Biyoloji 1

Çekirdek

Çekirdek Bakterilerde, mavi – yeşil alglerde ve memeli alyuvarlarında çekirdek bulunmaz. Canlının özelliklerini taşıyan kromozomlar çekirdekte bulunur. Çekirdek karakterlerin nesilden nesile geçmesini sağlar. Aynı zamanda hücre içinde tüm hayatsal olaylar çekirdeğin kontrolünde gerçekleşir. Amiplerle yapılan deneyler hücrede çekirdek olmadan canlılık faaliyetlerinin gerçekleşmediğini göstermiştir. I. Deneyde Çekirdek ve sitoplazma birbirinden ayrıldığında her ikisi de ölür. Buna göre çekirdek ve […]

Plastidler

Plastidler Hayvan hücrelerinde, mantar hücrelerinde, bakteri ve mavi– yeşil alglerde bulunmaz. Sadece bitki hücrelerinde bulunan plastidler nişasta, protein, yağ gibi maddelerin sentezini yaparlar ya da depolarlar. İşlevlerine göre üç çeşit plastid vardır. Kloroplast Kloroplast yeşil renkli plastiddir. Kloroplastın stroma ve grana denilen iki kısmı vardır. Granalar tilakoid zarların katlanmasıyla oluşurlar. İç zardan tomurcuklanma ile oluşan granalar, iç zarla […]

Sentrozom

Sentrozom Zarsız organeldir. İlkel bitkilerde ve hayvan hücrelerinde bulunur. Gelişmiş yapılı bitki hücrelerinde bulunmaz. Hücrede çekirdeğe yakın bulunur. Bir sentrozom birbirine dik konumlanmış silindir şeklinde iki sentriolden oluşur. Her bir sentriol birbirine üçer üçer bağlanmış dokuz grup mikrotübülden oluşur. Protein yapılı olan sentrozom hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini oluşturur. Bitkilerde sentrozom bulunmadığından iğ […]

Koful

Koful Tek katlı zarı olan orgeneldir. Hücre zarından (fagositoz ve pinositozla), endoplazmik retikulumdan, golgi aygıtından oluşur. Koful içerisinde su, çeşitli tuzlar, organik moleküller bulunur. Koful zarı suyun giriş çıkışını düzenleyerek hücrelerde osmoz olayında etkili olur. Görevlerine göre besin kofulu, sindirim kofulu, boşaltım kofulu, kontraktil koful gibi çeşitleri vardır. Büyük moleküllü besinlerin fagositoz […]

Lizozom

Lizozom Kırmızı kan hücreleri hariç tüm hayvan hücrelerinde bulunur. Bitki hücrelerinde lizozom organeli yoktur. Bitki ve mantar hücrelerinde lizozom benzeri yapılar bulunur. Lizozom enzimleri ribozomlarda sentezlenir.Enzimler endoplazmik retikulumla golgi aygıtına getirilir. Golgi aygıtında enzimler paketlenerek kesecik şeklinde salınır. Lizozomun en önemli görevi hücre içine alınan maddeleri sindirmektir. Lizozomda protein, polisakkarit, nükleik asit gibi moleküllerin hidrolizini gerçekleştiren enzimler bulunur. Hücre içerisine alınan […]

Golgi Aygıtı

Golgi Aygıtı Golgi aygıtı zarla çevrili yassı keselerden oluşmuştur. Çekirdeğe yakın konumlanmıştır. Sperm ve olgun alyuvar hücreleri hariç tüm hayvan ve bitki hücrelerinde bulunur. Golgi aygıtı salgı maddelerinin oluşturulmasında, paketlenmesinde ve salgılanmasında görev yapar. Süt, tükürük, ter bezlerinde çokça bulunur. Golgi aygıtı ile endoplazmik retikulum arasındaki ilişki önemlidir. Endoplazmik retikulum zarlarındaki ribozomlarda üretilen proteinler, endoplazmik […]

Mitokondri

Mitokondri Mitokondriler, hücrede enerji üreten organellerdir. Hücrede oksijenin kullanıldığı yer olan mitokondrilerde oksijenli solunum ve fosforilasyon (ATP sentezi) için gerekli enzimler bulunur. Mitokondri çift zarlı bir orgeneldir. İç zar içe doğru krista denilen çıkıntılar meydana getirmiştir. Krista üzerinde ise oksidatif fosforilasyonla ilgili elektron taşıma sistemi elemanları (E.T.S.) bulunur. Dış zar ise düzdür. Mitokondri sıvısına matriks denir. Matrikste DNA, RNA, ribozomlar ve […]

Ribozom -Endoplazmik Retikulum

Ribozom Zarsız organeller. Yapısında rRNA ve protein bulunur. Ribozomlar farklı büyüklükte iki alt birimden oluşmuştur. Küçük ve büyük alt birim protein sentezi sırasında birleşir. Sitoplazmada serbest halde, endoplazmik retikulum zarı üzerinde, mitokondri ve kloroplast içerisinde bulunur. Virüsler hariç tüm hücreler ribozoma sahiptir ve her hücre ribozomuyla kendi proteinini sentezler. Endoplazmik Retikulum […]

Sitoplazma

Sitoplazma Sitoplazma yarı akışkan bir yapıya sahiptir. Sitoplazmada proteinler, yağlar, tuzlar, enzimler ve vitaminler bulunur. Canlılık faaliyetlerinin bir kısmı sitoplazmada bulunan organellerde gerçekleşir. Aktif sitoplazmanın %75 i sudur ve bu oran hücrenin yaşlanmasıyla azalır. Su miktarı, minimum metabolizma yapan tohumların hücrelerinde % 10 civarındadır.

