Bağımsız Sanatçılar Mehmet Akif Ersoy (1873–1936) İstiklâl Marşı’mızın şairi Mehmet Akif,Türk şiirinde realizmin önemli temsilcilerindendir.Toplum için sanat ilkesini benimseyerek eserlerinde uygulamıştır.Şiirin milli, dini bir inançla yazılıp halkı bilinçlendirmesi gerektiğini savunur.Akif’in bütün derdi Türk toplumudur.Şiirlerinde kendi üzüntüleri, aşkları görülmez.Tevfik Fikret’le birlikte nazmı nesre yaklaştıran önemil şairlerdendir.Şiirlerinde dini konuların yanı sıra toplum hayatındaki düzensizlikleri de anlatmıştır. Dini–ahlaki […]
MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ EDEBİYATI 1. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti, en ağır şartları kabul ederek Mondros Mütarekesini imzaladı. Bu anlaşmanın kararları gereğince topraklarımız işgal edilmeye başlandı. Artık Türk milleti, tarihinin en zor ve acılı günlerini yaşamaya başladı.Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla başlayan Milli Mücadelemiz, üç yıl sürdü. Türk milletini derinden etkileyen Kurtuluş […]
BEŞ HECECİLER Şiire aruz ölçüsüyle başlayan, aşk ve tabiat şiirleri yazan,Milli edebiyat döneminde ise, bu topluluğun ilkelerini benimseyen beş şairin oluşturduğu topluluktur.Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin’in başlattıkları “Yeni Lisan” hareketinin etkisiyle yabancı sözcüklerden arınmış bir dille şiir yazmaya yöneldiler. Türkçülük fikrini benimseyen bu beş şair, cumhuriyet döneminde çeşitli alanlarda etkinliklerini sürdürmüşlerdir.Düzyazı cümlesini şiire aktardılar. Düz […]
MİLLİ EDEBİYAT AKIMI Fransız ihtilâli ile ortaya çıkan milliyetçilik anlayışı Osmanlı İmparatorluğunda yaşayan farklı din ve milliyetteki toplulukların imparatorluktan birer birer kopmalarına sebep olmuştur. Bu kopuş ve dağılışı önceden gören birtakım devlet adamları ve aydınlar, kendilerince köklü olmaktan uzak bazı yollara baş vurmuşlardır.Ortaya bazı fikirler çıkmakla birlikte, bu dönemde Osmancılık fikri daha ağır basmaktadır. II. […]
Tanzimat Edebiyatında İlkler İlk çeviri roman: Telemak (Yusuf Kamil Paşa – Fenelon’dan) İlk edebi roman: İntibah (Namık Kemal) İlk tarihi roman: Cezmi (Namık Kemal) İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat (fiemsettin Sami) İlk realist roman: Araba Sevdası (Recaizade Mahmut Ekrem) İlk köy romanı: Karabibik (Nabizade Nazım) İlk yerli tiyatro: fiair Evlenmesi (fiinasi) İlk batılı […]
BATI ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI TANZİMAT EDEBİYATI Osmanlı Devleti, kuruluşundan itibaren Avrupa’ya egemen olmak istemiştir. Bu gaye ile Avrupa’ya birçok seferler düzenlemiştir. Avrupa’da reform ve rönesans ile başlayan aydınlanma çağı, Avrupa’nın ilimde, fende, teknikte hızla gelişmesini sağlamıştır.Osmanlı Devleti özellikle askeri alanda bu gelişmelere ayak uyduramamıştır.17. asırda dünyanın en büyük imparatorluğu olmuş; ancak 17. yüzyılın sonlarında ilk […]
Divan Edebiyatında Hikâyeler Saltuknâme Sarı Saltuk’un menkıbevi hayatını anlatan hikâyelerin bir araya toplanmasıyla oluşturulmuş yapıttır.Menâkıbnâme Kahramanların,din büyüklerinin olağanüstü hayatlarını anlatan yapıtlardır. Türk edebiyatında yüzü aşkın menakıbnâme yazılmıştır. Gazavatname Türk edebiyatında, savaşların konu edildiği manzum ya da mensur yapıtlara denir. Bir şehrin ya da kalenin ele geçirilmesini anlatan yapılara “fetihnâme”; düşmanın bozguna uğratılmasını anlatan yapıtlara da […]
