Türkiye Nüfusunun Eğitim Durumu Nüfusun eğitim düzeyi, ekonomik ve toplumsal yapı hakkında bilgi verir. Eğitim ve öğretime yapılan yatırımlar ülkenin gelişmesine önemli katkı sağlar. ÖRNEK: I. Köyden kente göçün fazla olması II. Okul çağındaki nüfusun fazla olması III. Yaşlı nüfusun fazla olması IV. Erkeklerde okuryazar oranının kadınlardan fazla olması V. Nüfus artış hızının artmakta olması Yukarıdakilerden […]
Türkiye Nüfusunun Yapısı Nüfusun Yaş Gruplarına Göre Dağılımı Bir ülkede nüfusun sayısından çok yaş gruplarına dağılışı daha önemlidir. Çünkü, yaş grupları nüfusun genel yapısı ve doğurganlık hakkında bilgi verir. ayrıca, iş, eğitim,sağlık, konut gibi ihtiyaçların belirlenmesinde ve geleceğin planlanmasında önemli rol oynar. Nüfusumuzun en önemli özelliği genç ve dinamik yapıda olmasıdır. 0–4 ve 5–9 yaş gruplarındaki […]
Türkiye’de Nüfus Sayımları Osmanlı döneminde ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde yapılmıştır. Cumhuriyet döneminde ilk nüfus sayımı 1927 yılında, ikincisi ise 1935’de yapılmıştır. Bundan sonra “0” ve “5” li yıllarda sayımlar devam etmiştir. ÖRNEK: Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de nüfus sayımı yapılmasının nedenlerinden biri değildir? A) Nüfusun ne kadar olduğunu ve ne kadar arttığını saptamak B) İllerdeki konut tipleri ve bunların […]
Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Türkiye’de Nüfusun Dağılışı İklimin ılıman, yağışların bol olduğu kıyı bölgeler daha yoğun nüfuslanmıştır. İç kısımlara ve doğuya gidildikçe iklimin karasallaşması ve yağış azlığı nedeniyle nüfuslanma azalmaktadır. En Yoğun Nüfuslu Yerler – Marmara ve Ege Bölgesi’nde sanayinin geliştiği alanlar ile verimli tarım alanlarının çevresi – Doğu ve Batı Karadeniz kıyıları ile Orta Karadeniz’de ovaların çevresi – Akdeniz […]
Nüfus Yoğunlukları Birim alana düşen insan sayısına nüfus yoğunluğu denir. ÖRNEK: Aşağıdaki bölümlerin hangisinde, nüfus yoğunluğu diğerlerinden daha fazladır? A) Çatalca – Kocaeli B) İç Batı Anadolu C) Yukarı Kızılırmak D) Orta Fırat E) Orta Karadeniz 1998 ÖYS ÇÖZÜM: Çatalca – Kocaeli bölümü Asya – Avrupa arasında önemli bir köprüdür. Sanayi, bankacılık ve finans merkezleridir. Nüfus yoğunluğu en fazla olan […]
Türkiye’nin Yeraltı Suları ve Kaynakları Türkiye, arazinin jeolojik yapısına ve yeryüzü şekillerine bağlı olarak oluşmuş yeraltı suları ve kaynakları bakımından zengindir. Yamaç Kaynakları: Başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere dağlık alanlarda yaygındır. Fay Kaynakları: Tektonik hareketlerin yaygın olduğu kırık hatları boyunca başta Güney Marmara ve Ege Bölgesi olmak üzere görülürler. Jeotermal Enerji: Önemli bir jeotermal kuşak üzerinde yeralan Türkiye’de […]
Türkiye’de Göller Kara içlerinde oluşan denizlerle doğrudan bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine göl denir. Ülkemizin yaklaşık 85.000 km2’lik alanı göllerle kaplıdır. Göller oluşumlarına göre 2 büyük gruba ayrılırlar. A. Yerli Kaya Gölleri 1. Tektonik Göller İç kuvvetlerin etkisiyle yerkabuğunun çöken bölümlerine suların dolmasıyla oluşan göllerdir. Ülkemizdeki örnekleri: Marmarada; Manyas, Ulubat, Sapanca, İznik. Akdenizde; Kovada, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, […]
Türkiye’nin Akarsuları Ülkemizin yüzey şekillerinin oluşumunda en etkili dış kuvvet akarsulardır. a. Akarsularımızın Genel Özellikleri Akımları (debileri) düşüktür. (yağış azlığı) Rejimleri düzensizdir. (yarı kurak iklimler) Denge profilleri oluşmamıştır (Türkiye arazinin genç oluşumlu olması nedeniyle). Ulaşıma elverişsizdirler. (vadileri dar ve derin) Arazinin engebeli yatak eğimlerinin fazla olması nedeniyle hızlı akışlıdırlar. Bu nedenle; – Elektirik […]
Türkiye’nin Su Dağılımı Türkiye’nin Denizleri ve Kıyıları Karadeniz 3. jeolojik zaman sonu, 4. jeolojik zaman başlarında eski bir göl çanağının çökmesi ve Akdeniz sularının dolmasıyla oluşmuştur. Yüzey sularında sıcaklık kışın 7–8°C’ye düşerken yazın 22–23°C civarındadır. Akarsuların getirdiği bol tatlı su, yağış fazlalığı ve buharlaşma azlığı nedeniyle tuzluluk ortalama ‰ 18’dir. Su seviyesi 30–40 cm yüksektir. Yoğunluğu az, fazla sularını […]
