EKSPRESYONİZM (Dışavurumculuk) 20. yüzyılın başlarında Almanya’da doğan bir sanat akımıdır. Empresyonizme tepki olarak doğmuştur. İnsanın iç dünyasını ve bütün duygularını çıplak yönleriyle olduğu gibi anlatır. Amacı, geçmişle kurulan köprüleri atmak, gelenekleri,maddeci bir düşünce üzerine kurulu düzeni yadsıyarak nesneler arasında yitip giden insanı kurtarmaktır. Ayrıca dış dünyanın izlenimleri yerine iç dünyadaki çatışmaları öne çıkarmak amacındadırlar. Temsilcileri […]
KÜBİZM 20. yüzyılın başlarında, daha çok resim alanında kendini gösteren ve empresyonizme tepki olarak doğan bir akımdır. Eşyanın dış görünüşünün yanı sıra özünün de bilinmesi gerekir, felsefesinde olan sanatçılar, yalnız dış görünüşe önem vermemişlerdir. Eserlerde işlenen konu her yönüyle ele alınır. Temsilcileri Gaulaumme Apollinaire, Andre Salmon, Mark Jacob, Jean Cocteau FÜTÜRİZM Makine 20. yüzyılın başlarında […]
DADAİZM Dadaizm, Tristan Tzara tarafından kurulmuştur. Sürrealizme kaynaklık etmiştir. Bu akımda kural, kuralsızlıktır. Dadaistler her şeye kuşkuyla baktılar. Çevrelerindeki nesnelerin varlığına, doğruluğuna inanmadılar. Aklın ise değersiz olduğunu savundular.Şiirde ölçü, uyak, biçim ve anlam kaygılarından uzaklaşmışlardır. SÜRREALİZM (Gerçeküstücülük) 20. yüzyılın başlarında (1924) Fransa’da ortaya çıktı.Bilinçaltı nın karanlık ve karmaşık dünyasını sanata yansıtmak amacını güden bir akımdır.Dadaizm […]
EMPRESYONİZM (İzlenimcilik) 19. yüzyıl sonlarında ortaya çıkan,dış dünyanın bıraktığı etkileri,izlenimleri olduğu gibi yansıtmayı eleştiren bir edebiyat ve sanat akımıdır.Asıl etkisini resim sanatında göstermiştir.Şiirde ise sembolistlerin uyguladığı bir yöntemdir.Sanatçının dış dünyayı olduğu gibi anlatması mümkün değildir, görüşüyle hareket ederler.Bu dünya ancak sanatçının hayalleriyle onun süslemeleriyle anlatılabilir.Bu yüzden kendi iç dünyalarını dile getirdikleri için dış dünyaya karşı […]
SEMBOLİZM (Simgecilik) 19. yüzyılın sonralarında (1885–1900) Parnasizme tepki olarak ortaya çıkan bir edebiyat akımıdır.Realizm, natüalizm ve parnasizmin kaynağı pozitivizm ve bilimsel görüştür. İnsanı ve toplumu maddi gerçekliklerle açıklayan bu görüşe felsefi alanda bir tepkinin doğması sembolizmin kaynağını oluşturur.Sembolistler eşyanın sert görünüşünden uzaklaşıp onu belirli bir kapalılıkta görmeye çalışmışlardır. Bu akımda dış dünya gözlemlendiği ve görüldüğü […]
Parnasizm (Şiirde Gerçekcilik) Temsilcileri T. Gautier (1811–1872) Eserleri Mineler ve Ahikler, Momie’nin Romanı, Romantizmin Tarihi. T. de Banville (1823–1894) Eserleri Akrobatik fiiirler Lisle (1818–1894) Eserleri Barbar fiiirler, Antik fiiirler J.M.de Heredia (1842–1905) Eserleri Ganimetler Türk Edebiyatında parnasçılar Tevfik Fikret, Yahya Kemal
Türk Edebiyatındaki Natüralist Sanatçılar Nabizade Nazım, Ahmet Rasim, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Memduh fievket Esendal, Sait Faik Abasıyanık PARNASİZM (Şiirde Gerçekçilik) 19.Yüzyılın sonlarında Fransa’da bazı şairlerin romantizme tepki olarak başlattığı bir şiir akımıdır.1850 yılından itibaren pozitivizmin etkisiyle gelişen gerçekçilik şiire de yansır.Bundan sonra tabiata ve düşünceye yönelik şiir yazma eğilimi başlar.Parnasizm, Realizmin şiirdeki adıdır.Bu akımın öncüleri […]
Natüralizmin diğer sanatçıları ve yapıtları: *Concourt Kardeşler Edmanol ve Jules Concourt, gözleme dayanan yapıtlar sunmuşlardır. Eserleri Manette Salomon, Journal *Alphonse Daudet (1840–1897) Şiirsel bir anlatımı olan sanatçı,gözleme dayalı çalışmalar yapmıştır.Eserlerinin genelinde Güney Fransa’yı anlatmıştır. Eserleri Hikâye: Değirmenimde Mektuplar, Pazartesi Hikâyeleri Roman: Sapho, Tarascan’lı Tartarin.
