarını, zenginle yoksulu, aydınla eğitilmemiş insanı yakalaştırmaya, devrin tanınmış şairlerinden Abdullah Şaik’in de yazdığı gibi, Azerbaycan Türkleri’nin hepsinin “Bir güneşin zerresi” olması fikrini kitlelere telkin etmeye çalışıyorlardı. […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 12) “Molla Nesreddin” dergisinin çevresinde toplanan Abdurrahimbey Hakverideyv (18701933), Ali Nazmi (1878,1946), Alikulu Gemküsar (18âO1919), Memmed Said Ordubadi (18721950), Ömer Faik Nemanzade (18831937), Bayrameli Abbaszade (18591926), Salman Mümtaz (18811938) vb. şair ve yazarlar Celil Memmedkuluzâde’nin ve Sabir’in başlattıkları yolu devam ettirirdiler. Ama tek bir fikir cereyanı, ile […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 13) Bu yüzden de, edebiyat adamlarının büyük bir kısmı Cumhuriyet ilânmdan sonra asla tereddüt etmeden devletin yanında yer aldılar ve becerebildikleri konularda ellerinden geleni yapmaya başladılar. Tanınmış gazeteciyazar ve siyâset adamı, uzun yıllar Rus dilinde yayımlanan, ama Azerbaycan Türkleri’nin hakkım savunan “Kaspi” gazetesinin başyazarlığını yapmış olan Alimerdanbey […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 14) XX. Yüzyıl Azerbaycan Edebiyatı Azerbaycan Edebiyatı’nın bu son döneminin nasıl isimlendirileceği konusunda, “Glasnost” ve “Perestroyka” ilanından sonra başlayan tartışmalar henüz belli bir sonuca ulaşmamıştır. Edebiyat tarihçilerinin büyük bir kışımı “Sovyet Edebiyatı” terimini kesinlikle kabul etmemektedirler. Gerçekten de, Azerbaycan Sovyet Edebiyatı denildiğinde, bu dönemin edebiyatının özellikleri, millî […]
Azerbaycan Türk Edebiyatı (Genel bir bakış…) (Bölüm – 15) 1937’de, Azerbaycan’da ve eski SSCB bünyesindeki diğer Türk Cumhuriyetlerinde, planlı bir, Aydınların yok edilmesi kampanyası balatılmıştı. Türkiye’de, Batı ülkelerinde, ihtilal öncesi Rusya üniversitelerinde yüksek eğitim görmüş bilim adamları, uzmanlar, hiçbir esası olmayan çeşitli suçlamalarla ortadan kaldırılıyordu. Onların yerini Sovyet ideolojisinin prensiplerine göre eğitilmiş yeni kadrolar alıyordu. […]
Azerbaycan’da Siyasi ve Edebi Durum (20. yy’ın başlarına doğru…) 20. yüzyılın ilk yılları Rusya ile birlikte Azerbaycan için de bir dönüm noktasıdır. Bu sebeple 19. yüzyılın sonlarıyla 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan’da ortaya çıkan siyasî ve sosyal hareketlerle, bunların kültürel hayata tesirleri aynı zamanda o dönemdeki matbuat ve neşriyat faaliyetlerini öğrenmek; Azerbaycan ve Türkiye arasındaki siyasî […]
Azerbaycan Edebiyatı: 19 – 20. yy Dönemi (1920 yılına kadarki Azerbaycan Edebiyatı) XVIII. yy. sonu, Azerbaycan tarihinin en ka-rışık ve en bunalımlı dönemi olmuştur. Ülkenin siyasî, ekonomik ve kültürel hayatında ardı arkası gelmeyen buhranlar yaşanmıştır. Türk asıllı Sa-feviler sülâlesinin, çöküşünden ve 1747 yılında, Avşarlar soyundan gelen Nâdir Şah’m ölümünden sonra İran’ı saran iç savaş Azerbaycan’ı […]
Bakü Notları: Azerbaycan Dili ve Edebiyatı (Bahadır Akın) Türkiye’de yaşayanlar için Azerbaycan’ın, Azerbaycan için de Türkiye’nin ayrı bir önemi vardır. Azerbaycan devletinin nüfusu 8 milyon civarında ancak İran’ın kuzey ve Batı kısmında (güney Azerbaycan) yaşayan ve hala Türkçe konuşan 30 milyonun üzerinde Azeri Türkü de dikkate alındığında 40 milyon milyonluk bir nüfustan söz etmek […]
Azerbaycan Türkleri’nin Edebiyatı (Genel Özellikleri) (1. Bölüm) Türk edebiyatlarının zengin bir kolunu oluşturan Azerbaycan Edebiyatı, genel Türk edebi özelliklerinin yanı sıra kendine özgü hususiyetler kazanmış, bütün Doğu edebiyatlarını etkileyen sanatçılar yetiştirmiş, çok eski bir tarihe sahip bir edebiyat olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk edebiyatlarının zengin bir kolunu oluşturan Azerbaycan Edebiyatı, genel Türk edebi özelliklerinin yanı […]
