Çevresel sinir sistemi, beyin ve omuriliği vücudun diğer organlarına bağlayan sinirlerden meydana gelir.
Bu sinirlerden 12 çifti beyinden, 31 çifti omurilikten çıkarak kollara ayrılır.
Beyinden çıkan sinirler baştaki duyu organları, kaslar, salgı bezleri ile bağlantılıdır. Vagus siniri en önemlisidir.
Bu iç organlara bağlıdır (kalp, mide, pankreas, akciğer, bağırsak).
Omurilikten çıkan sinirler duyu ya da motor sinirlerdir.
Her bir sinir ön ve arka kök olarak iki kökün birleşmesi ile oluşur.
Ön kök motor, arka kök duyu sinirlerinden meydanagelir.
Kökler omurlar arası delikte birleşerek tek sinir halinde çıkar. En önemlisi bacaklara giden siyatik sinirleridir.
Çevresel sinir sistemi somatik ve otonom sinir sistemi olmak üzere iki kısımda incelenir.
a. Somatik Sinir Sistemi
Motor ve duyu sinirlerinden oluşur. Bu sinirlerin hücre gövdeleri merkezi sinir sisteminde bulunur, aksonlar iseiskelet kaslarına gider.
Aksonlarda miyelin bulunur. İmpuls iletimi hızlıdır.
Yazı yazma, şarkı söyleme, bilgisayar kullanma gibi beyin kontrolünde olan hareket ve davranışlar somatik sinri sistemi tarafından düzenlenir
b. Otonom Sinir Sistemi
İsteğimiz dışında çalışır ve iç organların çalışmasını düzenler.
Otonom sinir sistemi, sempatik ve parasempatik olmak üzere iki farklı kısımdan oluşur.
Otonom sinirler yalnızca motor sinirlerinden oluşur. Sinirler miyelinsizdir. İmpuls iletimi yavaştır.
Otonom sinirlerle beslenme, solunum, boşaltım, kan dolaşımı, üreme ve adaptasyonel fonksiyonlar değişen çevre şartlarına rağmen düzenli bir şekilde gerçekleşir, homeostasi korunur.
Otonom sinir uçlarından genellikle asetilkolin ve noradrenalin salınır.
Asetilkolin parasempatik, noradrenalin ise sempatik sinir uçlarından salgılanır.