Hücre zarında meydana gelen yapılar

Hücre zarında meydana gelen yapılar Bazı hücrelerde hücre yüzeyinde emilim, salgılama, sıvı iletimi gibi olaylarda rol oynayan farklı yapılar bulunur. Mikrovillus Hücrenin serbest yüzeyinde bulunan girinti çıkıntılardır. Yüzey artışına neden olur. İnce bağırsak yüzeyinde bulunan hücrelerdeki mikrovilluslar besin emilimini arttırır. ÇÖZÜM: Nişasta hücre zarındaki porlardan geçemez. Glikoz, su ve iyot hücre zarındaki porlardan geçebilir. M kolundan N koluna nişasta […]

Büyük Moleküllü Maddelerin Geçişi

Büyük Moleküllü Maddelerin Geçişi 1. Endositoz Protein, yağ, nişasta, glikojen gibi büyük moleküllü maddeler hücre zarındaki porlardan geçemez. Bu moleküller hücre içine alınırken plazma zarı hücre içine doğru girinti yaparak kesecik oluşturur ya da yalancı ayaklar çıkartarak besini sarar. Bu olay sırasında ATP enerjisi harcanır. Endositozla hücre içine alınan madde sitoplazmada besin kofulu içinde bulunur. Endositozla besin alınımı, fagositoz ve […]

Aktif Taşıma

Aktif Taşıma Zardaki porlardan geçebilen küçük moleküllerin az yoğun ortamdan çok yoğun ortama ya da eşit yoğunluktaki ortamlarda taşınmasına aktif taşıma denir. Aktif taşımada hücre zarında bulunan taşıyıcı proteinler görev alır. ATP enerjisi harcanır. Aktif taşıma sadece canlı hücrelerde gerçekleşir. Canlılarda homeostasinin sağlanmasında aktif taşıma etkilidir. Örneğin böbrek nefronlarındaki aminoasit ve glikozların tamamı aktif taşıma yapılarak geri emilir. Bir […]

Emme Kuvveti

Emme Kuvveti Hücre içine su girişini sağlayan ve hücrenin osmotik değerinin oluşturduğu çekim kuvvetine emme kuvveti denir. Bitkilerin topraktan su almasında kök hücrelerindeki osmotik basınç rol oynar. Örneğin fasulye bitkisinin kök hücresindeki osmotik basınç 2 – 5 bar iken, çöl bitkisinin kök hücresindeki osmotik basınç 100 bar dan fazladır. Bu durum çöl bitkisinin toprakta en az miktarda bulunan suyu […]

Hücre Zarından Madde Geçişi

Hücre Zarından Madde Geçişi Hücre zarından madde geçişinde hücre zarındaki porlar, hücre zarının seçici geçirgenlik ve canlılık özellikleri etkilidir. Maddelerin hücre zarından geçişine, Molekül çeşidi Molekül büyüklüğü Ortamdaki molekül yoğunluğu Ortamın sıcaklığı gibi faktörler etki eder. Küçük moleküllü maddeler büyük moleküllü maddelere göre, Yağı çözen maddeler yağı çözmeyenlere göre, Yağda […]

Hücre Çeperi

Hücre çeperi Hücre çeperi bakterilerde, mantarlarda ve bitkilerde bulunur. Bakterilerde bulunan hücre çeperi protein, karbonhidrat ve yağ türevi moleküllerden oluşmuştur. Mantarların hücre çeperi ise azotlu polisakkarit olan kitinden meydana gelmiştir. Bitkilerin hücre çeperi ise polisakkarit çeşidi olan selülozdan oluşmuştur. Selüloz çeper sert ve cansız olup, tam geçirgendir. Üzerinde madde geçişini sağlayan geçitler bulunur. Hücre bölünmesi sona ererken hücrenin ortasında aralamel meydana […]

Hücre Zarı

Hücre Zarı Bütün hücreler plazma zarı veya hücre zarı adı verilen çok ince bir zarla çevrilidir. Hücre zarı, ancak elektron mikroskobu ile ayırt edilebilen bir yapıdır. Hücre zarının yapısı ile ilgili iki model vardır. 1. Birim zar modeli Hücre zarının yapısı hakkında Danielli ve Dawson tarafından ortaya konan ilk bilimsel modeldir. Bu modele göre hücre zarının ortasında bir […]

Hücre

Hücre Hücre, canlıların en temel yapısal ve fonksiyonel birimidir. Hücre, enerji üretme ve tüketme, beslenme, atık maddeleri dışarı atma, dışarıdan madde alma gibi özelliklere sahip bir yapıdır. Canlıların yaşayan en küçük birimi hücredir. Hücre ilk defa 1665 yılında Robert Hook tarafından keşfedilmiştir. İngiliz mikroskopçusu olan Hooke, şişe mantarının şişenin içindeki havayı nasıl tuttuğunu merak etmiş ve şişe mantarından aldığı incecik bir […]