Treni Kaçırdık (Tiyatro Metinleri) (1. Bölüm) OYUNCULAR: ANNE: 40 Yaşlarında Evin Hanımı BABA: 45 Yaşlarında evin beyi asabi ÇOCUK: 13 Yaşlarında evin erkek çocuğu KIZ: 16 Yaşlarında Evin kızı ALİ: 50 Yaşlarında Karşı komşu GÜL: 40 Yaşlarında Komşu kadın NİNE: 75 Yaşlarında Ali’nin annesi VALDE : 70 Yaşlarında Gül’ün annesi DEDE: 75 Yaşlarında Gül’ün babası […]
Treni Kaçırdık (Tiyatro Metinleri) (2. Bölüm) (KAPI ÇALINIR-ANNE GİDİP KAPIYI AÇAR-KAPIDA KOMŞU KADIN, KOCASI VE KAYIN VALDESİ-KAYIN VALDESİ OLDUKÇA YAŞLI VE SAĞIRDIR) GÜL: Merhaba efendim, ALİ: Sesinizi duyup geldik,geç kalmadık inşallah… ANNE: Bir bölümü kaçırdınız,ama kesin ben haklıyım… NİNE: Tren ne zaman kalkacak (ALİYE SORMUŞTUR) ALİ: Ne treni anne? […]
Asker Kızlar Eğitimde (Tiyatro Metinleri) Asker kızlar tam teçhizatlı olarak koşar adım giderler. başlarında erkek bir çavuş vardır. ÇAVUŞ : Ay akşamdan ışıktır. KIZLAR : Ay akşamdan ışıktır. ÇAVUŞ : Yaylalar yaylalar KIZLAR : Yaylalar yaylalar ÇAVUŞ : Yüküm şimşir kaşıktır, dilo dilo yaylalar. KIZLAR : Yüküm şimşir kaşıktır, dilo dilo yaylalar. ÇAVUŞ : Komşu […]
Çocuk Tiyatrosu (Bölüm 1) Gençlik tiyatrosu çocuk tiyatrosu kapsamında değerlendirilmiş, bu anlamda ciddi çalışmalar yapılmamıştır. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü tarafından kurulan “Çocuk Tiyatrosu Birimi”nin önemini ortaya koyabilmek için öncelikle Türkiye’de Çocuk Tiyatrosu’nun gelişimine bakmak gerekir. “Ülkemizde çocuk tiyatrosu düşüncesi ilk kez İstibdat döneminde ortaya atılmış, On dokuzuncu yüzyılın sonlarında okullarda oynanmak üzere çocuk oyunları […]
Çocuk Tiyatrosu (Bölüm 2) 1955 -56 döneminden itibaren hem Devlet Tiyatrosu Sahneleri artmış, hem de bölge müdürlükleri kurulmuştur. İzmir Devlet Tiyatrosu, Bursa Devlet Tiyatrosu ve İstanbul Devlet Tiyatroları’nın arka arkaya kurulmasıyla bu bölgelerde çocuk oyunları sergilenmeye başlanmıştır. Ayrıca bu dönemden itibaren Ankara Devlet Tiyatrosu’nca gerçekleştirilen çocuk tiyatrosu çalışmalarında genellikle Çocuk Tiyatrosu kadrosu sanatçılarıyla, Devlet Tiyatrosu […]
Tiyatro Terimleri (V-Y-Z) Vahşet Tiyatrosu : Antonin Artaud’nun Tiyatro Manifestosu’nun ana kavramı. Yaşadığı çağın kentsoylu tiyatrosunu reddeden, bunun yerine metafizik ve büyüsel tiyatroyu öneren Artaud, tiyatro kaynağındaki ritüeller yönelmiş ve Bali tiyatrosunun hareket kodlarını işaret ederek ” sözcükler yerine göstergelerden oluşan yeni bir beden dili ”ni öne sürmüştür.Onun anlayışındaki tiyatroda, yönetmen, ” biricik ve tek […]
Tiyatro Terimleri (T-U-Ü) Tiyatro:1- Tiyatro Yapısı;2- Drama Oyun; 3-Tiyatro Topluluğu, kuruluşu, örgütü olarak tiyatro; 4-Dramatik Metin, oyuncu, Sahne tasarımı, Sahne giyisisi, Sahne tekniği, Sahneleme gibi, her biri başlı başına sanatsal bir etkinlik alanı olan öğelerden oluşan, bileşken bir sanat. Tablo : Bir Sahne yapıtındaki ana bölümlerin alt kesimleri. Tasarım : Oyun […]
