ÇEKİRDEK

• Çekirdek, hücrede gerçekleşen, bütün yaşam olaylarını ve hücrenin bölünmesini
  denetler.

Çekirdek, çekirdek zarı, çekirdek sıvısı, çekirdekçik ve kromatin iplik olmak üzere
dört kısımda incelenir.

• Hayatsal faaliyetleri hızlı olan hücrelerde
  çekirdek büyüktür.
• Metabolizması hızlı olan hücrelerde birden fazla olabilmesine rağmen
  (örneğin karaciğer, kas hücreleri v.b) hücrede sayısı genellikle bir tanedir.

Amip, öglena, mantar, bitki ve hayvan
hücrelerinde kalıtsal özelliklerini taşıyan
yapıları çekirdekte bulunur. Paramesyumda
ise görevleri farklı olan iki çekirdek
vardır.

Bazı hücrelerde hücre zarı ve sitoplazma «olmasına rağmen kalıtım materyalinin
(DNA) etrafında çekirdek zarı bulunmaz. Bu nedenle kalıtım materyali sitoplazma- “
da dağınık halde bulunur. Bu hücrelerde £zarla çevrili organel de yoktur, sadece
zarsız bir organel olan ribozom bulunur.

• İnsanların olgun alyuvar hücrelerinde
  de çekirdek bulunmaz.
• Amiplerle yapılan deneyler, hücrede
  çekirdek olmadan canlılık faaliyetlerinin
  gerçekleşmediğini göstermiştir.

1. deney: Çekirdek ve sitoplazma birbirinden
ayrıldığında ikisi de ölür.

2. deney: Kesilen amipin çekirdeksiz sitoplazma
parçası ölür, çekirdekli kısmı
canlılığını sürdürür.

• Çekirdeğin kalıtım bilgisini taşıdığı su yosunları ile yapılan deneylerle
  gösterilmiştir.

Su yosununun yapısı baş, sap ve kök bölümünden oluşmuştur. Hücre çekirdeği
köke yakındır.

Deneyde baş kısmı farklı olan iki tür suyosunu kullanılmıştır.

A. crenulata: Baş kısmı yıldız şeklinde olan su yosunu.

A. mediterránea: Baş kısmı şemsiye şeklinde olan su yosunu.

1. deney: Su yosunu sap kısmından kesildiğinde, çekirdeğin bulunduğu kök kısmı kendini tamamlar. Ancak baş kısmı kendini tamamlayamaz ve ölür.

2. deney: Baş kısmı yıldız şeklinde olan
su yosununun sap kısmından bir parça
alınıyor. Bu kısım, baş kısmı şemsiye
şeklinde olan su yosununun çekirdekli
kök kısmına aşılanıyor. Yeni oluşan su
yosununun baş kısmı şemsiye şeklinde
oluyor.

Bir bilim adamı deniz algini şekildeki gibi sap kısmından kesiyor. Bir süre sonra
şemsiye kısmı öldüğü halde alt kısmı kendini tamamlıyor.

Bilim adamı bu deneyden aşağıdaki
hangi sonucu çıkaramaz?

A) Deniz algi çekirdek olmadan büyüyemez.
B) Bazı canlılarda kopan kısımlar yenilenebilir.
C) Bazı hücrelerin canlı kalabilmesi için çekirdek şarttır.
D) Bazı canlılar bölünerek çoğalır.

Deniz algi, sap kısmından kesildiğinde çekirdek bulunan kısmın kendini yenilediği,
çekirdek bulunmayan kısmın ise öldüğü görülüyor. Buna göre; A, B, C seçeneklerinde
verilen sonuçlara ulaşılabilir. Ancak burada canlıların bölünerek çoğalmasından bahsedemeyiz.

Yukarıdaki tabloda ökaryot bir hücreye
ait olan organellerin bazı özellikleri verilmiştir.

Buna göre, tabloda numaralarla gösterilen
organeller aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Glikoz üreten, çift katlı zarı olan organel kloroplasttır. Protein sentezleyen zarsız
organel ribozomdur.

X canlısı, tatlı suda yaşayan bir hücreli olup kendi besinini kendisi yapıyor. Y
canlısı, tatlı suda yaşayan bir hücreli olup besinini hazır olarak dışarıdan alıyor.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi X canlısında bulunup Y canlısında bulunmaz?

A) Kloroplast
B) Hücre zarı
C) Koful
D) Sitoplazma

Kendi besinini yapan canlıda bulunan, kendi besinini yapmayan canlıda bulunmayan
yapı seçeneklerde verilenlerden kloroplasttır. Kloroplastta gerçekleşen fotosentez olayında besin üretilir.

Yukarıda verilen şemadaki ifadelerin
doğru (D) veya yanhş (Y) olduğuna
karar verilerek ilerlendiğinde hangi
çiçeğe ulaşılır?

Sentrozom hayvan hücrelerinde bulunur, bitki hücrelerinde bulunmaz. Kloroplast
bitki hücrelerinde bulunur, hayvan hücrelerinde bulunmaz. Ribozom bütün canlılarda bulunur ve protein sentezlemekle görevlidir.

Tabloda organelleri verilen çekirdekli
K, L ve M hücreleri için aşağıdakilerden
hangisi ortak özellik değildir?

Öğretmen Müge'den, kendi görevlerini anlatan aşağ>daki hücre organellerini
hayvan hücresi şeklinin içine çizmesini istiyor. Müge hangi organeli çizerse hata yapmış olur?

Aşağıdaki organel kloroplast, B deki organel lizozom, C deki organel mitokondri, D
deki organel ribozomdur. Hayvan hücresinde kloroplast bulunmaz.