Coulomb Kanunu Aynı kutuplar birbirini iter, farklı kutuplar birbirini çeker. kutupların birbirine uyguladığı bu kuvvet mıknatısların kutup şiddetleri ile doğru, kutupları arası uzaklığın karesiyle ters orantılıdır. Magnetik Alan Mıknatısların mıknatıslık özelliğini gösterdiği bölgeye magnetik alan denir. B ile gösterilir. Birimi N/A.m veya Tesladır. Bir mıknatısın kutup şiddet m olan kutbunda d kadar uzakta oluşturduğu magnetik alan 1 A.M lik […]
Magnetizma Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çeken cisimlere mıknatıs denir. Mıknatısların fiziksel özelliğini magnetizma inceler. mıknatıslanabilen veya mıknatıslardan etkilenen maddelere ise manyetik maddeler denir. Doğada siyah taş (magnet) olarak bilinen mıknatıs demiroksit (Fe3O4) bileşiğidir. Mıknatıslar, maddeleri ayrıştırmada, pusula, motor,transformatör, hoparlör, bilgisayar, elektrik ölçüm aletleri,ağır demir ve çelik blokların kaldırılıp taşınması gibi pek çok alanda kullanılmaktadır. Kutup Bir mıknatısta itme […]
İki Nokta Arasındaki Potansiyel Fark şekildeki devre parçasında, elektrik yükleri Y den X ye giderken, t sürede devre parçasına VXY.I.t kadar enerji verir. Verilen bu enerji, devre parçaları tarafından harcanan enerjiye eşittir. Buna göre,
Kirchoff Kanunları
Üreteçlerin Bağlanması Devreye enerji sağlayan devre elemanlarıdır. Piller ve aküler örnek olarak verilebilir. 1. Seri Bağlama Üreteçlerin kutuplarının uc uca bağlanmasıyla oluşur. Emk lar aynı yönlü ise, 2. Paralel Bağlanma Üreteçlerin (+) ve ( –) kutupları kendi aralarında bağlanır. Üreteçlerin Ömrü Üreteçler devreye ne kadar çok akım verirse o kadar çabuk tükenir. Çektikleri akımla ömürleri […]
Lambaların Parlaklığı Lambaların parlaklığı güç ile doğru orantılıdır. Lambanın parlaklığını arttırabilmek için lambadan geçen akımı, ya da uçları arasındaki gerilimi arttırmak gerekir. Lambalar özdeş ise sadece lambanın uçları arasındaki gerilime (V), ya da akıma bakılarak lambaların parlaklıklarını karşılaştırabiliriz. Elektromotor Kuvvet Birim yükü devrede 1 tam tur dolandırmak için üretecin devreye verdiği enerjiye üretecin emk sı denir.
Elektriksel iş ve Güç (joule kanunu) Elektrik enerjisi devrede toplam yükü dolandırmak için yapılan iştir. Bu enerji dirençlerde açığa çıkan ısı enerjisine eşittir.
Dirençlerin Bağlanması Tanım: Eş değer direnç : Devredeki tüm dirençlerin yaptığı işi tek başına yapan dirence denir. Reş ile gösterilir. 1. Seri Bağlama Dirençlerin uc uca bağlanmasıyla elde edilir. Dirençlerden aynı akımlar geçer. i1 = i2 = i V1 = i.R1, V2 = i.R2, V = i.Reş V = V1 + V2 i.Reş = i.R1 + i.R2 […]
OHM Kanunu Bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel farkın, iletkenden geçen akıma oranı sabittir. Bu sabit iletkenin direncidir.( Ohm kanunu) Elektrik Devreleri Önce devre elemanlarını tanıyalım. Devrede iki nokta arasındaki potansiyel farkı ölçer. İki nokta arasında devreye paralel bağlanır. Devreye etkisi yoktur. Direnci çok küçüktür. Voltaj yüksekliğinde ya da kısa devre durumunda akımı keserek devreyi korur.
Bir iletkenin direnci Bir iletkenin akıma karşı gösterdiği zorluğa direnç denir. R ile gösterilir. Bir iletkenin direnci, Özdirenç Bir iletkenin birim uzunluk birim kesitteki direncidir. q : Özdirenç L : İletkenin boyu A : İlektenin kesiti Dirençin Sıcaklıkla Değişmesi Bir iletkenin direnci sıcaklığa bağlıdır. R = R0.(1 + a.t) R = t°C deki direnç R0 […]
Suyun Elektrolizi Elektrik akımı ile suyun bileşenlerine ayrılmasıdır. Suyun elektrolizi deneyinde suyu iyi bir iletken haline getirmek için biraz tuz ya da asit katılır. Tüpler ağzına kadar bu suyla doldurulup ters çevrilerek kaptaki su içine konur. Tüplerin içine iki elektrot yerleştirilip bir pilin uçlarına şekildeki gibi bağlanır. Devreden yük geçmeye başlayınca ters çevrilmiş tüplerde gazlar birikmeye başlar. Toplanan gazın […]
Elektrik Akımının Kimyasal Etkisi (Elektroliz) Elektrik akımı ile asit, baz, tuz gibi bileşiklerin bileşenlerine ayrılmasına elektroliz denir. Elektroliz kabında elektrolit olarak bakır sülfat çözeltisi,elektrot olarak da bakır çubuklar vardır. Çözeltideki (+) iyonlar katota, (–) iyonlarda anota doğru hareket ederler. Cu+2 iyonları (–) elekrottan 2 elektron alarak nötr bakır atomu olarak bu elektrot üzerinde toplanır.
