Eğitim ve Bilim Abbasiler döneminden itibaren, İslam dünyasında bilim alanında araştırmalar oldukça gelişmişti. Bu dönemin başlıca bilim kuruluşları medreselerdi. Medreselerde islami bilimlerin yanı sıra matematik, tıp, astronomi, kimya, coğrafya, tarih gibi dersler de okutuluyordu. Karahanlılar zamanında Buhara, Semerkant, Balasagun ve Kaşgar önemli bilim ve kültür merkezleri durumuna geldi. ilk Selçuklu medresesi Tuğrul Bey tarafından Nişabur’da açıldı. Dönemin en önemli ve büyük medresesi ise Nizamülmülk […]
Devlet Yönetimi İslamiyet’ten önce kurulan Türk devletlerinde, hükümdarın ülkeyi Tanrı adına yönettiğine inanılırdı. Bu anlayış Türk- İslam devletlerinde de devam etmiştir. Tolunoğulları ve ihşidilerde devlet yönetimi, Abbasi devlet teşkilatı ile büyük benzerlik gösteriyordu. Abbasi devlet teşkilatında yer alan naiplik, Tolunoğulları ve ihşidilerde de bulunuyordu. ihşidilerdeki önemli bir idari kurum olan vezirlik makamının yerini Tolunoğullarında haciplik makamı almıştır. Hacibin görevi hükümdar ile görüşecek kişilerin […]
Cengiz ve Moğol Devleti Moğollar, 13. yüzyılda Asya’da büyük bir devlet kurmuştur. Kurucusu Cengiz Han’dır. Asıl adı Temuçin olan Cengiz, Yesugey adında bir Moğol beyinin oğludur. 1196’da Moğol reislerinin de katıldığı “Kurultay”da, Cengiz adını ve ayrıca han unvanı alarak Moğol Devleti’ni kurdu. Devletin merkezi Karakurum’dur. Cengiz Han, 12111214 yılları arasında Çin üzerine yaptığı seferler sonucu Pekin’i ele geçirdi. 1220 […]
Harzemşahlar (1097- 1231) Harzem (Harezm), Aral Gölü’nün güneyindeki bölgeye verilen bir addı. Bu bölgenin merkezi Gürgenç (Ürgenç) kentiydi. Bu kentin yöneticilerine Harzemşah unvanı veriliyordu. Harzemşahlar Devletinin kurucusu Atsız’dır. Atsız Selçuklu Sultanı Sencer’in ölümünden sonra bağımsızlığını ilan etti. Sultan Alaeddin Muhammed döneminde sınırlarını doğuda Maveraünnehir’den batıda Azerbaycan’a kadar genişletti. Ancak bu sırada ortaya çıkan Cengiz imparatorluğu ile çatışmaları, Harzemşahların sonunu getirdi(1220). Harzemşahlar Moğollarla giriştiği mücadelede […]
Atabeylikler: Selçuklularda illere yönetici olarak gönderilen şehzadelerin yanına atabey denilen deneyimli devlet adamları verilirdi. Atabeylerin devlet yönetimi ile ilgili geniş yetkileri bulunuyordu. Bu durumdan faydalanarak atabeyler devlet zayıfladığı zamanlarda, bulundukları bölgelerde yönetimi ele geçirip devletler kurdular. a. Salgurlular (Fars A tabeyliği) (1147 – 1284) Oğuzların Salgur boyundan olan Atabey Sungur tarafından, İran’ın Fars bölgesinde kuruldu. b. İldenizliler (A zerbaycan […]
Büyük Selçuklulara Bağlı Devletler Irak ve Horasan Selçukluları (1119- 1194) Horasan Meliki Sencer yeğeni Mahmut’a Irak topraklarını verdi. Böylece, Büyük Selçuklulara bağlı olarak Irak Selçuklu Devleti kuruldu (1119). Devletin merkezi Merv kentiydi. III. Tuğrul zamanında iktidar; Musul, Azerbaycan ve Fars Atabeyliğine geçti. Sultan III. Tuğrul’un Harzemşah Tekiş’e yenilerek ölmesi üzerine Irak ve Horasan Selçukluları Devleti […]
Büyük Selçuklular ve Bağlı Devletler Oğuz adı ve anlamı: Arapların Guz, BizanslIların Uz, Rusların Tork (Torki) adını verdikleri Oğuzlara İslamiyet’i kabul etmelerinden sonra Türkmen adı verilmiştir. X. yüzyılın başlarında Hazar Deniz’i ile Seyhun Irmağı arasında yaşayan Oğuzlar, burada bir devlet kurdular. Başkenti Yenikent olan Oğuzlar Devleti’ni, Yabgu unvanı verilen bir hükümdar yönettiği için bu devlete […]
Türk İslam Devletleri 1. Tolunoğulları (688-905) Mısır’da kurulan ilk Müslüman-Türk devletidir. Kurucusu aslen Türk olan Tolunoğlu Ahmet’tir. Tolunoğlu Ahmet, 688 yılında Mısır’a vali olarak atandıktan sonra, Abbasi halifesi ile anlaşmazlığa düştü ve emrindeki Türk askerlerine dayanarak Fustat merkez olmak üzere bağımsızlığını ilan etti. Tolunoğlu Ahmet, 16 yıl kadar süren hükümdarlığı sırasında Suriye, Lübnan, Filistin ve […]
Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İslam Devletlerindeki Hizmetleri Türklerin İslamiyet’i Kabulü Türkler ilk kez Müslüman-Arap orduları ile Halife Osman zamanında Ceyhun Irmağı çevresinde karşı karşıya geldiler. Emeviler zamanında Emevi orduları, Semerkânt ve Buhara’yı alıp bütün Maveraünnehir’e sahip oldular (715). Maveraünnehir’deki Türklere yoğun şiddet ve baskı uygulayan Emeviler Türklerin birçoğunu öldürdüler. Bu saldırılara Türgişlerin başında bulunan Sulu Han, […]