Gazlarda Kaldırma Kuvveti Gazların yoğunlukları küçük olduğundan gazların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti sıvılara göre oldukça küçüktür. Havanın içlerinde bulunan cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti FK = VCisim.dHava.g ile ifade edilir. Gazların kaldırma kuvveti genelde cam fonus içine alınmış terazilerin dengesinde kullanılır. Havasız ortamda iken X ve Y cisimleri şekildeki gibi dengelenmiş olsun. Cisimlerin ağırlıkları havasız ortamda gerçek değerlerini verdiğinden X ve Y […]
Sıvı İçindeki Cisimlerin Durumları Cisimler kendi özkütleleri ve sıvının özkütlesine bağlı olarak yüzebilir, askıda kalabilir ya da batabilir. Yüzme Koşulu Cismin özkütlesi sıvının özkütlesinden küçük ise cisimler hacimlerinin bir kısmı dışarıda kalacak şekilde dengede kalır. Bu durumda cisimler için yüzüyor denir. Cisim dengede olduğundan Cisim taşma kabına atıldığında taşırdığı sıvının hacmi batan hacmi kadardır. VT = VB Cisim […]
Sıvıların Kaldırma Kuvveti Sıvılarda kaldırma kuvveti, sıvı içindeki cismin alt, üst yüzeylerine etki eden sıvı basınç kuvvetlerinin farkından kaynaklanır. Düzgün bir cismin sıvı içinde şekildeki konumda dengede kaldığını düşünelim. Cismin alt ve üst yüzeylerine etkiyen sıvı basınç kuvvetleri FAlt = h2.d.S.g FÜst = h1.d.S.g h2 > h1 olduğundan FAlt > FÜst tür. Cisme yukarı yönde etkiyen net kuvvet […]
Akışlanların Basıncı Hareket eden sıvı ve gazların basıncıdır. Özellikler 1. Akışkanın kesit alanı küçüldükçe hızı artar. Daralan nehirlerin akış hızlarının artması, su hortumunun ucunun sıkıştırıldığında suyun fışkırması örnek olarak verilebilir. Şekildeki kap daraldıkça içindeki havanın hızı artar. Hızı artan havanın basıncı azalır. Hava bileşik kabın içindeki kollara farklı basınç uygular. PA > PB > PC dir. 3. Akışkanlar basıncın yüksek […]
Monometreler Kapalı kaplardaki gazların basıncını ölçmeye yarayan araçlardır. İki tip monometre vardır. Bunlar açık uçlu monometreler ve kapalı uçlu monometrelerdir. Kapalı uçlu Momometre Gazın basıncı, gaz basıncından dolayı yükselen civanın seviyeleri arasındaki basınca eşittir. Açık uçlu Manometre Gaz basıncı ile birlikte açık hava basıncınında etkisiyle civa seviyeleri arasında fark oluşur. Bu fark gaz basıncı ve atmosfer basıncı arasındaki basınç farkıdır. […]
Kapalı Kaplardaki gaz basıncı Kapalı kaplardaki gaz moleküllerinin hareketinden ve ağırlıklarından dolayı kabın bütün yüzeylerine uyguladığı basıçtır. Gazın ağırlığından dolayı oluşacak basınç çok küçük olduğundan dolayı ihmal edilir. Gazın kabın bütün yüzeylerine uyguladığı basınç eşittir. Yüksekliğe bağlı değildir. Gazların basıncı PV =n.R.T ile ifade edilir. P : Gazın Basıncı (atm) V : Gazın hacmi ( t) n […]
Barometre Toricellinin yapmış olduğu deney de kullandığı düzenek bir tür barometredir. Barometre açık hava basıncını (atmosfer basıncı ) ölçmeye yarayan araçlardır. İki tip barometre vardır. I. Metal Barometre Metalin esneklik özelliğinden yararlanılarak hava basıncını ölçmeye yarayan aletlerdir. II. Cıvalı Barometre Toricelli deneyinde kullanılan sıvıların basıncından yararlanarak çalışan barometrelerdir. Barometrede kullanılan borunun şekli kesit alanı değiştirildiğinde içindeki sıvının yüksekliği […]
Gaz Basıncı Atmosfer içinde bulunan hava ağırlığından ve hareket halinde olmasından dolayı basınç uygular. Bu basınca açık hava basıncı denir. Açık hava basıncı sıcaklık, gaz yoğunluğu, rüzgar gibi nedenlerden dolayı değişir. Deniz seviyesinden yukarılara doğru çıkıldıkça açık hava basıncı düşer. Açık hava basıncı Toriçelli isimli bilim adamının yaptığı deneyle ölçülebilir hale getirilmiştir. Toriçelli deniz seviyesinde ve 0°C sıcaklıkta yaptığı […]
Pascal Prensibi Bileşik Kaplar Şekildeki gibi bir kaç bölmeden oluşan bileşik kaba aynı cins sıvı konulursa, bütün kollardaki sıvı yükseklikleri eşit olur. Bu nedenle tüm kollardaki sıvıların kabın tabanına uyguladıkları basınçlar birbirine eşittir. PK = PL = PM = PN = h.ds.g dir. U Borusu İçerisinde birbirine karışmayan farklı özkütleli sıvıların olduğu, şekli U […]
Durgun Sıvıların Basıncı Sıvı ağırlıklarından dolayı içinde bulundukları kabın tabanına ve yan yüzeylerine basınç uygularlar. Bu basınç noktanın sıvının yüzeyine uzaklığına ve sıvının öz ağırlığına bağlıdır. Kapların içine su doldurulduğunda, kapların şekli ne olursa olsun aynı derinlikteki K, L ve M noktalarına su tarafından uygulanan basınçlar eşittir. Sıvı basıncı sıvı kütlesinden bağımsızdır. Bir havuz ile denizin aynı derinlikteki […]
Katıda Basınç NOT: Eğik düzlemin yatayla yaptığı açı a artarsa basınç kuvveti ve basınç azalır.
