Gen – Enzim İlişkisi Enzimler protein yapıda moleküllerdir. Enzimler DNA daki genetik bilgiye göre sentezlenir. Hücrede enzim sentezi hücrenin ihtiyacına göre düzenlenir. Her enzimin sentezinden sorumlu bir gen vardır. Eğer gende bir mutasyon meydana gelirse enzim sentezlenemez. Böylece enzimin etkilediği reaksiyon gerçekleşmez. Canlıda gerçekleşen pek çok enzimsel olay zincirleme devam eden reaksiyonların kontrolündedir. Yukarıda verilen tepkimede gen – 2 de […]
Enzimlerin Özellikleri Enzimler protein yapıda oldukları için genetik bilgiye göre ribozomlarda sentezlenirler. Enzimler, belli bir tepkimeye girip, bir değişikliğe uğramadan çıkar. Bundan dolayı enzimler tekrar tekrar kullanılırlar. Enzimler hücre içinde sentez edilmelerine karşın bazı enzimler hem hücre dışında hem de hücre içinde etkinlik gösterirler. Örneğin Sindirim boşluğunda besinlerin sindirilmesi. Enzimlerin katalizlediği bazı reaksiyonlar geri dönüşümlüdür. Örneğin Pankreas […]
Enzimler Canlı hücrelerde her yapım ve yıkım tepkimesinin gerçekleşmesi için başlangıçta bir enerji harcanmalıdır. Tepkimeyi başlatmak için harcanan enerjiye aktivasyon enerjisi denir. Aktivasyon enerjisi kimyasal reaksiyonun başlaması için gerekli olan minimum enerji miktarıdır ve bu enerji engeli aşılmadan reaksiyonlar başlamaz. Aktivasyon enerjisini düşürmek için kullanılan maddelere katalizör denir. Katalizörler kimyasal tepkimeye girerek tepkimeyi hızlandırıp tepkimeden değişmeden çıkarlar. Canlılarda biyolojik katalizörlere enzim denir. […]
Proteinlerin Görevleri Proteinler yapıya en fazla katılan organik moleküllerdir. Proteinler organizmanın büyüyüp gelişmesi, yaraların onarılması, ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlarlar. Hormonların bir kısmı protein yapıdadır. Örneğin Kanda şeker miktarının sabit kalmasını sağlayan insülin ve glukagon hormonları. Biyokimyasal olayların düzenlenmesini sağlayan enzimlerin yapısı proteindir. Kullanılan karbonhidrat ve yağlar yeterli olmadığında enerji verici olarak proteinler tercih edilirler. Örneğin Uzun […]
Proteinler Canlıların yapısında en fazla bulunan organik moleküldür. Proteinler karbon (C), hidrojen (H), oksijen (O) ve azot (N) atomlarından oluşur. Bazılarının yapısında kükürt (S), fosfor (P) bulunabilir. Proteinlerin yapı taşı aminoasitlerdir. Her aminoasitin yapısında bir karbon atomu (C), bir karboksil grubu (– COOH), bir amino grubu (– NH2) ve bir de radikal grup (R) bulunur. Doğada 20 çeşit aminoasit bulunur. Bu […]
Yağların Sınıflandırılması Yağlar basit (nötral yağlar) yağlar, bileşik yağlar ve steroidlerdir. a. Basit (Nötral) Yağlar Bir gliserolün üç yağ asiti ile birleşmesi sonucu oluşurlar. Bu yağlar trigliserit olarak adlandırılır. Gliserole bağlanan yağ asitlerinin üçü de aynı olabileceği gibi, farklı da olabilir. Doymuş yağlar, doymamış yağlar, depo yağlar ve mumlar bu gruba girer. b. Bileşik Yağlar Bileşik yağların yapısında […]
Yağlar Yapılarında karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) atomları vardır. Bazılarında fosfor ve azot gibi elementler de yer alabilir. Yapısındaki oksijen oranı şekerlerdeki oksijen oranından azdır. Yapısındaki hidrojen oranı oksijen oranından fazla olduğu için solunum reaksiyonlarında kullanıldıklarında karbonhidrat ve proteinlere göre daha fazla enerji verirler. Ancak yağların yıkımı ve kullanımı uzun sürdüğünden hücrelerde enerji eldesinde karbonhidratlardan sonra tercih edilir. Yapılarındaki oksijen […]
Organik Bileşikler Canlılar tarafından sentezlenen besinlerdir. Organik bileşiklerin hepsinde karbon (C), hidrojen (H) ve oksijen (O) atomları bulunur. Bazılarında N, P ve S de bulunur. Karbonhidratlar Molekül yapıları karbon, hidrojen ve oksijenden oluşur. Genel formülleri (CH2O)n dir. Fotosentezde ilk ürün olarak sentezlenirler. Hücrede karbonhidratlar solunum reaksiyonları nda enerji verici olarak, az da olsa yapısal organik bileşik olarak kullanılırlar. Karbonhidratlar taşıdıkları […]
Canlıların Temel Bileşenleri Canlıyı meydana getiren bileşenler inorganik ve organik olmak üzere ikiye ayrılır. 1.İnorganik Bileşenler Canlıların sentezleyemediği ve dışarıdan hazır olarak aldığı besinlerdir. İnorganik bileşenlerin genel olarak yapıya katılma ve düzenleme gibi işlevleri vardır. Sindirilmezler. Enerji verici olarak kullanılmazlar. 1. Su Su tüm canlıların temel maddelerinden biridir. İnsan vücudunun üçte ikisi sudur. Hücre içinde, hücreler […]