NATÜRALİZM (Doğalcılık) 19. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan ve edebiyata gözlemle birlikte bilimsel deney uygulamasını da getiren edebiyat akımıdır. Realizmin tüm özelliklerini taşır.Akımın öncüsü Emile Zola’dır. Fransız romancısı bu akımın ilkelerini, “Deneysel Roman” isimli yapıtında açıklamıştır. Özellikler *Tarafsız gözleme ve önyargısız bilimsel deneye dayanır. *Olaylar arasında neden–sonuç ilişkisi kurulur. İğrenç ve kötü olaylar da anlatılır. […]
Türk Edebiyatında Realistler Samipaşazâde Sezai, Recâizâde Mahmut Ekrem, Nabizâde Nazım, Mehmet Rauf, Halit Ziya Uşaklıgil, Hüseyin Cahit Yalçın, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ahmet Rasim, Reşat Nuri Güntekin, Halide Edip Adıvar, Memduh fievket Esendal, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Nazım Hikmet.
ERNEST HEMINGWAY (1898–1961) Çağdaş Amerikan Edebiyatının en önemli sanatçısı sayılır.1954 yılında Nobel Edebiyat Ödülünü kazanmıştır.Öykü ve roman türlerinde yazmıştır. Yaşadıkları, onun yapıtlarının malzemesini oluşturur. Eserleri Roman: Silahlara Veda, Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Afrika’nın Yeşil Tepeleri, Deniz Diğer Realist Sanatçılar ve Yapıtları O’ HENRY (1862–1910) Amerikan Edebiyatının küçük hikâye yazarıdır . Eseri Hikâyeler John Steinbeck (1902–1910) […]
ANNA KARENİNA Anna Karenina,Rus aristokrasisine mensup şık ve güzel bir kadındır. Kibarlığı ve saygıdeğer kişiliği ile çevresinde hayranlık uyandırmaktadır. Kocası, yüksek bir devlet memurudur. Anna Karenina’nın monoton bir evlilik hayatı vardır; bütün mutluluğu evinde ve çok sevdiği çocuğunda bulmaktadır. Bir gün, Anna Karenina’ya ağabeyi ile yengesinin aralarının açıldığı haberi gelir. Anna, onları barıştırmak için Moskova’ya […]
SUÇ VE CEZA Rus yazar Dostoyevski bu romanında,bir insanın,başka bir insana karşı işlediği suçtan dolayı çektiği korkunç vicdan azabını anlatmaktadır.Eserde on dokuzuncu yüzyılda, Rusya’nın büyük kentlerinden birindeki yoksul insanlar yansıtılmıştır.Ruhsal sorunları olan,üniversite öğrencisi Raskolnikof kendini çok akıllı bulmaktadır.Sosyetede bir yer etmek için de ne olursa olsun para bulmalıdır. Sonunda tefeci bir kadını öldürerek parasını alır.Fakat, […]
DAVİD COPPERFİELD David doğmadan altı ay önce, babası ölmüştür. Onu, ince yapılı annesiyle dadısı Pegotty, şefkatli elleriyle büyütmüşlerdir. Copperfield henüz çocukken, genç ve güzel annesi, Mürdstone adlı sert yaratılışlı biriyle evlenir. Evdeki hava, hele üvey halanın da gelmesi üzeine büsbütün değişir. Sıkı bir baskı altına giren David, gözden düşmüş, sanki kenara itilmiştir. Derslerinde bile başarı […]
