Yüklü İletken Kürenin Elektrik Alanı İletken cisimlerin içi yük tutmayıp tüm yüklerini dış yüzeylerine verdiğinden kürenin içindeki her noktada elektrik alan sıfırdır. Elektrik alan kürenin yüzeyinde maksimum değerini alır ve yüzeyden uzaklaştıkça uzaklığın karesi ile ters orantılı olarak azalır.
Yüklü iki Düzlem Levha Arasında kalan Elektrik Alan Aralarında d kadar uzaklık bulunan özdeş iki iletken levha iletken bir telle bir üretecin uçlarına bağlanarak yüklenirse levhalar arasında düzgün bir elektrik alan oluşur. Oluşan elektrik alan E, levhalar arasındaki her noktada sabit olup (+) yüklü levhadan (–) yüklü levhaya doğrudur. Elektrik alan, elektrik yüklerin etkisiyle oluştuğuna göre, elektrik alan içindeki […]
Elektriksel Alan Kuvvet Çizgileri Elektrik alan kuvvet çizgileri ile ifade edilir. Zıt yükler birbirine yaklaştırıldığında (+) yükten çıkan elektrik alan çizgileri (–) yüke doğru yönelir. Aynı cins yüklerden oluşan sistemin elektrik alan çizgileri şekildeki gibi olur. Yüklü levhaların elektrik alanı şekildeki gibidir. Pozitif (+) yüklü levha ile sabit negatif yükün etkisi ile oluşan elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir. […]
Elektriksel Alan ve Kondansatör NOT: q yükünden d kadar uzaktaki +1C luk birim yüke etki eden elektriksel kuvvete elektriksel alan denir.
Esnek Olmayan Çarpışmalar Çarpışma sırasında cisimlerin kinetik enerjilerinin korunmadığı çarpışma biçimidir. Bu çarpışmada yalnız momentum korunur. a. Merkezi esnek olmayan Çarpışma PK > PL ise birbirlerine yapışan kütleler (+) yönünde, PK < PL ise (–) yönünde, PK = PL ise çarpışmadan sonra cisimlerin momentumları eşit şiddette ve zıt yönlü olduklarından toplam kütle olduğu yerde hareketsiz kalır. b. […]
Merkezi Esnek Olmayan Çarpışma Çarpışmadan önce aynı doğrultu üzerinde olup da, çarpışmadan sonra kütleler birbirlerine yapışmadan bağımsız olarak, farklı doğrultular üzerinde hareket eden cisimlerin çarpışmalarına denir. mK kütleli K cismi VK hızı ile, başlangıçta yerinde duran L cismine çarparak şekildeki yörüngeleri izliyorlar. Momentum korunacağından, Ayrıca; K ve L cisimlerinin düşey doğrultudaki momentumları birbirlerine eşit olmalıdır. Çünkü çarpışmadan önceki […]
Merkezi Olmayan Çarpışma Hız doğrultuları farklı olan çarpışmalara merkezi olmayan çarpışma denir. Merkezi olmayan çarpışmalarda da hem momentum hem de kinetik enerjiler korunur. Cisimler farklı doğrultuda hareket ederken çarpışırsa çarpışma sonunda gidiş doğrultuları da farklı olur. Duran bir cisme bir cisim çarptığında iki cisim farklı doğrultuya giderse bu tip çarpışmalara da merkezi olmayan çarpışma denir. NOT: Buradan şu sonucu çakarabiliriz: […]
Çarpışmalar Esnek ve esnek olmayan çarpışmalar diye iki başlık altında incelenir. I. Esnek Çarpışmalar Esnek çarpışan cisimlerin momentumları korunduğu gibi çarpışan cisimlerin kinetik enerjileri de korunur. Bu tür çarpışmalara esnek çarpışma denir. Çarpışan cisimler birbirlerinden bağımsız ve yapışmadan hareket ederler. Merkezi esnek ve merkezi olmayan esnek çarpışmalar diye iki alt başlık altında toplanır. a. Merkezi Esnek Çarpışma Aynı doğrultu […]
Silahların geri tepmesi
Momentumun Korunumu Bir kütlenin veya sistemin ilk momentumu P1 ve son momentumu P2 olsun. Kütleye veya sisteme dışarıdan bir kuvvet etki etmediği taktirde; P1 =P2 olur. Dolayısıyla başlangıçtaki momentum son durumdaki momentuma eşittir. Patlamalar NOT: Patlamada yalnız momentum korunur kinetik enerji korunmaz.
