Kuvvetli Asit ve Bazlarda pH ve pOH Kuvvetli asit ve bazlar suda tamamen iyonlaştıklarından çözelti derişiminden H+ ve OH– iyonlarının derişimi bulu-nabilir. ÖRNEK :0,4 gram NaOH katısı 10 L suda çözülüyor. Oluşan çözeltinin pH değeri kaçtır? (NaOH = 40) A) 3 B) 5 C) 10 D) 11 E) 13 ÇÖZÜM: Zayıf Asit ve Bazlarda pH […]
Suyun İyonlaşması Saf su çok az da olsa iyonlaşır. Suyun iyonlaşma denklemi, Reaksiyon denge tepkimesi olduğu için denge sabiti K = [H+] [OH] şeklinde olur. Tepkimenin denge sabiti 25°C sıcaklık ve 1 atm basınç altında 10–14 olarak bulunmuştur. Ksu = [H ] [OH ] K = 1.10–14 1.10–14 = [H+] [OH–] Nötr çözeltide H+ ve OH– […]
Asit ve Baz Dengesi Asit – Baz Tanımları 1. Arhenius Tanımı Suda iyonlaştıklarında ortama H+ iyonu veren maddeler asit, OH– iyonu veren maddeler bazdır Örnerğin, HNO3, HCI, HF, CH3COOH gibi maddeler su- da iyonlarına ayrıştığında, aşağıdaki denklemlere göre, H+ iyonu verirler. NaOH, Ba(OH)2 gibi maddeler suda iyonlaştıklarında OH– iyonu verdikleri için bazdırlar Arhenius tanımı bazı […]
Çökme Problemleri Farklı iki çözelti karıştırıldığında bazen bir kimyasal tepkime gerçekleşir ve yeni oluşan çözeltide bir katının varlığı gözlemlenir. Bu katıya çökelek denir. Na2SO4 tuzu ile Ca(NO3)2 tuzu kullanılarak hazırlanan diğerler çözelti karıştırıldığında kabın dibinde bir çökelek gözlemlenir. Bu çökelek CaSO4 tuzudur. Bu tuzun suda çözünürlüğü çok çok az olduğundan bu tuza ait iyon derişimi […]
Çözünürlük Dengesi Belirli bir sıcaklıkta doymuş 1 litre çözeltideki çözünmüş maddenin mol miktarına, maddenin çözünürlüğü denir. 25°C ve 1L doymuş çözeltideki çözünmüş maddenin mol cinsinden değerine maddenin standart molar çözünürlüğü denir. Standart çözünürlüğü 0,1M ve daha büyük olan madde- lere suda çok çözünebilen madde denir. Çözünürlüğü 0,1M dan daha az olan maddeler suda az çözünen mad- deler […]
Denge Sabitinin Değişimi (Dengede Hess Prensibi) Bir denge reaksiyonu ters çevrilirse K denge sabiti, çarpmaya göre tersine döner. Kd/K= 1 olarak alınır. Bir tepkimenin katsayıları n ile çarpılırsa, K nın “n”in- ci kuvveti alınır. Kd = K üzeri n Herhangi bir tepkime diğer tepkimelerin toplamın- dan oluşuyorsa, bu tepkimenin K denge sabiti diğer tepkimelerin denge sabitlerinin çarpımına eşittir. Kd […]
Denge Bağıntıları Kimyasal denge ileri ve geri tepkime hızlarının eşitliği olduğuna göre, hız bağıntılarında gösterilmeyen katı ve sıvı maddeler denge ifadelerinde de gösterilmez. Gazlar ve sulu çözeltideki iyonlar gösterilir. Aşağıda bazı tepkimeler ve bunlarla ilişkili denge bağın- tıları verilmiştir. Kimyasal Dengenin Nedeni Maksimum Düzensizlik – Minimum Enerji Fiziksel veya kimyasal olaylar belli bir süreden sonra […]
Kimyasal Denge Kapalı bir kapta sabit sıcaklıkta gerçekleşen çift yönlü re- aksiyonlara denge reaksiyonu denir. Denge reaksiyonla- rı dinamiktir. Fiziksel Denge Kapalı bir kaba su konulduğunda, yüzeydeki ve enerjileri yeterince büyük olan moleküllerin bir kısmı gaz haline geçer. Bu olaya buharlaşma denir. Gaz haline geçen taneciklerin bir kısmı yeniden sıvı faza döner. Bu olaya da […]
Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler 1. Maddenin cinsi 2. Derişim ~ Basınç 3. Sıcaklık 4. Temas yüzeyi 5. Katalizör 1. Maddenin cinsi 1. Maddenin cinsi Tepkime sırasında reaktif maddelerde bağ koparılıp yeni bağ oluşuyorsa tepkimeler yavaş, bağ kopması yoksa (iyonik tepkimeler) tepkime hızlıdır. UYARI: Kopan ve oluşan bağları taşıyan molekül sayısı arttıkça tepkime yavaşlar 2. Derişim […]
Mekanizmalı tepkimeler (Basamaklı tepkimeler) Tepkimeler bir adımda gerçekleşebileceği gibi birkaç adımda da gerçekleşebilir. Birden fazla adımda gerçekleşen tepkimelere mekanizmalı tepkimeler denir. 1. Tepkime hızını yavaş basamak belirler. 2. Aktifleşme enerjisi büyük olan yavaş basamak, küçük olan hızlı basamaktır. 3. Mekanizmalı tepkimelerde ara ürün ve katalizör bulunabilir. Tepkimede oluşup, sonraki basamakta kullanılan maddeye ara ürün, başında […]
