Çökme Problemleri

Farklı iki çözelti karıştırıldığında bazen bir kimyasal tepkime gerçekleşir ve yeni oluşan çözeltide bir katının varlığı gözlemlenir. Bu katıya çökelek denir. Na2SO4 tuzu ile Ca(NO3)2 tuzu kullanılarak hazırlanan diğerler çözelti karıştırıldığında kabın dibinde bir çökelek gözlemlenir. Bu çökelek CaSO4 tuzudur. Bu tuzun suda çözünürlüğü çok çok az olduğundan bu tuza ait iyon derişimi hesaplanır. Kç hesaplanıyormuş gibi yalancı Ki değeri bulunur. Kç ve Ki değerlerini karıştırılmasında o çözelti hakkında bilgiye sahip olabiliriz.
Kç = Ki ise çözelti doygun ve dengededir. Kç > Ki ise çözelti doymamıştır.
Kç < Ki ise çökme gözlemlenir.
NOT: Kç = K i eşit olduğundan çözelti tam doygunluk sınırına ulaşır fakat çökme olmaz.
ÖRNEK: Eşit hacimli ve derişimli Ag2SO4 ile NaCl çözeltileri karıştırıldığında AgCl nin çöktüğü gözleniyor.
AgCl nin çözünürlük çarpımı Kç olduğuna göre,
I. Başlangıçta Ag+ ve Cl– iyonlarının derişimleri çarpı- mı Kç den büyüktür.
II. Denge çözeltisinde Ag+ ve Cl– iyonlarının derişimle-
ri çarpımı Kç den küçüktür.
III. Denge çözeltisinde SO–2 ve Na+ iyonlarının derişim-
leri birbirine eşittir.yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
1994 ÖYS

ÇÖZÜM: AgCl 3 Ag+ + Cl– K = [Ag+] . [Cl–] (k) (suda) (suda) ç
Başlangıçta AgCl çöktüğüne göre Kç Çökme bitip sistem dengeye geldiğinde iyon derişimleri çarpımı Kç ye eşit olmalıdır. (yanlış)
Eşit hacim ve eşit molariteli çözeltiler karıştırıldığına göre NaCl çözeltisindeki [Na+] ve Ag SO çözeltisindeki
[SO–2] iyonlarının derişimleri birbirine eşittir. (doğru)
Yanıt D

Seçimli Çöktürme

Bir çözelti içerisinde birden fazla çözünmüş tuz bulunursa bu tuzları ayırmak için çözünürlüğü daha küçük olan tuzlar çöktürülerek bu işlem yapılabilir. Bu olaya seçimli çöktürme denir.