Şehirlerin Sorunları 1950’den sonra Türkiye’de kırsal kesimden kentlere hızlı göçün sonucunda meydana gelen sorunlardır. 1. Gecekondulaşma Büyük şehirlerin en büyük problemidir. Alt yapı (yol, su, elektrik sorunu) ortaya çıkmıştır. En fazla gecekondulaşma İstanbul, Ankara, İzmir, Mersin, Adana, Gaziantep’tedir. İstanbul’un yaklaşık % 20’si gecekondu semtidir. 2. Düzensiz yapılaşma Sanayi tesislerinin kent içerisinde kalması […]
Kentsel yerleşme Nüfusu 10.000’den fazla olan yerleşmelerdir. En fazla kentleşme oranı Marmara Bölgesi’ndedir. (Çatalca – Kocaeli Bölümü) sırayla Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri izler. Kentleşme oranının en az olduğu bölge Karadeniz’dir. Fonksiyonlarına göre şehirler 1. Sanayi şehirleri Sanayinin gelişmesi sonucu hızlı bir gelişme sürecine giren şehirlerdir. Fabrika ve atölye sayısı fazladır. […]
Dokularına Göre Yerleşme Çeşitleri Toplu kır yerleşmesi Arazinin düz, su kaynaklarının az olduğu alanlarda görülen yerleşmedir. İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve kıyı Ovaları Dağınık kır yerleşmesi Arazinin eğimli, engebeli su kaynaklarının dağınık ve fazla olduğu alanlarda görülen yerleşmelerdir. (Doğu Karadeniz kıyısı) Kırsal kesimde kullanılan yapı malzemeleri Kırsal kesimde bulunan doğal yapı malzemesi ile sıkı ilişkilidir. Ahşap Meskenler Bitki örtüsünün gür, […]
Yerleşme İnsanların hayatlarını sürdürebilmek için, çeşitli yapı malzemelerinin kullanıldığı konutlarda ikamet etmeleridir. Kır Yerleşmeleri Kır yerleşmeleri, ekonomik fonksiyonu tarım ve hayvancılık olan yerleşmelerdir. Nüfusları 10.000’den azdır, iş bölümü gelişmemiştir. Üç gruba ayrılır. a. Köy Altı Yerleşmesi Tek ev ile köy arasında geçiş tipidir. Mahalle, oba, kom,yayla, mezra, divan, ağıl,çiftlik gibi. Mahalle: İdari olarak köye bağlı olan […]
Göçler (Nüfus hareketleri) İnsanların çeşitli nedenlerle doğup büyüdükleri yerlerden başka yerlere geçici veya sürekli olarak yer değiştirmesidir. Göçler ikiye ayrılır: a. İç göçler Ülke içerisindeki yer değişikliğidir. Toplam nüfusta değişiklik olmaz. Bölgelerin veya bölge içerisinde yerleşim yerlerinin nüfusunda değişiklik görülür. NOT: İç göçlerin ana nedeni ekonomik faktörlerdir. 1. Sürekli iç göçler 1950’den sonra […]
Türkiye Nüfusunun Eğitim Durumu Nüfusun eğitim düzeyi, ekonomik ve toplumsal yapı hakkında bilgi verir. Eğitim ve öğretime yapılan yatırımlar ülkenin gelişmesine önemli katkı sağlar. ÖRNEK: I. Köyden kente göçün fazla olması II. Okul çağındaki nüfusun fazla olması III. Yaşlı nüfusun fazla olması IV. Erkeklerde okuryazar oranının kadınlardan fazla olması V. Nüfus artış hızının artmakta olması Yukarıdakilerden […]
Türkiye Nüfusunun Yapısı Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Bir ülkede nüfusun sayısından çok yaş gruplarına dağılışı daha önemlidir. Çünkü, yaş grupları nüfusun genel yapısı ve doğurganlık hakkında bilgi verir. ayrıca, iş, eğitim,sağlık, konut gibi ihtiyaçların belirlenmesinde ve geleceğin planlanmasında önemli rol oynar. Nüfusumuzun en önemli özelliği genç ve dinamik yapıda olmasıdır. 0–4 ve 5–9 yaş gruplarındaki […]
Türkiye’de Nüfus Sayımları Osmanlı döneminde ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde yapılmıştır. Cumhuriyet döneminde ilk nüfus sayımı 1927 yılında, ikincisi ise 1935’de yapılmıştır. Bundan sonra “0” ve “5” li yıllarda sayımlar devam etmiştir. ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de nüfus sayımı yapılmasının nedenlerinden biri değildir? A) Nüfusun ne kadar olduğunu ve ne kadar arttığını saptamak B) İllerdeki konut tipleri ve bunların […]
Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Türkiye’de Nüfusun Dağılışı İklimin ılıman, yağışların bol olduğu kıyı bölgeler daha yoğun nüfuslanmıştır. İç kısımlara ve doğuya gidildikçe iklimin karasallaşması ve yağış azlığı nedeniyle nüfuslanma azalmaktadır. En Yoğun Nüfuslu Yerler – Marmara ve Ege Bölgesi’nde sanayinin geliştiği alanlar ile verimli tarım alanlarının çevresi – Doğu ve Batı Karadeniz kıyıları ile Orta Karadeniz’de ovaların çevresi – Akdeniz […]
