Sözcük Anlamı

Yakın Anlamlı Sözcükler

Yakın Anlamlı Sözcükler Anlam olarak birbirine yakın olan ve bu nedenle karıştırılabilecek sözcüklerdir. Yakın anlamlı sözcüklerin aralarında az da olsa bir anlam farkı bulunur. Yakın Anlamlı Sözcük Hakkında Bir Örnek;

Sesteş Sözcükler

Sesteş Sözcükler Yazılışları aynı olan ancak aralarında anlamca hiçbir bağ bulunmayan sözcüklerdir. Bu sözcüklerin kökleri de genelde farklıdır. Aynı sözcüğün yan ve mecaz anlamları sesteş kabul edilmez. Örneğin “boğaz”, sesteş değildir; çünkü yer anlamına gelen boğaz sözüğü, organ adı olan boğaz kelimesinin yan anlamıdır. Uzatma işareti barındıran sözcükler eş sesli olarak kabul edilmez. kar-kâr, yar-yâr, […]

Zıt Anlamlı Sözcükler

Zıt Anlamlı Sözcükler Anlamları birbirinin karşıtı olan sözcüklerdir. “Kuru yapraklar dökülüverdi.” cümlesindeki “kuru” sözcüğü ile “Yazarın kuru bir anlatımı var” cümlesindeki “kuru” sözcükleri aynı anlamı vermediğinden bunların zıttını tek sözcükle ifade edemeyiz. Kuru yapraklar dökülüverdi. (zıttı: yaş) Yazarın kuru bir anlatımı var. (zıttı: canlı) Bir sözcüğün anlamca karşıtı ile olumsuzu birbiriyle karıştırılmamalıdır. Açmak – […]

Kişileştirme

Kişiselleştirme İnsana ait özellikleri canlı ya da cansız başka bir varlığa aktarmaya denir. Rüzgâr ağaçların yanağını okşuyor. Kişileştirilen varlıkların konuşturulmasına intak denir. Kişileştirme de bir çeşit kapalı istiaredir. Dalgalar bana akıl veriyor. Sözcükler Arası Anlam İlişkileri Eş Anlamlı Sözcükler Aynı anlama sahip sözcüklere denir. Burada sözcüğün cümlede kullanıldığı anlama da dikkat edilmelidir.Çünkü temelde […]

Sanatlı Söyleyişiler

Sanatlı Söyleyişiler Benzetme Bir varlığın kendisinden daha güçlü bir varlığa benzetilmesidir.Benzetmelerde benzeyen ve kendisine benzetilen kesinlikle bulunmalıdır; yoksa benzetmeden eğretilemeye geçilmiş olur. Benzetme yönü ve benzetme edatı ise her zaman bulunmak zorunda değildir. Dört çeşit benzetme vardır: 1. Ayrıntılı benzetme Benzetmenin tüm unsurlarının bulunduğu benzetmedir. Aslan gibi kuvvetli adam benzeyen : adam benzetilen : aslan […]

Ad Aktarması

Ad Aktarması Sözcüğün benzetme amacı güdülmeksizin başka bir varlık ya da kavram yerine kullanılmasıdır. Bu kadar yaygın olmasının nedeni insanların derdini daha kısa ifade etme ihtiyacıdır. Ad aktarmasında birbiri yerine kullanılan sözcükler arasında çeşitli bağlantılar bulunmaktadır. Bu bağlantı şekilleri şunlardır: a. Parça – bütün ilişkisi Uçak İzmir’den kalkıyor. (İzmir – İzmir’deki hava alanı) b. İç […]

Dolaylama

Dolaylama Bir varlığın ya da kavramın birden fazla sözcükle ifade edilmesidir. Aslan için “ormanlar kralı”, kömür için “karaelmas”, balık için “derya kuzusu” denmesi yaygın dolaylama örneklerindendir. Çeşitli Dolaylama Örnekleri A. Tür adları için kullanılanlar File bekçisi (kaleci), Yedinci sanat (sinema), İnce hastalık (verem), Meşin yuvarlak (top), Bacasız sanayi (turizm), Delikli demir (tüfek), Evin direşi (baba), […]