Azerbaycan Türkleri’nin Edebiyatı (Genel Özellikleri) (2. Bölüm) 14. yy sonuna doğru Azerbaycan Türkçe’sini Farsça ile rekabet edebilen bir şiir dili seviyesine yükselten,bu şiire Felsefî derinlik,mücadele ruhu getiren şair İmadeddin Nesimî’dir (1369-1417) . Şemaha’da doğduğu kuvvetle muhtemel olan şair, mükemmel bir eğitim almış,Türkçe,Farsça ve Arapça olmak üzere üç dilde şiirler yazmıştır. Dinî ve tasavvufî fikirlerin yoğun […]
Azerbaycan Türkleri’nin Edebiyatı (Genel Özellikleri) (3. Bölüm) Fuzulî sanatının zirvesi sayılan “Leyla ve Mecnun” mesnevisinde işte bu gerçek ve ilahî aşkın sentezini görmekteyiz. Şair bu eseri ile insan sevgisinin muhteşem bir abidesini meydana getirmiştir. Fuzulî’nin eserlerinde aşk, tasavvuf konuları dışında, sosyal eleştiriye de yer verilmiştir. Toplumdaki olumsuzlukları, zulüm ve adaletsizliği dile getiren şair, düşmanın güçlü, […]
Azerbaycan Türkleri’nin Edebiyatı (Genel Özellikleri) (4. Bölüm) Bir süre Gürcistan hükümdarı II. İrakli’nin ve Gülüstan hanının sarayında yaşayan Vidadî hayatının büyük kısmını doğduğu Şemkir’de katiplik ve müderrislik yaparak geçirmiştir. Zor şartlarda geçen hayatı şiirlerine de yansımış, karamsar bir şair olarak tanınmıştır. II. İrakli’nin oğlunun ölümüne yazdığı “Mersiye”, Şeki hanı ve bir şair olan Hüseyin Han […]
Azerbaycan Tarihi’nden… (Rus ve Fars Egemenliği Altında Kuzey ve Güney Azerbaycan’da Kültürel Kimlik Arayışları) Rus-İran savaşlarını izleyen, Gülistan(1813) ve Türkmençay (1829) Barış Antlaşmaları sonucu ikiye bölünmüş Azerbaycan, bugüne kadar değişik rejimler altında sömürge olarak varlığını sürdürmüştür. Kuzey Azerbaycan önce Çarlık Rusya’sı boyunduruğunda Kafkas Azerbaycan’ı, sonra Sovyet Rusyası yönetimi altında Sovyet Azerbaycan’ı olarak varlığını sürdürmüş, […]
Rüstem Behrudi (Yaşamı) Behrudi Rüstem Hidayet oğlu – şair, filosof 1988-ci ilden Yazıçılar Birliyinin üzvü. 1957-ci il sentyabrın 14-de Azerbaycanın Ordubad rayonundakı Behrud kendinde müellim ailesinde anadan olmuşdur. Burada sekkizillik mektebi (1964) bitirdikden sonra orta tehsili C.Cabbarlı adına Bilev kend orta mektebinde almışdır (1974). Sonra doğma kend kolxozunda fehlelik etmişdir (1974-1975). Naxçıvan Dövlet Pedaqoji İnstitutunun […]
Şah İsmail Hatayi (Yaşamı) (17.7.1487-23.5.1524,Erdebilde defn olunmuşdur) – Azerbaycan Sefeviler dövletinin banisi. Dövlet xadimi ve serkerde, şair. Şeyx Heyderin oğludur (anası Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Hesenin qızı Alemşah beyimdir). Ağqoyunlu Sultan Yaqub (1478-90) Şeyx Heyderin ölumünden (1488) sonra kiçik yaşlı Ismayılı anası ve qardaşları (Sultaneli ve İbrahim) ile birlikde hebs etdirdi. Sultan Yaqubun ölümünden sonra Rüstem […]
Mirze Elekber Sabir (Yaşamı) Türklüğün birlik ve beraberliğini isteyen; cehaletle kıyasıya alay eden, Türk milletinin çağın ilerisinde bir zihniyete kavuşmasını dileyen, büyük hiciv şairi Mirze Elekber Sabir (Mirza Ali Ekber Sabir-Mirza Ali Ekber Sabir-‘ l’ kb’ r Zeynalabdin oğlu Tahirzad’ 😉 bir Azerbaycan Türküdür. Ne acıdır ki; Sabir, Anadolu’da yetirince bilinmemektedir. Onun ince alayı, cehalete […]
Halil Rıza Ulutürk (Yaşamı) 1932-ci yil ekim ayının 21-de Azerbaycanda Salyan ilinde Pireppe köynünde Rıza kişinin ailesinde ilk cocuk dünyaya göz açdı. 1932-ci yil ekim ayının 21-de Azerbaycanda Salyan ilinde Pireppe köynünde Rıza kişinin ailesinde ilk cocuk dünyaya göz açdı. Dedesi sevinc icinde cocuga oz ismini verdi- Halil. Yeddi yaşından okula gönderdiler. Iki saylı Salyan […]
Ebulfez Elçibey (Görüntülemek istediğiniz başlığa dokunun.) Yaşamı Seçme Resimleri Ebulfez Elçibey’in Ardından… |» “Azerbaycan Edebiyatı” Sayfasına Dön! « | Not: İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir… Oluşturdukları kaynak için “Azerievi.Com“a teşekkürler.