Nüfus Yoğunlukları Birim alana düşen insan sayısına nüfus yoğunluğu denir. ÖRNEK: Aşağıdaki bölümlerin hangisinde, nüfus yoğunluğu diğerlerinden daha fazladır? A) Çatalca – Kocaeli B) İç Batı Anadolu C) Yukarı Kızılırmak D) Orta Fırat E) Orta Karadeniz 1998 ÖYS ÇÖZÜM: Çatalca – Kocaeli bölümü Asya – Avrupa arasında önemli bir köprüdür. Sanayi, bankacılık ve finans merkezleridir. Nüfus yoğunluğu en fazla olan […]
Türkiye’nin Yeraltı Suları ve Kaynakları Türkiye, arazinin jeolojik yapısına ve yeryüzü şekillerine bağlı olarak oluşmuş yeraltı suları ve kaynakları bakımından zengindir. Yamaç Kaynakları: Başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere dağlık alanlarda yaygındır. Fay Kaynakları: Tektonik hareketlerin yaygın olduğu kırık hatları boyunca başta Güney Marmara ve Ege Bölgesi olmak üzere görülürler. Jeotermal Enerji: Önemli bir jeotermal kuşak üzerinde yeralan Türkiye’de […]
Türkiye’de Göller Kara içlerinde oluşan denizlerle doğrudan bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine göl denir. Ülkemizin yaklaşık 85.000 km2’lik alanı göllerle kaplıdır. Göller oluşumlarına göre 2 büyük gruba ayrılırlar. A. Yerli Kaya Gölleri 1. Tektonik Göller İç kuvvetlerin etkisiyle yerkabuğunun çöken bölümlerine suların dolmasıyla oluşan göllerdir. Ülkemizdeki örnekleri: Marmarada; Manyas, Ulubat, Sapanca, İznik. Akdenizde; Kovada, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, […]
Türkiye’nin Akarsuları Ülkemizin yüzey şekillerinin oluşumunda en etkili dış kuvvet akarsulardır. a. Akarsularımızın Genel Özellikleri Akımları (debileri) düşüktür. (yağış azlığı) Rejimleri düzensizdir. (yarı kurak iklimler) Denge profilleri oluşmamıştır (Türkiye arazinin genç oluşumlu olması nedeniyle). Ulaşıma elverişsizdirler. (vadileri dar ve derin) Arazinin engebeli yatak eğimlerinin fazla olması nedeniyle hızlı akışlıdırlar. Bu nedenle; – Elektirik […]
Türkiye’nin Su Dağılımı Türkiye’nin Denizleri ve Kıyıları Karadeniz 3. jeolojik zaman sonu, 4. jeolojik zaman başlarında eski bir göl çanağının çökmesi ve Akdeniz sularının dolmasıyla oluşmuştur. Yüzey sularında sıcaklık kışın 7–8°C’ye düşerken yazın 22–23°C civarındadır. Akarsuların getirdiği bol tatlı su, yağış fazlalığı ve buharlaşma azlığı nedeniyle tuzluluk ortalama ‰ 18’dir. Su seviyesi 30–40 cm yüksektir. Yoğunluğu az, fazla sularını […]
Doğal Unsurların Göstergesi: Bitkiler Türkiye bitki tür ve çeşitleri bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Türkiye’deki bitki türleri Avrupa Kıtasındaki bitki türlerinden daha fazladır. ÖRNEK:Türkiye’deki doğal bitki örtüsü dağılışını gösteren bir haritadan, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi edinilebilir? A) Nüfus yoğunluğuyla B) Hayvancılıkta uygulanan yöntemlerle C) Akarsu havzalarının genişliğiyle D) İklim tipleriyle E) Ulaşım olanaklarıyla 2001 ÖSS ÇÖZÜM: Ekvatordan […]
Mekansal Bir Sentez Türkiye Türkiye’de Su , Toprak ve Bitki Varlığı Türkiye’de Toprak Tipleri a. Zonal Topraklar 1. Kahverengi Orman Toprakları Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yamaçlarında görülür. Çay ve kivi yetiştirmek için oldukça elverişlidir. Organik maddelerce zengindir. Sürekli yağışlarla yıkanmış kireçsiz topraklardır. ÖRNEK: Sıcaklığın yüksek, yağışın fazla olduğu yerlerde kayaçlarda genellikle kimyasal çözünme görülmektedir. Buna göre, […]
Günümüz Dünyasından Geleceğin Dünyasına Genel olarak sosyal ve ekonomik gelişme sürecine baktığımızda toplumlar insanlık tarihi açısından önemli gelişim aşamaları geçirmişlerdir. İnsanoğlu toprağı işlemeye başlamış ve yerleşik düzene geçmiş tarım toplumunu oluşturmuştur. Tarım toplumundan kitlesel üretim–tüketim ve eğitimin önemli olduğu sanayi toplumuna geçmiş, daha sonra kitlesel refahın, bilginin ve nitelikli insanın önem kazandığı bilgi toplumuna geçmiştir. Günümüzde de birçok alanda köklü değişim ve […]
Şehirleşme, Sanayi ve Göç İlişkisi Şehirlerin Doğuşu İlk çağlarda verimli toprak ve uygun doğa koşullarının bulunduğu alanlar yerleşim yeri olarak seçilmiş köyler kurulmuştur. Zamanla fazla ürünlerin takas edildiği köyler büyüyerek ticaret merkezi durumundaki şehirlere dönüşmüşlerdir. Orta Çağ’da kentler daha çok ticari faaliyetlerin yürütüldüğü yerler olmuştur. şehirleşme konusunda asıl gelişme İngiltere’de ortaya çıkan Sanayi devrimi ile başlar. Sanayi devrimi ile […]