Sözcük Düzeyindeki Mecazlar

Sözcük Düzeyindeki Mecazlar 1. Deyim Aktarmaları a) Somutlama Somutlama, somut sözcüklerin soyut kavramlar yerine kullanılmasıdır. Örneğin, “başarının anahtarı” ifadesinde “anahtar” soyuttur ve “sır” kavramının yerini almıştır. Sen gerçek bir çakalsın. Patronunun karşısında iyice ezildi. İşleri kötü gidince adamcağız çöktü. Deyimlerin çoğunda da somutlaştırmaya yer verilmiştir. Burun kıvırmak / Göz koymak Ayak diremek / Deveye hendek […]

Mecaz Anlam

Mecaz anlam Bir sözcüğün temel anlamından tamamen uzaklaşarak gerçekte mümkün olmayan olgu ve durumlar için kullanı lmasıyla ortaya çıkan anlamdır. Sözcük mecaz anlam kazanırken cümleye göre değerlendirilir. Çok sayıda anlam barındıran sözcüklerde ağırlık yan anlamdadır.Mecaz anlama, yan anlama göre daha az rastlanır.Aşağıda, bazı sözcüklerin mecaz anlamları verilmiştir. Bazı adların mecaz anlamları Sel: O esnada bir […]

Yansıma Sözcükler

Yansıma Sözcükler Doğadaki cansız varlıkların, hayvanların, makinelerin çıkardığı seslere yansıma sesler, bu seslerden türetilen sözcüklere de yansıma sözcükler denir. Yine insanlara ait yansıma ses ve sözcükler de bulunmaktadır. Yansıma Sözcüğün Türü Yansıma sözcükler ad, sıfat, zarf ve fiil gibi çeşitli türlerde kullanılabilir. Ayrıca cümlenin herhangi bir öğesinde de yer alabilir. A) Yansıma ad Bu hışırtı […]

Terim Anlam

Terim Anlam Herhangi bir bilim, sanat, spor, meslek dalına ait özel kullanımı olan sözcüklerdir. Bu kısımda “dalga” örneğini kullanabiliriz. Zira “dalga” sözcüğü fizik biliminin bir terimi olarak kullanılabilir: elektromanyetik dalga Terim anlamlar da sözcüğün bir yan anlamı olarak düşünülür.Bu nedenle gerçek anlam grubuna dahil edilebilir. Bir sözcüğün temel, yan ve mecazi anlamları ile terim anlamı […]

Yan Anlam

Yan Anlam Sözcüğün temel anlamından tamamen kopmadan kazandığı yeni anlamdır. Daha çok yakın benzerliklerin ifadesinde kullanılmıştır. Örneğin ‘kanat’ sözcüğünün temel anlamı ‘kuşun kanadıydı”; “uçağın bir parçası” içinde kanat kelimesi kullanılmıştır; futbolda da kanat oyuncusu gibi anlamlarda kullanılır. Bu durum da sözcüğün artık anlamca değiştiğini gösterir. Yan anlam Türkçe sözcüklerde oldukça fazla bulunur. Yan anlam […]

Gerçek Anlam

Gerçek Anlam Gerçek anlam, sözcüğün ortaya çıktığı dönemde kullanıldığı anlamdır. Bu kullanım o dönemin özelliklerini yansıtır. Söz gelimi kanat sözcüğü ortaya ilk çıkıflında “kuşkanadı” için kullanılmıfl olmalıdır. Nitekim bugün kullandığımız çeflitli yan ve terim anlamların eski dönemlerde kullanılmıfl olması mantıklı değildir. Diğer yandan temel anlam, sözcük tek başına düşünüldüğünde akla ilk gelen anlamdır. ‘Anahtar’ dendiğinde […]