Düz Yazı (Nesir) Türleri

YGS – LYS Hazırlık Edebiyat ( Düzyazı (Nesir) Türleri Test – 2 )

Divan Edebiyatında Düz Yazı Türleri ve Soruları

DİVAN EDEBİYATINDA DÜZ YAZI TÜRLERİ Klasik edebiyatta düz yazı biçimindeki yazıya “İnşâ”, düz yazı yazarına “münşi”, düz yazı halindeki yazıların bir araya toplanmasından meydana gelen yapıtlara “münşeat” denir. Tezkire Divan edebiyatında şairlerin hayatlarını anlatan, şiirlerinden örnekler veren eserlerdir. Türk edebiyatında ilk tezkireyi 15. yüzyılda Ali fiîr Nevai “Mecalis”ün Nefâis” adıyla yazmıştır. Tasavvuf büyüklerinin hayatını anlatan […]

Edebi Mektuplar Nedir? Söylev (Nutuk) Nedir? Vecize (Özdeyiş) Nedir? Monografi Nedir?

Edebi Mektuplar: Edebiyatçıların yazmış olduğu ve edebi değer taşıyan mektuplar da bir yazı türüdür.Divan edebiyatı sanatçısı Fuzuli’nin “fiikâyetname” adlı eseri mektup türünün ilk örneği sayılır. Söylev(Nutuk): İnsanların topluluk önünde kişisel görüşlerini iletme, bu görüşleri onlara kabul ettirme amacıyla yaptıkları konuşmalardır. Atatürk’ün Onuncu Yıl Nutku, nutuk türünün en önemli örneklerindendir.Söylevde konuşma; inandırıcı, etkileyici ve çoşturucu olmalıdır. […]

Gezi Yazısı (Seyahat) Nedir? Anı Hatıra Nedir? Günlük Günce Nedir? Biyografi (Yaşam Öyküsü) Nedir? Röportaj Nedir?

Gezi Yazısı (Seyahat) Yazarın, gezip gördüğü yerlerin ilgi çekici yönlerini tanıttığı yazı türüdür. Gezi yazıları, yazarın ilgisini çeken, okurun da ilgisini çekeceğini umduğu yerleri ve oraların özelliklerini dile getirir.Bu türün ilk örneklerine Osmanlı İmparatorluğu döneminde rastlanır. Bu dönemde geçici görevlerle yabancı ülkelere gönderilen Türk elçilerinin oluşturduğu “Sefaratnameler”vardır. Anı (Hatıra) Yaşanan olayların insan belleğinde bıraktığı izlerdir. […]

Masal Nedir?

Masal Yaşanmamış veya yaşanması imkansız olayları abartılı ve eğlenceli bir dille anlatan anonim bir türdür. Bir yazarın kaleme aldığı masallar da vardır. Masallarda olağanüstü olaylara ve kahramanlara yer verilir. Zaman ve olayların geçtiği yer kesin olarak bilinmez. UYARI: İnsanlar arasında geçebilecek olayları, insan dışı varlıklar arasında geçiyormuş gibi anlatan, çoğu kez manzum olan didaktik yapıtlara […]

Komedi Türleri Nelerdir? (Açıklamalı)

Komedi Türleri a) Karakter Komedisi: İnsan karakterinin gülünç ve aksak yanlarını gösteren komedilerdir. Moliere’in “Cimri, Tartuffe”; Shakespeare’in “Hırçın Kız” bu türün bilinen örnekleridir. b) Töre Komedisi:Toplumun gülünç ve aksak yönlerini gösteren komedidir.Moliere’in “Gülünç Kibarlar”, “Bilgiç Kadınlar” komedileri bu türün en güzel örnekleridir. c) Entrika Komedileri:Olayların merak uyandıracak ve şaşırtacak şekilde düzenlenmesiyle, genellikle güldürmekten başka bir […]

Tiyatro Nedir? Tiyatro Yapıtları Ve Özellikleri Nelerdir?

Tiyatro İnsan yaşamıyla ve ilişkileriyle ilgili olayları sahnede canlandı ırmak üzere yazılan yapıtlardır. Ayrıca bu eserlerin oynandığı binaya da tiyatro adı verilir. Tiyatro dramatik şiirden gelişerek oluşmuştur ve M.Ö. 7. ve 8.yüzyıllarda Bağ Bozumu Tanrısı onuruna düzenlenen törenlerden doğmuştur.Tiyatronun iki temel öğesi; olay ve kişilerdir. Olay, kişilerle durumlar arasındaki çatışma üzerine kurulur. Tiyatro yapıtları üç […]

Öykü (Hikaye) Nedir?