Cisimlerin Çarpışması Roketler Roketlerde yakılan gaz büyük bir hızla dışarı atılırken bu rokete bir itme, ve bunun sonucu hız kazandırır. Başlangıçta roket durgun ise olduğundan momentum sıfırdır. Gaz yanmaya başladığında yine toplam momentumun sıfır olması gerekir. Gaz atılmadan önce,
Momentum Momentum, kütle ve hız ile doğru orantılıdır. Cismin momentumu hareket doğrultusunda olup, hız ile aynı yönlüdür. Hareket etmekte olan bir cismin kütlesi değişmediği taktirde, momentumdaki değişim miktarı ile cismin hızındaki değişim miktarı aynı olup, birbirlerine oranları sabittir
İtme İtme (İmpuls) Sürtünmesiz ortamda bulunan m kütleli bir cisme, F kuvveti uygulandığında kütle kuvvet doğrultusunda ivmeli hareket yapar.
Bağlanma Enerjisi Dünya etrafında dolanmakta olan bir uydunun değişmeyen bir yörüngede hareketini sürdürebilmesi uyduya uygulanan yerin çekim kuvvetinin merkezkaç kuvvetine eşit olmasıyla sağlanır. Kurtulma enerjisinin bağlanma enerjisinin iki katı olduğuna dikkat edelim.
Kurtulma Enerjisi Burada görüldüğü gibi bir cismin dünyayı terk edebilmesi için gerekli olan hız değerinde kütlesinin bir önemi yoktur.
Genel Çekim Potansiyel Enerjisi Kütleler arasındaki çekim kuvvetinin bir sonucu olarak genel çekim potansiyel enerjisi ortaya çıkmıştır. Aralarında r kadar uzaklık bulunan M kütleli yerküre ve m kütleli cisim arasında ifadesiyle tanımlanan bir çekim kuvveti olduğunu belirtmiştik. Bu kuvvet yerin merkezinden yeryüzüne gittikçe artar ve yeryüzünden sonsuza doğru uzaklaştıkça uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak azalır. Bu bağıntıya göre cisim […]
Kepler Kanunu 1571 – 1630 yılları arasında yaşamış olan Kepler kendisinden önce yapılmış çalışmalardan da yararlanarak gezegenlerin güneş etrafındaki hareketlerini üç kanunla açıklamıştı. 1. Yörüngeler Kanunu Her gezegen odaklarının birinde güneşin bulunduğu elips şeklinde bir yörünge izler. 2. Alanlar Kanunu Gezegenleri güneşe birleştiren konum vektörü eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarar. Buradan gezegenlerin güneşe uzakken yavaş, yakınken […]
Uyduların Yörünge Hızı Bir uydunun gezegenin etrafında belli bir yörüngede dolanabilmesi için uyduya gezegenin uyguladığı çekim kuvveti ile uydunun dönüşünden kaynaklanan merkezkaç kuvvetinin eşit olması gerekir. Buna göre, uydunun çizgisel hızı ÖRNEK: Yerin çevresinde dönmekte olan Türksat 1B uydusu, yerden bakan bir gözlemciye göre hareketsiz görünür. Buna göre, bu uydunun yer yüzünden uzaklığı, aşağıdakilerden hangisine bağlı değildir? A) Uydunun […]
Genel Çekim Kuvveti Her bir cisim kütlesinden dolayı çekim kaynağıdır. Bu yüzden iki kütle aralarında belli bir mesafe varken birbirlerine çekim kuvveti uygular. Bu kuvvet kütlelerle doğru, aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılıdır. M1, M2: Kütleler. Birimi (kg) R: İki cismin kütle merkezleri arasındaki uzaklık. Birimi(m) G: Evrensel Çekim Sabiti Çekim Alanı Bir gezegenin cisimler üzerinde çekim etkisini gösterdiği alana […]
Basit Sarkaç Kütlesi önemsenmeyen bir ipin ucuna noktasal bir cisim bağlanarak oluşturulan sisteme sabit sarkaç denir. Sarkacın düşeyle yaptığı açı çok küçük olduğunda yapılan hareket basit harmonik hareket olarak kabul edilir. Basit sarkacın periyodu bulunurken; NOT: Yeryüzünde saniyeleri vuran bir sarkacın periyodu T = 2S dir.