Tiyatro Terimleri (S-Ş) Sabit Işık Köprüsü: Yapıya tutturulmuş hareket etmeyen ışık köprüsü. Sahne: 1- Bir tiyatro metninde baş oyun kişisinin ya da önemli kişilerin yönelişlerini başlatıp bitiren kesim. 2- Bir tiyatro yapısında oyuncuların oynamaları için özel donanımlı, genellikle yükseltilmiş oyun alanı ya da oylum. Sahne Ağzı: Sahnenin seyirciye açılan çerçeve içinde kalan […]
Tiyatro Terimleri (P-R) Prömiyer: Oyunun seyirci ile buluştuğu ilk gösterimi Replik: 1-Oyunda kendisine söylenen söze, verilen sözlü karşılık. 2- Oyuncunun sözü karşısındakine bırakırken söylediği son söz. Papuç : Karartıcıda bulunan bobin boyunca kayarak ışığın voltajını indirip yükselten iletken. Papuç Sektirmek : ( O.O. ) : Orta oyunu’nda Kavuklu’nun bir becerisi; koşarken ayaklarındaki çetik […]
Tiyatro Terimleri (O-Ö) Oda Tiyatrosu: Seyirci sığası yüz kişi yada az olan minik tiyatro.Okul : Tiyatroya yeni bir görüş, yeni bir anlayış ve heyecan getiren, bunları kurallara bağlayan çığırın kaynağı. Okul Tiyatrosu: Okul öğrencilerinin kurdukları ve gerçekleştirdikleri tiyatro. Orta öğrenim öğrencilerinin sosyal etkinlikler kapsamında ortaya çıkardıkları amatör tiyatro (bkz. Gençlik Tiyatrosu; tiyatro eğitimi veren […]
Tiyatro Terimleri (M-N) Maske: (bkz yapay yüz) . Maskelemek: 1- bir oyuncunun başka bir oyuncunun önüne kayarak seyircinin onu görmesini engellemek. 2-yapılmayan bir işi yapılıyormuş gibi göstermek için oyuncunun gövdesiyle, yaptığı işi seyircinin görüşüne kapaması örnek:Eğer masa lambasının üstünde lambayı yakacak bir düğme yoksa ve o lambanın yanması anında ışıklar parlatılacaksa, oyuncu lambayı seyircinin […]
Tiyatro Terimleri (J-K-L) Japon Tiyatrosu : Belli bir estetik uzaklık uygulayımı ile oynanan oyunları kapsayan bu tiyatro,tiyatralliği sağlayacak tüm öğelerden yararlanır.Bu tiyatroda,müzik,dans,ezgi,sözsüz oyun,maske,giysi önemlidir.Batı tiyatrosu Japon tiyatrosundan Çiçek Yolu’nu ve döner Sahneyi almıştır.Çiçek yolu,Sahneden salonun arkasına dek uzanan ve seyirci yerlerinin ortasından geçen bir oyun alanıdır;seyircinin arasında duran bir köprü gibidir.Jelatin Süzgeç : Işıldakların önüne […]
Tiyatro Terimleri (H-I-İ) Hafif Komedya :Tek amacı eğlendirmek olan bu komedya biçiminde esnek bir doku vardır.Konuşma örgüsü hızlı bir gelişim gösterir.İnce bir taşlamayı kapsar. Hafiflik :Tiyatro konuşmasında doğru boğumlamayı engelleyen yapaylık. Halk Tiyatrosu :Geniş halk yığınlarına yönelen hem öğretici,hem eğlendirici tiyatro. Hareket Yapımı: Oyun düzeninde yoruma uygun olarak hareketlerin ortaya çıkarılması.Hareketin uygulayımsal […]