Tırnak İşareti (“ ”) 1. Doğrudan aktarma cümlelerinde kullanılır. Öğretmen: “Kaç puan aldı?” diye sordu. 2. Belirtilmek istenen sözler tırnak içine alınır. Artık bu “çelişki” den kurtulmak istiyorum. 3. Sanatçı ve eser adları tırnak içine alınır. Jack London”un “Beyaz Diş”ini beğenerek okudum. NOT: Tırnak içine alınan sözden sonra kesme işareti kullanılmaz. Fuar, “İstanbul”da düzenlenecek. Parantez İşareti […]
Noktalama işaretleri Noktalama işaretleri düşünce ve duyguların daha açık bir biçimde anlatılmasına ve yazılı metinlerin düzenlenmesine olanak sağlar. Nokta(.) 1. Tamamlanmış cümlelerin sonuna konur. Bu yolun bizi nereye götürdüğünü bilmiyorduk. 2. Kısaltmaların sonuna getirilir. Kafilede ilk kez çıkan Prof. Robertson da bulunuyordu. 3. Sıralama bildiren sayılarda kullanılır. Yolculuğun 6. gününde kafiledeki herkes çok yorulmuştu. 4. Tarihlerin yazımında […]
Fiil Çatısı ile İlgili Ayrıntılar Bir eylem ya da eylemside birden çok çatı eki bulunabilir. O zaman bu sözcüğün en son aldığı çatı eki, onun çatısını belirler. Gez – dir – il – di: Ettirgen ve edilgen ekleri almış. Sonda edilgen eki olduğu için sözcük de edilgendir. At – ış – tır – ıl –ıyor: İşteşlik, […]
Eylem Çatısı Eylem çatısı, eylemin bazı fiilden fiil yapma eklerini alarak farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılmasıdır. Çatı, sadece yüklemi fiil olan sözcüklerde aranır. Yüklem ek fiil almış bir ad ise orada çatı aranmaz. Eylemde çatı, öznesine ve nesnesine göre ele alınır. Öznesine göre: etken, edilgen, dönüşlü, işteş; nesnesine göre de geçişli, geçişsiz, oldurgan ve ettirgen olur. Çatı sorularını […]
Fiilimsiler (Eylemsiler) Fiilimsiler kökü eylem olmakla birlikte aldığı yapım ekleriyle (fiilden isim yapan yapım ekleri) isme, sıfata veya zarfa dönüşen sözcüklerdir. Fiilimsiler eylem ve hareket anlamlarını yitirmişlerdir.. Çalışmaktan hepimiz çok yorulmuştuk. Koşarak kısa sürede kasabaya vardık. Cümlelerde yüklem haricinde bulunduklarında yan cümlecik yaparlar ve o cümleyi birleşik cümle haline getiriler. Eve gelirken gazete almayı sakın unutma. Adamı […]
Fiillerde Yapı Fiiller basit, türemiş ve birleşik olmak üzere üçe ayrılır: 1. Basit Fiiller Herhangi bir yapım eki almamış eylemler bu gruba girer. 2. Türemiş Fiiller Yapım eki alarak bir başka eylemden ya da bir addan türemiş sözcüklerdir 3. Birleşik Fiiller En az iki sözcüğün birleşmesiyle oluşmuş fiillerdir. Bitişik ya da ayrı yazılabilirler. Kendi içinde üçe ayrılırlar: […]
Ek Fiil (Ek Eylem) Önceleri ayrı bir sözcük iken zamanla değişime uğrayarak eke dönüşmüştür. Hem ayrı hem bitişik yazılabilirler. Ek fiilin iki temel görevi vardır. İlk görevi isimlere gelerek onları cümle içinde yüklem yapmak; İkinci görevi de daha önce görmüş olduğumuz gibi fiil kiplerine gelerek birleşik zamanlı fiil yapmaktır. Ek-eylem ekleri ismi yüklem yapar(şart hariç) NOT: Ekeylemin olumsuzu DEĞİL […]
Kiplerde Zaman (Anlam) kayması Bir eylem kipinin vermesi gereken anlamın dışında başka bir kipin yerine kullanılmasıdır. Mesela fiil, şimdiki zaman eki alır ama anlamca gelecek zamanı karşılayabilir. ÖRNEK: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin kipinde bir anlam kayması olmuştur? A) Pazar günü gelmeye çalışacağım. B) Sabahları erken kalkmayı sevmiyorum. C) Yağmur yağdığı için gelememiş. D) Söz verdi, yarın buraya […]
Dilek Kipleri Emir, istek, gereklilik, olasılık, şart gibi anlamlar katarlar. 1.Dilek Kipleri “a, e” ekini alır. İstek anlamı taşır. 2. Emir kipi Belirli bir kip eki yoktur. 1.tekil ve 1.çoğul şahıslar için kullanılmaz 3.Şart kipi “Sa, se” şart ekini alır. Eylemin gerçekleşmesinin bir şarta bağlı olduğunu anlatır. 4) Gereklilik kipi “malı, meli” eklerini alır. Gereklilik ya da […]
Fiillerde Kip Türkçede dokuz basit zamanlı çekim (kip) mevcuttur. Bunlardan beşine zaman anlamı içerdikleri için haber kipleri; geri kalan dördüne de dilek kipleri adı verilir. Haber Kipleri Zaman anlamı taşırlar. Bunlar beş tanedir: 1. Öğrenilen geçmiş zaman kipi Anlatılan ya da duyulan geçmiş zaman da denir. Çoğunlukla eylemin bir başkasından duyulduğu anlamını katar. “Mış, miş, muş, müş” eklerinden […]
Fillerde Şahıs Fiil kişilerini aldıkları eklerden tespit edebiliriz. Üç tekil,üç de çoğul olmak üzere altı kişi vardır. Her fiil bu şahıslardan birine mutlaka sahiptir. Sadece 3. tekil şahsın eki yoktur. (emir kipi hariç) Bazı kiplere ait şahıs ekleri