Doğal Unsurların Göstergesi: Bitkiler Türkiye bitki tür ve çeşitleri bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Türkiye’deki bitki türleri Avrupa Kıtasındaki bitki türlerinden daha fazladır. ÖRNEK:Türkiye’deki doğal bitki örtüsü dağılışını gösteren bir haritadan, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi edinilebilir? A) Nüfus yoğunluğuyla B) Hayvancılıkta uygulanan yöntemlerle C) Akarsu havzalarının genişliğiyle D) İklim tipleriyle E) Ulaşım olanaklarıyla 2001 ÖSS ÇÖZÜM: Ekvatordan […]
Mekansal Bir Sentez Türkiye Türkiye’de Su , Toprak ve Bitki Varlığı Türkiye’de Toprak Tipleri a. Zonal Topraklar 1. Kahverengi Orman Toprakları Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yamaçlarında görülür. Çay ve kivi yetiştirmek için oldukça elverişlidir. Organik maddelerce zengindir. Sürekli yağışlarla yıkanmış kireçsiz topraklardır. ÖRNEK: Sıcaklığın yüksek, yağışın fazla olduğu yerlerde kayaçlarda genellikle kimyasal çözünme görülmektedir. Buna göre, […]
Günümüz Dünyasından Geleceğin Dünyasına Genel olarak sosyal ve ekonomik gelişme sürecine baktığımızda toplumlar insanlık tarihi açısından önemli gelişim aşamaları geçirmişlerdir. İnsanoğlu toprağı işlemeye başlamış ve yerleşik düzene geçmiş tarım toplumunu oluşturmuştur. Tarım toplumundan kitlesel üretim–tüketim ve eğitimin önemli olduğu sanayi toplumuna geçmiş, daha sonra kitlesel refahın, bilginin ve nitelikli insanın önem kazandığı bilgi toplumuna geçmiştir. Günümüzde de birçok alanda köklü değişim ve […]
Şehirleşme, Sanayi ve Göç İlişkisi Şehirlerin Doğuşu İlk çağlarda verimli toprak ve uygun doğa koşullarının bulunduğu alanlar yerleşim yeri olarak seçilmiş köyler kurulmuştur. Zamanla fazla ürünlerin takas edildiği köyler büyüyerek ticaret merkezi durumundaki şehirlere dönüşmüşlerdir. Orta Çağ’da kentler daha çok ticari faaliyetlerin yürütüldüğü yerler olmuştur. şehirleşme konusunda asıl gelişme İngiltere’de ortaya çıkan Sanayi devrimi ile başlar. Sanayi devrimi ile […]
Ekonomi, Göç ve Yerleşme Ekonomik Faaliyetlerin Etkileri Yeryüzünde farklı coğrafi özellikler ve bunlara bağlı olarak farklı ekonomik faaliyetler ve yaşam biçimleri vardır. Tarımın, sanayinin, turizmin, madenciliğin ve ticaretin yaygın olarak yapıldığı bölgeler de yaşayan insanların yaşam biçimlerinin ve kültürlerinin temelini bu ekonomik faaliyetler oluşturur. Örneğin; Sanayi ve turizm faaliyetlerinin yaygın olduğu iki farklı şehirdeki yaşam biçimleri değişiklik gösterir. Eskiden küçük bir […]
İlk Kültür Merkezleri Yeryüzünde coğrafi koşullara bağlı olarak ırk, dil, din, yaşam biçimi bakımından birbirinden farklı uygarlıklar doğmuş ve gelişmiştir. Mezopotamya Uygarlığı Mezopotamya, kuzeyden Toroslar ve Zagros dağları ile Güney ve batıdan ise Suriye ve Arabistan çölleriyle çevrili geniş bir düzlüktür. Mezopotamya uygarlığı varlığını ve gelişmesini Dicle ve Fırat nehirlerine borçludur. Mezopotamya Uygarlığı’nın gelişmesinde tarımsal etkinlikler önemli rol oynamıştır. İlk […]
Ekonomiye Yön Veren Güç Doğal Kaynaklar Doğada kendiliğinden oluşmuş, oluşma aşamasında insanın bir rolünün bulunmadığı bütün zenginlikler doğal kaynaktır. Doğal Kaynakların Yararları Doğal kaynakların insan ve toplum yaşamında çok önemli bir yeri vardır. Yaşamı sürdürebilir hale getiren araç ve gereçlerin tamamına yakını doğal kaynaklardan sağlanır. Teknoloji ve sermaye birikimi olan ülkeler doğal kaynaklardan yararlanarak hızla gelişme göstermişlerdir. Doğal kaynakların kullanımı […]
Doğal ve Beşeri Unsurların Ekonomiye Etkisi Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Faktörler a. Doğal Faktörler 1. Sanayi kuruluşları için yer seçimi 2. Hammaddeye yakınlık: özelilkle çabuk bozulabilenler; meyve ve sebze konserve üretimi, balık ve hayvansal ürün üretiminde 3. Su kaynaklarına yakınlık: kağıt ve demir–çelik sanayisi ile termik ve nükleer santrallerde 4. İklim koşulları: uçak, gemi sanayinde doğrudan tarım […]
Geçmişten Günümüze Ekonomik Faaliyetler Paleolitik Çağ (Kaba Taş Çağı) İlk insanlar geçimlerini avcılık ve toplayıcılık yaparak sağlamışlardır. Mezolitik Çağ (Yontma Taş Çağı) Sulak alanların çevresinde avcılık ve toplayıcılık yaparak yaşamışlardır. Tarıma geçiş çabaları başlamıştır. Köpek evcilleştirilmiştir. Neolitik Çağ (Yeni Taş Çağı) Yerleşik yaşama geçilmiş, köyler kurulmuştur. Tarım faaliyetleri başlamıştır. Hayvanlar evcilleştirilmiştir. Kap kacak yapımı başlamıştır. Kalkolitik Çağ (Maden Çağı) […]