Bataryalar, Doğru Akım Kaynakları Pil ve akü gibi doğru akım kaynakları kimyasal enerjiyi, elektrik enerjisine dönüştürürler. Bakır sülfat çözeltisi içinde bakır çubuk, çinko sülfat çözeltisi içinde çinko çubuk bulunur. İki çözelti birbirinden parşomen kağıdı ile ayrılmıştır. Çinko atomları ikişer elektronunu çinko çubuk üzerinde bırakarak Zn+2 iyonları şeklinde çözeltiye karışır. Parşomen kağıdı iyon geçiren bir özelliğe sahiptir. Çözeltideki Cu+2 iyonlarıda […]
Elektrik Akımı İki nokta arasında potansiyel fark oluşursa bu noktalar arasında bir elektrik alan oluşur. Elektrik alan içindeki yüklere F = qE büyüklüğünde elektriksel kuvvet etki eder. Hareket eden bu yükler elektrik akımını oluşturur. İletken telde elektrik akımını sağlayan elektronlardır. V geriliminde çalışan bir üretecin iletken telde oluşturdu- ğu eletrik alan elektronlara kuvvet uygulayarak üretecin […]
Ortak potansiyel V1 ve V2 potansiyel farkları altında yüklenmiş C1 ve C2 sığalı kondansatör üreteçlerden ayrılarak birbirine bağlandığında uçları arasındaki potansiyel farklar eşit oluncaya kadar potansiyeli yüksek olan kondansatörlerden potansiyeli düşük olan kondansatöre yük geçişi olur. Bu potansiyele ortak potansiyel denir. Kondansatörler birbirine iki şekilde bağlanabilir. a. Düz Bağlama Kondansatörlerin (+) armatürleri ve (–) armatürlerinin birbine bağlandığı bağlama şeklidir b) Ters […]
Kondansatörlerin Bağlanması Devredeki sığaların depolayacağı yükü tek başına depolayan sığaya eşdeğer sığa denir. “Ceş” ile gösterilir. 1. Seri Bağlama Kondansatörlerin birinin (+) ucunun diğerinin (–) ucuna bağlanmasıyla elde edilen bağlamadır. Seri bağlı kondansatörlerde herbir kondansatörün yükü birbirine ve sistemin toplam yüküne eşittir. qtoplam = q1 = q2 = q3= q Üretecin uçları arasındaki potansiyel fark herbir kondansatörün uçları […]
Kondansatörler İki iletken levha arasına yalıtkan bir levha konularak oluşturulan ve sabit potansiyel fark altında çok büyük yükler depolamaya yarayan düzeneklere “Kondansatör” denir. Kısa süreli akımlar için kondansatör, uzun süreli akımlar içinse üreteç kullanılır. Kondansatör üretece bağlıyken uçları arasındaki potansiyel fark sabittir. q = C.V ise kondansatörün sığası arttıkca yük miktarı artar. Bu olayın tersi geçekleşmez. Yani yük miktarı değiştikçe […]
Ortak Potansiyel ve Yarıçapa göre Yük Dağılımı Elektrik yükleri potansiyelin büyük olduğu yerden küçük olduğu yere doğru hareket ederler. Bu nedenle iki iletken küre iletken bir telle birbirine bağlandığında kürelerin potansiyelleri eşit oluncaya kadar küreler arasında yük alışverişi olur. Yük alış–verişinin durduğu potansiyele ortak potansiyel denir ve “V” ile gösterilir.
Elektriksel Sığa Bir iletkene verilen yükün o iletkenin kazandığı potansiyele oranı sabittir. Bu orana elektriksel sığa (kapasite) denir. Skaler bir büyüklüktür. “C” ile gösterilir ve birimi Farad dır. Buna göre, iletken kürenin sığası yalnız yarı çapına bağlıdır. Cismin taşıdığı yüke ve uygulanan gerilime bağlı değildir.
İki nokta arasındaki potansiyel fark Elektrik alan içindeki birim yükü birim noktadan başka bir noktaya taşımak için elektriksel kuvvetlere karşı yapılan işe denir. q yükünü elektrik alan içindeki A noktasından B noktasına götürmek için elektriksel kuvvetlere karşı yapılan iş W ise; W : q.VAB W : q (VB – VA) dır. W : elektriksek kuvvetlere karşı yapılan […]