Öykü (Hikâye) Hayatta olan ya da olacak izlenimi veren olayları sınırlı bir şekilde anlatan, hayalde tasarlanan ilgi çekici olayları anlatarak okuyucuda heyecan ve zevk uyandıran yazı türüdür. Öyküde; olay tek, kişi sayısı az, zaman oldukça dar olup olayın geçtiği yer sınırlıdır.Öykü hayatın kısa bir kesitidir. Olay ya kahraman anlatıcı bakış açısı (birinci tekil kişi) ya […]

Roman Nedir?

Roman Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan bir olayın; yer, zaman ve kişilere bağlı olarak ayrıntılı bir biçimde anlatıldığı edebiyat türüdür. Roman, aynen olmasa bile hayatı yansıtmaya çalışır. Romancı, eserindeki olayları, kişileri ve çevreyi yaşadığımız hayattan seçer. Yazar, romanında gerçek hayata benzer bir dünya kurar. Roman, olayları ayrıntılı olarak anlatması ve bir ana olay etrafında […]

Sohbet (Söyleyişi)

Sohbet (Söyleşi) Bir yazarın kişisel görüşlerini, çok fazla ayrıntıya kaçmadan içten, doğal bir anlatımla, okuyucularıyla söyleşir gibi kaleme aldığı yazı türüdür. Bu yazı türüne “Musahabe” de denir. Denemeden ayrılan en önemli özelliği, konuşma havasıyla yazılmasıdır.Kimi zaman yazar, karşısında dinleyici varmış gibi içten, canlı bir anlatım seçer; sorular sorar, sorduğu sorulara cevap verir, espiriler yapar, deyimlerden […]

Eleştiri Nedir?

Eleştiri Bir sanat ya da düşünce yapıtının özünü ve yapısını anlatan;onun olumlu ve olumsuz yönlerini değerlendirmek amacıyla yazılan yazılardır. Eskiden bu tür yazılara “tenkit”; tenkit yazarlarına da “münekkit” denirdi. Günümüzde “eleştirmen” ifadesi kullanılmaktadır.Eleştirilerde eserler tanıtılır, edebiyat ve sanat tarihi yönünden eserlerin değeri ortaya konur; başarılı, başarısız yönleri belirtilir. Eleştirmen, yazısına kişisel duygu ve düşüncelerini kattığı […]

Deneme Nedir?

Deneme Bir yazarın çeşitli konularda, kendi düşüncelerini kendi kendine konuşur gibi anlattığı iddiasız düşünce yazısıdır. Kendine özgülük denemenin en belirgin özelliğidir. Deneme türünde yazar, “Ben nasıl farklıysam, yazım da düşüncelerim de dilim de farklı olur; beğenirsen okursun“ anlayışı içindedir.Batı’da deneme yazarları arasında en güçlü sanatçı, aynı zamanda bu türün kurucusu olan 16. yüzyıl Fransız sanatçısı […]

Fıkra Nedir?

Fıkra Bir konuyu ortaya atan, onu savunurken ispat amacı gütmeyen gazate ve dergilerde yayınlanan yazı türüdür. Bu yazı türünü, içinde nükte bulunan fıkralarla (Söz gelimi Nasrettin Hoca Fıkraları) karıştırmamak gerekir. Fıkra yazarı düşüncelerinin kabul edilmesini ister; ama düşüncelerini bilimsel gerçeklere dayandırarak ispatlama amacı gütmez. Fıkralarda çoğu kez gündelik olaylara ve gelişmelere yüzeysel olarak değinilir. Ahmet […]

Makale Nedir?

Makale Herhangi bir konuda, bir uzmanın kaleminden çıkan, açıklayıcı, kanıtlayıcı gazete ve dergi yazılarıdır. İddia ve ispat amaçlı ifade şekillerine ilişkin en önemli yazı türü makaledir. Makale, gazetecilikle birlikte doğmuş ve gelişmiştir. Güncel bir konuda yazılan ve gazetelerin ilk sayfası nda yer alan makale, başmakaledir. Makalenin amacı, bilimsel yönü ağır basan herhangi bir konuda okuyucuyu […]

Düzyazı (Nesir ) Türleri

DÜZYAZI (NESİR) TÜRLERİ Düzyazı, dilin söyleyiş kurallarına uygun, düz ve doğal biçimdeki dil ürünlerinin tümüne verilen isimdir. Divan edebiyatında bu anlatım yoluna “inşa” adı verilir. Nesrin en küçük birimi, cümle dediğimiz anlamlı söz gruplarıdır. Her biri bir yargıyı, bir düşünceyi belirten cümleler, konunun gerektirdiği plana göre sıralanarak paragrafı oluşturur. Düzyazıda, dil bilgisi kurallarına uymak kaçınılmazdır. […]