Cumhuriyet Dönemi Ekonomi Politikaları

Ülkemizde uygulanan ekonomi politikalarının amacı; doğal ve beşeri kaynakları en iyi şekilde kullanmak, istihdamı artırmak, dengeli gelir dağılımı oluşturmak ve ekonomik ilişkileri yürüterek istikrarlı kalkınmayı sağlamaktır.
Bu amaçla Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar farklı dönemlerde çeşitli çalışmalar yapılmıştır.

Siyasi bağımsızlığın ekonomik bağımsızlıkla güçlendirilmesi hedef alınmıştır. Bu amaçla 17 fiubat 1923’te İzmir İktisat Kongresi toplanmıştır.
Kongrede; Devletin ekonomiyi özendirici ve düzenleyici olarak etkili olması kararlaştırılmıştır. Tarım ve sanayi sektörlerinin gelişimi desteklenmiştir. Bu amaçla 1925 yılında Aşar vergisi kaldırılmış, Ziraat Bankası aracılığıyla çiftçilere kredi olanağı sağlanmıştır. 1927 yılında ise Sanayi Teşvik Kanunu ve Gümrük Kanunu çıkarılmıştır.
1929 yılında bütün dünyayı sarsan ekonomik bunalım nedeniyle Devletçilik politikası uygulanmıştır.

Bu dönemde, ülke sanayisinin temelini oluşturacak yatırımlar gerçekleştirilmeye çalışılmış, karma ekonomi sistemi benimsenmiş, 1933 yılında Sümerbank kurulmuştur.
Planlı sanayileşmeyi sağlamak için 1933 – 1937 yılları arasında I. Beş Yıllık Sanayi Planı, 1938 – 1942 yılları arasında da II. Beş Yıllık Sanayi Planları yapılmıştır.
II. Beş Yıllık Sanayi Planı 2. Dünya Savaşı nedeniyle uygulanamamış, yerini savaş ekonomisi almıştır. 1947 yılında hazırlanan liberal karakterli bir kalkınma planı 1948– 1952 yılları arasında uygulanmıştır.

Türkiye’de ekonomik kalkınmanın hız kazandığı dönemdir.
Ekonomide devletin etkisi azaltılmıştır. Karayolları, liman, enerji üretimi ve sulama amaçlı projeler hayata geçirilmiştir.
Tarımda önemli gelişmeler sağlanırken, sanayi yeterince gelişmemiştir.

Türkiye’de 1960’tan sonra ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın hızlandırılması amacıyla planlı kalkınma uygulanması benimsenmiştir. Bu amaçla 1960’ta Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) kurulmuştur.

1962 yılında yapılan ve bir yıl uygulanan kalkınma planının başarılı olması üzerine beş yıllık kalkınma planları hazırlanmış ve günümüze kadar uygulanmıştır. Son plan 2007 – 2013 yıllarını kapsayacak şekilde düzenlenmiştir.
24 Ocak 1980 kararları ile devletin ekonomiye müdahalesi azaltılmıştır. 1983 yılından itibaren dışa açılma süreci başlamış, ekonomi bölgesel ve küresel etkilere daha açık hale gelmiştir.

_Bes_Yillik_Kalkinma_Planlari