Tiyatro Terimleri (G) Gazete Tiyatrosu: Günlük ve geçmiş olayları gazete haberleri biçiminde; belgesel olarak canlı bir uyarma ve propaganda tiyatrosu. Gündelik yaşamda yer alan siyasal ve toplumsal sorunları eleştirel bir bakış açısından verebilmek için, siyasal kabare türünden ve kurgu tekniğinden yararlanır. Önemli bir gazete haberini Sahneye projeksiyonla yansıtıp, yeniden canlandırarak yorumlar. Gag : Bir […]
Tiyatro Terimleri (E-F) Edil: 1-Roma tiyatrosunda oyunları parasal ve yönetsel açıdan koruyanlara verilen ad. 2-Oyunları denetleyip gosteri gunlerini ve daha baska kayıtları saptayanlara verilen ad. Edilgen Kahraman:Baska oyun kişilerinin etkisiyle hareket eden oyun kişisi. Efe: Orta Oyunu ile Türk gölge oyununda olumlu kabadayı tipi.Bunlara Zeybek de denir.Heybetli görünüşleri ve mertlikleri ile kavgaları ayırır,sorunları […]
Tiyatro Terimleri (D) Dadacılık:XX.yüzyıl başlarında, Tristan Tzara ve Richard Hülsenbeck’in yayımladıkları bildiriye (1916) başlamış ve yedi yıl kadar sürmüş olan, dil ve estetik kurallarını,bunların denetlemesini, mantık dizgesini tanımamış ve sözcük anlamlarına değer vermemiş bir akım. Alabildiğine bağımsız çağrışımlarla ilkel ve doğrudan anlatım biçimi arayan bir sanat çığırıdır.bebeklerin ”dah dah” seslerinden ” dada”yı üretmişlerdir.Bunlarda değer tanımazlıkta […]
Tiyatro Terimleri (C-Ç) Canlı Gazete : Gazete başlıklarının konularına dayanan ABD’ de ortaya çıkmış bir tiyatro biçimi. Kısa, etkileyici Sahnelerle günlük olayları eleştiren ve toplumsal sorunlara değinen gösteri. Buna ‘gazete tiyatrosu’ da denir. Canlı Karagöz (O.O.) : 1-Halk dilinde Orta Oyunu’na verilen ad. 2- XIV. Yüzyıl sonlarında, gölge oyunu tipleri ve giysileri ile Sahnede […]
Tiyatro Terimleri (B) Balet Opera: Tanınmış melodilerle söylenen şiirli opera.İngiltere’de XVIII. yüzyılda İtalyan operasına bir tepki olarak çıkmıştır. Bunun en iyi örneği, ilk temsili 1728′de Londra’daki Lincoln’s Fields tiyatrosunda verilen ve müzik düzenlemesini Pepusch’un yaptığı John Gay’in Dilenci Operası (The Beggar’s Opera) dır.Bertolt Brecht bu yapıttan esinlenerek müziğini Kurt Weillin bestelediği Üç Kuruşluk Opera’yı yazmıştır. […]
Tiyatro Terimleri (A) Açılmak: Oyuncunun gövdesiyle seyirciye dönmesi.. Agora: Pazar yeri. Antik tiyatro yapısı ortaya çıkmadan ve Diyonizos Şenlikleri Atina’daki Akropolis’in güneydoğu yamacına alınmadan önce oyunlar pazar yerinin basamaklı tarafında oynanırdı. Seyirciler basamaklara otururdu. Alegori: Belli bir kavram düşünce yada ahlak kategorisinin kişileştirme yoluyla canlandırmak, alegoriyi simgeden ayırmak gerekir, çünkü simge kişisel de […]
Karagöz Oyunu Karagöz oyununun kökeni ve bu oyunda başrol oynayan Karagöz ile Hacivat’ın kimlikleri konusunda değişik görüşler vardır. Söylentilere göre Karagöz, Trakyalı bir demirci ustasıdır ve bir cami yapımında Bursa’da, caminin ustabaşısı Hacı İvaz (Hacivat) ile tanışır ve kısa bir süre sonra aralarında eğlenceli bir söyleşi başlar. Bu söy-leyişiye öteki kişiler de katılır. Durumu öğrenen […]