Pragmatizm (Faydacılık) Konu Anlatımı Amerika kökenli bir felsefe olan pragmatizm için bilgide önemli olan değer, bilginin sağladığı faydadır. W. James, doğru bilginin kişiye fayda sağlayan bilgi olduğu düşüncesinden hareketle, herkes için faydalı olan görecelidir, o halde bilgi de görecelidir tezini savunmuştur. William James (1842 – 1942) William James’e göre bir kavramın, bir inancın bir öğretinin […]
Pozitivizm (Olguculuk) Konu Anlatımı Kurucusu Auguste Comte’dur. Pozitivizm, doğru bilginin kaynağının ve ölçütünün olgular olduğunu savunan yaklaşımdır. Olgular ise doğrudan gözlem ya da deney yapılabilen şeylerdir. Bu akıma göre insan, olgular arasındaki değişmez ilişkileri veya doğal yasaları bulmalıdır. Auguste Comte (1798 – 1957) Comte’a göre sadece olguların bilgisi elde edilebilir. O, yalnızca olguları […]
Empirizm (Deneycilik) Konu Anlatımı Bilgilerin sonradan yani deney yoluyla kazanıldığını savunan akımdır. Empirist filozoşara göre bilgilerimiz doğuştan aklımızda bulunmaz. Yaşam içerisinde bu bilgilere ulaşırız. John Locke (1632 – 1704) John Locke insan zihnini doğuştan boş bir levhaya (Tabula Rasa) benzetir. İnsan yaşadığı deneyimler sayesinde bilgi edinir. Aklımızda bulunan bütün bilgiler bu deneyimlerin sonucunda […]
Doğru Bilginin Olanaklı Olduğunu Savunan Akımlar Rasyonalizm (Akılcılık) Doğru bilgiye akıl yoluyla ulaşılabileceğini savunan akımdır. Sokrates (469 – 399) Sokrates hiçbir yazılı eser bırakmamıştır. Onun düşünceleri, öğrencisi Platon’un eserleri aracılığıyla günümüze ulaşmıştır. Sokrates’e göre bilgilerimiz doğuştandır. Ancak bu bilginin hatırlanması ve bilinç düzeyine çıkarılması gerekir. Sokrates bilgileri ortaya çıkarmada, kendine özgü bir yöntem kullanır. […]
Doğru Bilgi Olanaklı mıdır? Bilginin doğruluk ya da yanlışlık değeri, bilgi felsefesi alanı nda değer problemi olarak adlandırılır. Hangi bilginin doğru bilgi olduğu konusu, doğru bilginin ölçütleri nelerdir sorusunu beraberinde getirir. Filozoşar bu sorulara farklı cevaplar vermişlerdir. Başta doğru bilgiye ulaşmanın mümkün olup olmadığı sorusu vardır. Bazı filozoşar bu soruya “doğru bilgiye ulaşmak mümkün […]
Bilgi Felsefesi (EPİSTEMOLOJİ) Konu Anlatımı Varolan her şeye ait bilginin sınırını, niteliğini, kaynağını, yöntemini, koşullarını araştıran, tanımlayan ve çözümleyen felsefe alanıdır. Episteme, Yunanca’da bilgi ya da bilmek anlamına gelirken epistemoloji bilgi bilimi anlamına gelir. Bilgi felsefesi, bilgi konusunu mantık gibi biçim açısından değil, felsefi açıdan sorgular. Felsefe hem de bilimler için ortak bir […]
Felsefeye Giriş Çözümlü Örnek Sorular 2 Örnek 1:Demokritos, sofrasına gelen incirleri yerken bir bal kokusu almış ve hemen bir araştırmadır başlamış kafasında; o güne dek incirlerden almadığı bu koku nerden gelebilir, diye. Merakını gidermek için, incirlerin toplandığı yeri görmeye gitmek istemiş. Sofradan niçin kalktığını anlayan hizmetçi kadın gülmüş: “Boşuna zaman kaybetmeyin, incirleri bal çanağına […]
Felsefeye Giriş Çözümlü Örnek Sorular Örnek 1:Bir bilimsel bilgi ürettiğini iddia eden kifli, iddiasını, bilimle uğraflan baflka kiflilerin de gerçekleştirebileceği gözlem ve deneylere veya onaylayacağı mantıksal çıkarımlara dayanarak belgelemekle yükümlüdür. Bilim çevrelerinin yeterince belgelenmiş saymadığı hiçbir iddia, bilimsel bilgi olarak kabul edilmez. Bu parçaya dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılabilir? A) Bilimsel bilgi olgulara dayalı, […]
Bilgi Türleri 2 4. Teknik Bilgi İnsan yaşamını kolaylaştırmak için, pratik fayda amaçlayan bilgi türüdür. Eski çağlarda el becerisine ve kişisel yeteneğe dayanan bilgi türü olarak ortaya çıktı. Bir ağaç kovuğunu ev haline getirme, ok ya da yay yapabilme gibi. Teknik bilgi, Rönesans sonrası dönemde ise daha sistematik bir biçim aldı ve teknoloji olarak […]
Bilgi Türleri 1. Gündelik Bilgi Gündelik yaşantı sırasında elde edilen bilgilerdir. Gündelik bilgimiz çoğu kez sıradan olaylara dayanır ve algılarımız yoluyla elde edilir. Örneğin; bulutlu bir havada daha önce yağmur yağmış ve ıslanmışsak, daha sonra havayı bulutlu gördüğümüzde yağmur yağacağını düşünür şemsiye alırız. Burada sistemli bir çalışma, laboratuvar ortamında bir deney yapılmamıştır. Günlük […]
Bilgi İnsanoğlu tarih boyunca varlığını sürdürebilmek için dış dünyayı ve kendini anlamaya, bilmeye çalışmıştır. Hem hayatını sürdürmek hem daha uygun daha rahat şartlarda yaşamak için insan; bilgiyi kullanır. Bilgi doğada hazır olarak bulunmaz. Bilginin oluşumunda iki temel öğe, iki taraf vardır. Bunlardan birincisi bilmek isteyen yani sujedir. Bilmek isteyen, bilmek için doğaya (ya da kendine) […]
Felsefenin Akınları Bilgi Felsefesi (Epistemoloji) Bilgiyi bir sorgulama nesnesi olarak görüp, bilginin ne olduğu, doğru bilginin mümkün olup olmayacağı ya da doğru bilginin kaynağının ne olduğu gibi sorular soran felsefe disiplinidir. Bilim Felsefesi Felsefe bilimlerin ortaya çıkmasında son derece etkili olmuştur.Felsefe ve bilimlerin tarihleri, yöntemleri ve özellikleri ne kadar farklı olursa olsun her […]