Cümle Bilgisi

Cümle Bilgisi

Sözcüklerin ve söz öbeklerinin duygu, düşünce ve istek bildirecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşan ve yargı bildiren yapıya cümle adı verilir.
Cümlede gerçekleştirilen eylem veya görülen , bu eylem ve durumu gerçekleştiren ya da bu eylemden etkilenen varlıklar, eylemin veya durumun zamanı, yeri, yönü,
sebebi, şartı gibi unsurlara cümlenin öğeleri adı verilir.
cumle_bilgisi

Bir cümleyi öğelerine ayırırken bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Bu hususlar şunlardır:

Bir cümleyi öğelerine ayırırken bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Bu hususlar şunlardır:

cümle

  • Bir cümlede en az bir sözcük ve en az bir öğe olur.
    Yapıldı. (yüklem)
  •  Birçok cümlede sözcükler gruplaşarak bir öğeyi meydana getirir.
    Binanın önündeki çimenler kurudu.
  •  Bir veya birden çok öğe, diğer cümleler tarafından ortaklaşa kullanılabilir.
    Yaşlı adam sabah erkenden çıktı, bir daha dükkana uğramadı. (özne ortak)
  •  Çoğu kez ara cümlelerin öğe görevi yoktur.
  • Akşama doğru kara görününce bunu hiç beklemiyorduk hepimiz heyecanlandık.
  • Bazı bağlaçlar eklendikleri öğe ile birlikte düşünülür.Cümleleri bağlayan bu bağlaçlar öğelere dahil edilmez.
  • Gemiden kurtulmayı sadece o ve ben başardık. (öznede)
  • Dün akşam avukatım peşinde biriyle geldi ve bana bir kağıt uzattı. (öğeye dahil değil)
  • Seslenmeler ve ünlemler öğe görevi üstlenmez. Değerli izleyiciler, şimdi aldığımız bir haberi veriyoruz. (özne-biz)
  • Yüklemi isim olan cümlelerde nesne yoktur.
  • Kolunda eski bir saat vardı. (saat-özne)
  • Yüklemi çatılı eylem olan cümlelerin nesnesi yoktur.
    Dizi için uygun bir oyuncu bulunacak. (uygun bir oyuncu-sözde özne)
  •  Soru sözcükleri de diğer sözcükler gibi cümlede herhangi bir öğe olabilirler.
  • Gecenin bu vakti ekmeği nereden bulacak? (DT)

Kim bana cevabı söyleyecek? (özne)
Saatlerden hangisini beğendin? (nesne)
fiimdi nasılsınız? (yüklem)

  • “Mı, mi” eki hangi kelimeyi vurgularsa o kelime ile aynı öğede yer alır.

Sen mi töreni sunacaksın? (özne)
Yavaş mı yürüyorum? (zarf tümleci)

  • İç cümleler dış cümlenin herhangi bir öğesi olabilir. Arkadaşlara “Bu yanlışlığı en kısa sürede düzelteceğim.” demiştin. (iç cümle-nesne)
  •  Sözcüklerin aldıkları çekim ekleri o sözcüğün öğe görevi hakkında ipucu verir.

Aşağıda hangi eklerin hangi öğelerde bulunabileceği gösterilmiştir.
Ek-eylem eki: Yükleme gelir. (şart hariç)
Bizdik seni görmek isteyenler. (yüklem)

Kişi ve kip ekleri: Yükleme gelir.
Çıktık bir akşam umutla yola. (yüklem)
İyelik, çokluk ekleri, ismin yalın hâli: Genellikle özneyi verirler. İyelik ve çokluk eklerinden sonra başka ekler gelirse öğe değişebilir.
Tüm hayatı . (iyelik eki-özne)
Çocuklar yanıma geldi. (çokluk eki-özne)
Vatandaş biraz düşünmeli. (yalın hal-özne)
İ hâl eki: Belirtili nesneyi verir.
Pencereyi genç bir adam açtı. (nesne)
E– de– den hâl eki: Genellikle dolaylı tümleci, bazen de zarf tümlecini verir.
Şu kente yeni geldim. (e hâli-DT)
Beni okuldan aradılar. (den hâli-DT)
Onu durakta bekle. (de hâli-DT)

  •  Öğeleri buldurmaya yönelik sorular şunlardır:

Yüklem: (çekimli fiil ya da isim)
Özne: Kim, ne
Nesne: Ne, kimi, neyi
Dolaylı tümleç: Nereye, nerede, nereden Kime, kimde, kimden Neye, neyde, neyden
Zarf Tümleci: Nasıl, ne zaman, ne kadar, niçin,
Edat tümleci: Neyle, kiminle, ne için, ne gibi

 

bahar yayınevi uyarı
Sınavlara Hazırlık Arama Robotu
YGS & LYS TEOG KPSS TUS KPDS Ehliyet Sınavı PMYO JANA

Seçim esnek olup ilgili alanları seçiniz, Örneğin ehliyet sınavı için branş olarak matematik seçmeyiniz :)