ÇOK GÖREVLİ EKLER Türkçede yazılışça aynı olan ama tür ve anlamca farklı olan çok sayıda ek mevcuttur. Sınavlarda özellikle bu eklerin farklı kullanımları sorulmaktadır. Bu tarz sorularda ekleri bilmesek de sözcük kökünden hareketle mantık yürüterek doğru sonuca ulaşabiliriz. Aşağıda çok kullanımlı eklerin listesi, türleri ve örnekleri verilmiştir. EKLERİN KATTIĞI ANLAMLAR Yapım ve çekim ekleri sözcüklere […]
Sözcük Yapısı Ekler A. Yapım Ekleri Dilimizde, ekler ikiye ayrılır. Bir grup ek, yapım eki; bir grup ek de çekim eki olarak adlandırılır. Köklerden sonra gelerek yeni bir sözcük türeten ya da onları sıfat, zarf yapan eklere yapım eki adı verilir. Yapım eki genellikle çekim eklerinden önce gelir.Yapım eki alan sözcüklere türemiş sözcük, kök ve […]
Sözcük Yapısı Bu başlık altında kelimelerin şekilsel özelliklerine değinilecek, kelimeleri oluşturan parçalar kök ve ek olarak incelenecektir. SÖZCÜK KÖKLERi Kelimelerin ek almamış saf şekline kök denir. Türkçe sözcüklerin kökleri iki, üç harfe kadar indirilebilmektedir. Sözcüğ ün kökünü bulurken dilin tarihsel gelişimini de çok iyi bilmek gerekir. Sözcük köklerini temel olarak isim ve fiil kökü olarak […]
BİRLEŞİK VE AYRI YAZIMLAR A. Bitişik Yazımlar 1. iki kelime de anlamını yitirip başka bir ismin yerine kullanılırsa sözcük bitişik yazılır. Beşkardeş (şamar), günberi (gök bilimi terimi), günebakan (çiçek adı), devetüyü (renk adı), Dilberdudağı (tatlı ismi), güveyfeneri (çiçek adı), dokuztaş (oyun adı) 2. Pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır. düpedüz, sapasağlam, mosmor 3. ikinci sözcükte şu kelimeler […]
Yazılım Kuralları DE EKİ Kendisinden önce gelen sözcüğe bitiştirilir. “Da, de, ta, te” şeklinde olabilir. “Bulunma” bildirir. “Ne zaman, nerede” gibi sorulara yanıt verir. Cümleden atıldığında anlam bozulur. DE BAĞLACI Kendisinden önce gelen sözcükten ayrı yazılır. Yalnızca “da, de” şekli vardır. Cümleden çıkarıldığında anlam daralır, tamamen bozulmaz. Kendisine ek getirilemez. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, bitişik yazılması […]
SÖZCÜK VURGUSU Dilimizde vurgu çoğunlukla son hecede bulunur. Kelimeye gelen ekler vurguyu da sona doğru iterler. Üzüm, üzüme, üzümdeki Bekle, bekleyecek, bekleyeceksin Kimi kelimelerde vurgunun yeri değişir. Bu durum aşağıdaki şekillerde karşımıza gelir: a. Bazı birleşik kelimelerde vurgu ilk hecededir. ilkbahar, astsubay b. Pekiştirilmiş sözcüklerde vurgu pekiştirme üzerindedir. Sımsıkı, mosmor c. Akrabalık adlarında ilk hecededir. […]
Sesli harflerle ilgili ses olayları Ünlü Düşmesi (Hece düşmesi) Bazı sebeplerden ötürü sözcükteki ünlülerden birinin düşmesidir. Bu ses olayı değişik nedenlerle meydana gelebilir: basit sözcüklerde çekim eki sonuç: göğüs + ünde = göğsünde bağır + ına = bağrına omuz + a = omza şehir + e = şehre türemiş sözcüklerde yapım eki sonuç: ayır + […]
PARAGRAF YAPISI Karışık olarak verilen cümlelerden bir paragraf oluşturulurken giriş, gelişme ve sonuç cümlelerinin hangileri olabileceğini belirlemek gerekir. Giriş Cümlesinin Bulunması Kendisinden önce herhangi bir cümleyle bağlantısı olmayan, genel yargılar belirten cümledir. Giriş Cümlesinin Bulunması Kendisinden önce herhangi bir cümleyle bağlantısı olmayan, genel yargılar belirten cümledir Giriş cümlesi örnekleri Roman, olmuş veya olması muhtemel yaşantıların […]
PARÇADA ANLAM ÇIKARMALARI Parçadaki herhangi bir ifadeden hareketle mantık yürüterek ulaştığımız sonuçlardır. Parçadaki yardımcı fikirlerdir. “Parçadan hangisi çıkarılamaz, hangisine ulaşılamaz veya parçada hangisine değinilmemiştir?” şeklindeki sorular, çıkarıma yönelik sorularıdır. Çıkarımlar, parçanın konusu, yazarı, duygusu, sebebi ile ilgili olabilir. Bir paragraftan anlamla ilgili çıkarımlar yaparken paragrafta geçen her cümleyi dikkatle yorumlamak gerekir. Parçayı oluşturan yan düşünceler […]
Paragrafta Çeşitli Üslup Özellikleri 1. Duruluk Paragrafta gereksiz ifadelere yer vermemektir. 2. Açıklık Söylenmek istenenin rahatlıkla anlaşılabilmesi, açık bir anlatıma sahip olunmasıdır. 3. Özgünlük Yazarın, şairin kendine özgü, farklı ve orjinal bir üsluba sahip olmasıdır. 4. Sadelik Sanat yapıtında yabancı sözcüklere yer vermeyerek rahat anlaşılır bir dil kullanmaktır. 5. Akıcılık Okunan metinde telaffuzu kolay sözlerin […]
PARAGRAFTA ANLATIM BİÇİMLERİ 1. Öyküleme (Hikaye Etme) Duygu ve düşünceleri yaşanmış veya yaşanabilecekolay ve durumlara dayalı olarak aktaran bir anlatım biçimidir. Öykülemede amaç; okuru bir olay içinde yaşatmaktır. Parçada bir olay örgüsü, bu olayın kahramanları, zaman akışı ve yer unsurları söz konusudur. Çoğunlukla cümlelerin yüklemi haber kipleriyle bilhassa görülen geçmiş zamanla çekimlenir. Bazen duyulan […]
Parağrafta Anlam Konu Anlatımı Paragraf ana bir fikrin çevresinde toplanmış, bir düşünceyi karşı tarafa aktarmak amacıyla kurulmuş cümlelerden oluşan yapıya verilen addır. Parağrafta Yaklaşım Biçimi Paragraf sorularını doğru yanıtlamak için her şeyden önce bazı özelliklere dikkat etmek gerekir. Sonuçta paragraf soruları bilgiden çok algıya dayanır. Paragraf sorularının çözümüyle ilgili bazı ipuçları aşağıda verilmiştir: 1. […]