DİVAN EDEBİYATI (KLASİK EDEBİYAT) 13. yüzyıldan 19. yüzyıl ortalarına kadar süren edebiyat sürecidir. Divan edebiyatı adı şairlerin şiirlerini topladıkları kitaplara “divan” adı verilmesinden kaynaklanmaktadır. Klasik edebiyat, şiir ağırlıklı bir edebiyattır. Nesir alanında da değerli eserler verilmesine rağmen, bunlar ikinci planda kalmıştır.Divan edebiyatı; Arap, İran ve Türk sanat anlayışı arasında oluşmuş ortak bir edebiyattır. Divan Edebiyatının […]
3. Anonim Halk Edebiyatı Anonim Halk edebiyatı, sanatçısı bilinmeyen toplumun ortak malı olan sözlü ürünlerden oluşur.Kimin söylediği belli olmayan mani, türkü,destan, bilmece, halk hikayeleri, orta oyunu, masal ve atasözü bu edebiyatın ürünleridir. (Bakınız Türk edebiyatında nazım tür ve şekilleri) Anonim halk edebiyatı nesir türleri şunlardır: Halk Hikâyeleri Hikâyeci aşıklar tarafından halkın önünde söylenir. Nazım ve […]
2. Dini–Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı (Tekke Edebiyatı) Tekke ve dergahlarda doğmuş, bu çevrelerde gelişmiş,ürünlerinin sanatçısı belli olan bir edebiyattır.Şiirde şekil olarak hem Halk şiirinden hem Divan şiirinden yararlanılmıştır. Ölçü olarak hem hece hem aruz ölçüsü kullanılmıştır. Dilleri belirli zümrelere değil, kitlelere yönelik olduğu için ne saz şairleri kadar sade ne de Divan şairleri kadar mecaz […]
İSLAMİYET ETKİSİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI İslamiyet’in Türkler tarafından kabul edilmesiyle toplumsal yaşamda köklü değişimler oldu. Haliyle bu değişiklikler edebiyata da yansıdı. Türk orduları Arap ve İran edebiyatlarını örnek alacak şekilde eser vermeye başladılar.Bu ürünlerde dil, konu, ölçü ve nazım şekilleri Arap ve İran edebiyatının özelliklerini taşımıştır. Diğer yandan halk arasında sözlü geleneği devam ettiren sanatçılar da […]
ÖRNEK: XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükler açıklanırken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verilir. Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Divan-ı Hikmet – Ahmet Yesevi B) Muhakemetül […]
B. Yazılı Edebiyat Türklerin bilinen ilk yazılı eserleri 8.yüzyıla aittir.Bu eserlerde kullanılan edebi dil, yazılı edebiyatın daha eski olduğunu göstermektedir. 5. yüzyıldan beri yazı kullandığı bilinen Türklerin bu yıllara ait eserleri günümüze ulaşmamıştır.İlk yazılı eserler, büyük taş abidelere kazınmıştır. Bunlara,”sonsuz, ebedi taş” anlamında “bengü taş“, bu edebiyata da “bengü taş edebiyatı“ denmektedir.Bengü taşların en önemlileri, […]
İSLAMİYETİN KABULÜNDEN ÖNCEKİ TÜRK EDEBİYATI Türk edebiyatı uzun bir geçmişe sahiptir. Edebiyat tarihi, dönemlere ayrılırken keskin kültür değişimleri göz önüne alınmıştır. Bu sebeple İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ve yazılı olmak üzere ikiye ayrılır. A. Sözlü Edebiyat Sözlü edebiyat, tarihin bilinmeyen zamanlarında başlamış ve günümüze kadar ulaşmıştır.Bu döneme “destan devri” de denir.Bu edebiyat döneminin en […]
ÖRNEK: Hayır, hayal ile yoktur benim alış verişim;İnan ki her ne demişsem görüp de söylemiştim.Yukarıdaki mısralar; aşağıdaki edebiyat akımlarından hangisinin temel niteliğini yansıtır? A) Klasisizm B) Romantizm C) Realizm D) Sembolizm E) Sürrealizm ÇÖZÜM: Realizmde gözleme önem verilmiş; doğayı, toplumu ve olayları olduğu gibi anlatmak esas alınmıştır.Şiirde, hayal ile yoktur benim alışverişim dizesinde gerçekçilik anlatılmıştır.Yanıt […]