Basınç Birim yüzeye dik etki eden kuvvete basınç denir. P ile gösterilir. Birimi pascal, bari ve atm dir. Basınç yüzey ile ters orantılı, uygulanan kuvvetle doğru orantılıdır. Basınca ait bu ilkeyi günlük hayatımızda kullanmaktayız. Bıçağımız daha iyi kessin diye bıçağı bileyleriz yüzeyi küçülterek basıncı artırırız. Böylece bıcağın daha iyi kesmesini sağlarız. Ucu sivri olan çivi daha kolay çakılır. Karda yürürken […]
Özağırlık
Karışımların Özkütlesi Birbiriyle türdeş karışabilen iki ya da daha fazla sıvının karışımıyla elde edilen maddenin özkütlesi karışıma giren maddelerin kütleleri toplamının hacimleri toplamına oranı ile bulunur. Karışımın özkütlesi karışıma giren maddelerin özkütleleri arasında bir değer alır. Yani karışımın özkütlesi karışımdaki en büyük özkütleden küçük, en küçük özkütleden büyüktür. Karışımda hangi maddeden hacimce daha fazla eklenmişse karışımın özkütlesi o maddenin özkütlesine daha yakın bir […]
Maddelerin Ayırt Edici Özellikleri Maddeleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliklerdir. Özkütle, erime ısısı, kaynama sıcaklığı, vb. Özkütle Bir maddenin birim hacminin kütlesine özkütle (yoğunluk) denir. Özkütle, basınç ve sıcaklığa bağlı kalarak değişebilir. Sıcaklık ve kütle sabit kalarak bir maddenin basınç etkisiyle hacmi değişirse özkütleside değişir. Basınçla maddenin hacmi azaltıldığında özkütlesi artar. Bir maddenin kütlesi sabit […]
Maddelerin Ortak Özellikleri Bütün maddelerin sahip olduğu özelliklerdir. Bunlar; Eylemsizlik Hacim Kütle Tanecikli (Atomik) yapı a. Eylemsizlik Bir maddenin şekil ve hareket durumunu koruma isteğidir. Dinamiğin I. prensibi olarak açıklayacağımız gibi cisim üzerine etkiyen net kuvvet sıfır olduğunda duran cisim durmaya, hareket halindeki cisim sabit hızla ilerlemeye devam eder. Ya da bir araçta belli […]
Madde Belli bir kütlesi olan ve uzayda yer kaplayan herşeye madde denir. Örneğin toprak, su, hava birer maddedir ancak ısı, ışık ve ses enerji çeşidi olup madde değildir. Cisim Maddelerin şekil almış haline cisim denir. Örneğin çelik bir madde, çelikten yapılmış bir bıçak cisimdir. Maddeleri tanıyabilmek için bir takım sınışandırmalar yapılır. Örneğin maddeler içinde bulundukları sıcaklığa göre katı, sıvı […]
VIII. Vida Vida ilerlediği yüzeyde, yüzey tarafından kendisine uygulanan direnç kuvvetine karşı iş yapar. NOT: Vidanın yüzeyde ilerleme miktarı yalnız tursayısı N ve vida adımı a ya bağlıdır.
VII. Çıkrık Aynı eksen etrafında dönebilen iç içe geçmiş farklı yarıçaplı iki silindir ya da bir silindir ile bir koldan oluşan düzeneğe denir. Genellikle kuyudan su çekmek için kullanılır. Çıkrık 1 tur döndürüldüğünde yük yerden silindirin çevresi ç = 2pr kadar yükselir. Bu yükselme miktarına h diyelim. Çıkrık N tur döndürülürse yükün yer değiştirme miktarı ise; […]
VI. Dişliler Bir merkez etrafında dönebilen silindir şeklindeki çarklara denir. Dişliler ve kasnaklar, kuvveti başka bir noktaya aktarmaya yarar. Bu aktarma işlemi kayış veya dişliler yardımı ile gerçekleşir. Eş merkezli dişliler Merkezleri bir, aynı eksen etrafında dönebilen, farklı yarı çaplara sahip dişlilere denir. K dişlisi ok yönünde N tur dönerse, L dişliside ok yönünde N tur döner Farklı merkezli […]