NİKOLAY GOGOL ( 1809–1852) Rus edebiyatının roman, öykü ve tiyatro yazarıdır. Realist bir sanatçı olan Gogol, yapıtlarında didaktik bir yol izlemiştir. Kendine toplumu değiştirmek, insanlara yol göstermek gibi görevler belirlemiştir. Eserleri Roman: Ölü Canlar, Kumarcılar Tiyatro: Müfettiş Hikâye: Petersburg Hikâyeleri, Portre, bir Delinin Hatıra Defteri, Eski Zaman Beyleri CHARLES DICKENS (1812–1870) İngiliz Edebiyatı realistlerindendir. Toplumsal […]
G. FLAUBERT (1821–1880) Realizmin kurucusudur. Romanlarıyla tanınır. Eserlerinde kişiliğini gizlemiş, kahramanlarının özelliklerini gerçeğe uygun yansıtmıştır. Gerçekçilik akımını başlatan kişi olarak gösterilmesinde. “Madame Bovary” etkilidir. Eserleri Roman: Madame Bovary, Salambo, Duygusal E¤itim MADAME BOVARY Doktor Charles Bovary, hastalarından birinin kızı olan Emma ile evlenerek küçük bir kasabaya yerleşir. Macera, eğlence ve heyecan tasarlayan Emma burada sıkılınca, […]
HONORE DE BALZAC (1799–1830) Realizm’in kurucularından biridir. Dünyaca tanınan bir romancıdır. “İnsanlık Komedyası’ başlığı altında topladığı romanlarında, insan hayatının çeşitli yönlerini gözlemleriyle anlatmıştır. Eserleri Goriot Baba, Vadideki Zambak, Cosine Post, Mutlak Peşinde, Köy Hekimi, Evliliğin Fizyolojisi, İki Gelinin Hatıraları GORİOT BABA – BALZAC Mösyö Goriot, Paris’te bir pansiyonda kalmaktadır. Pansiyondakiler M. Goriot’un kim olduğunu bilmez. […]
STENDHAL (1783–1842) Gezi, anı, deneme, öykü ve roman türlerinde yapıtlar vermiştir. Süssüz bir anlatımı vardır. Psikolojik ve realist roman çağının en ünlü sanatçılarındandır. Keskin gözlemleri kişilik çözümlemeleri, süssüz üslubunun temel özelliği olan hareketle birleşince Stendhal, en az kendi kişiliği kadar renkli yapıtlar sunabilmiştir. Eserleri Roman: Kırmızı ve Siyah , Parma Manastırı, Kastro Rahibesi KIRMIZI VE […]
REALİZM (Gerçekcilik) 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak Fransa’da doğmuş bir sanat akımıdır. 19. yüzyılın ikinci yarısında deneysel bilimlerde gelişmeler olmuş, varlıkları ve olayları duyguyla değil, gerçeklerle kanıtlayan görüşler önem kazanmıştır.Bu bilimsellik sanat ve edebiyata da yansımıştır.Sanatçı; belgeye, gözleme önem veren bir bilim adamı gibi gördüklerini söylemelidir, ilkesi benimsenmiştir.Gerçekçi yazar, sürekli olarak yaşadığı toplumun […]
LAMARTİNE (1790,1869) Romantizm akımının ilk şairidir.Şiir ve roman türlerinde yapıtları vardır.Doğa tasvirlerine yer vermiştir.Bu özelliğiyle Klasik Edebiyat’ın dışına çıkar.Şair ve yazarlığın yanı sıra idam cezasına karşı oluşu,köleliğin kaldırılmasıyla ilgili düşünceleri politik bir duruşunun var olduğunu gösterir. Eserleri Roman: Graziella, Raphael Şiir: fiairane Düşünceler, Bir Meleğin Düşmesi Tarih: Osmanlı Tarihi ALEKSANDR PUŞKİN (1799–1837) Rus romantiklerin en […]