Endotermik ve Ekzotermik Tepkimelerde Potansiyel Enerji Grafikleri: Endotermik tepkime Ekzotermik tepkime Yukarıda tepkimenin potansiyel enerji diyagramı verilmiştir. Diyagrama göre, bu tepkime ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A)İleri tepkimenin tepkime ısısı m dir. B)İleri tepkimenin aktifleşme enerjisi geri tepkimeninkinden büyüktür. C)Ürünlerin potansiyel enerji toplamı girenlerinkinden küçüktür. D)İleri tepkime, ısı alandır (endotermik). E)Geri tepkimenin aktifleşme enerjisi […]
Tepkime Hızı Kimyasal olaylardaki değişme, madde miktarındaki değişmedir. Buna göre, tepkime hızı “birim zamanda madde mikta- rındaki değişimdir.” Değişime girenler için azalma, ürün- ler için artma şeklinde meydana gelir. N2(g) + 3H2(g) Æ 2NH3 (g) 1 mol 3 mol 2 mol Belli bir Δt süresi Belli bir Δt süresi içinde harcanır içinde oluşur. Tepkime hızlarının […]
Hess Yasası Bir kimyasal tepkimenin entalpisi tepkimenin takip ettiği yollara bağlı değildir. Hess yasasının genel ilkeleri şöyledir; 1. Bir tepkime ekzotermik ise bunun tersi olan tepkime aynı miktarda endotermik olur. Yani tepkime ters çevrilir- se, entalpi işareti de ters çevrilir. 2. Tepkimelerde alınan veya verilen ısı tepkimeye giren veya çıkan maddelerin miktarları ile doğru orantılıdır. […]
Tepkime Isısı Çeşitleri Molar Oluşum Isısı (Entalpisi) 1 mol bileşiğin standart şartlarda elementlerinden olu- şum sırasındaki entalpi değişimine molar oluşum ısısı denir. C + O2 Æ CO2 ΔH = 94 kkal/mol N2 + 3H2 Æ 2NH3 ΔH = –22 kkal PN2 + fH2 Æ NH3 ΔH = –11 kkal/mol Molar Yansıma Isısı 1 mol maddenin […]
Kimyasal Tepkimelerde Enerji Doğadaki ve evrendeki bütün maddelerin İçlerinde mad- denin yapısına ve miktarına göre az veya çok enerji de- po edilmiştir. Bu enerjiye o maddenin ısı kapsamı veya entalpisi denir. Isı kapsamı sistemin içinde var olan bütün enerji şekille- rinin toplamıdır. Bu enerjilerin bir kısmı potansiyel, bir kısmı kinetik türde olabilir. Tepkime Entalpisi Tepkime […]
Çekirdek Tepkimelerinin Sınıflandırılması a. Doğal Çekirdek Tepkimesi: Radyoaktif atomların kendiliğinde yaptığı ışımalara de- nir. Tepkimeleri doğal çekirdek tepkimesine örnek olarak verilebilir. NOT: e yakalama doğal çekirdek tepkimesidir b. Yapay Çekirdek Tepkimesi: c. Fisyon (Çekirdek Bölünmesi) Tepkimeleri: Kararsız büyük çekirdeklerin, kararlı küçük çekirdeklere bölünmesine denir. Atom bombasının gerçekleşmesi fisyona örnektir. d. Füzyon (Çekirdek Kaynaşması) Tepkimeleri: Küçük kararsız […]
Radyoaktif Işımalar Radyoaktif bir atomun dışarıdan bir etki olmaksızın çekirdeğinden tanecik fırlatmasına “radyoaktif ışıma” denir. Işıma aynı zamanda bozunma gibi terimlerle de ifade edilir. Işıma olaylarına ayrıca “doğal radyoaktiflik” denir. Işıma çeşitleri şunlardır: a Işımasının Özellikleri Pozitif yüklüdür. Kütle numarası büyük olan atomlar yapar. Pozitif yüklü olduğundan elektriksel alanda ve mag- netik alanda negatif (–) […]
Radyoaktiflik Atom çekirdeğindeki proton ve nötron taneciklerinin sayıları arasında bir denge vardır. Bu taneciklerden birinin çok fazla veya az olması o atomu kararsız hale getirir. Kararsız atomlara “radyoaktif atomlar” denir. Bu atomla- rın enerjisi çok yüksektir. Bu nedenle radyoaktif atomlar kendiliğinden ışıma yapar. Bu olay çekirdekte gerçekleştiği için “çekirdek tepkimesi” adını alır. Çekirdek tepkime- si […]
Çözelti Derişimleri Çözeltideki çözünmüş madde oranına derişim denir. Çe- şitli ifadeleri vardır. a. Yüzde Derişim (Konsantrasyon) 100 gram çözeltide çözünmüş maddenin kütlece miktarıdır. ÖRNEK: 90 gram suya 30 gram X eklenerek hazırlanan çözelti yüzde kaçlıktır? % D = 30/90 + 30 x 100 =%25 b. Molar Derişim (Molarite) 1 Litre çözeltide çözünmüş maddenin mol miktarıdır. […]
Çözünürlük Belirli sıcaklıkta 100cm3 çözücüde çözünebilen maksimum çözünen miktarının gram cinsinden ifadesidir.Örneğin 25°C de X tuzunun sudaki çözünürlüğü 40 gramdır (25°C de 100 cm3 suda 40 gram X çözünür.) ya da 25°C de X in çözünürlüğü, 40 g X / 100 cm3 su dur. şeklinde ifade edilir. NOT: dsu = 1 g/m3 olduğundan sulu çözeltilerde 100 cm3 su yerine […]