SBS 8.SINIF TÜRKÇE CÜMLEDE ANLAM

Cümlede Anlam Özellikleri

9. Özlem Anlamlı Cümleler

Herhangi birini veya bir şeyi görme arzusu içeren cümlelerdir.

Örnek:

“Köyüm burnumda tütüyor.” cümlesinde köyüne duyduğu özlem vurgulanmıştır.

ÖRNEK SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir özlem dile getirilmiştir?

A) Şimdi çocukluk günlerime dönsem.
B) Yarın nihayet bu işi bitireceğim.
C) Seninle hemen konuşmamız lazım.
D) Yarın pikniğe gitmeyi çok istiyorum.

ÇÖZÜM
B, C ve D seçeneklerinde özlem anlamı yoktur; ama A seçeneğinde çocukluğa duyulan özlem dile getirilmiştir.
Yanıt A

10. Sitem Anlamlı Cümleler

Bir kimsenin yaptığı bir hareketten dolayı duyulan üzüntünün, kırgınlığın dile getirildiği cümlelerdir.

Örnek:

“Buraya kadar geldin de bize uğramadın.” cümlesinde kendilerine gelmeyen kişiye duyulan bir sitem söz konusudur.

ÖRNEK SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sitem söz konusudur?
A) Gecikmeden gelse de hemen gitsek.
B) Yeni elbisesini giyinip kuşansın da gör.
C) Gezmeye gidersin de bizlere hiç haber vermez misin?
D) O kadar parayı kazanacak da borcunu ödeyecek.

ÇÖZÜM
A seçeneğinde koşul – sonuç anlamı vardır. B seçeneğinde beğenme anlamı vardır.D seçeneğinde küçümseme anlamı vardır.C seçeneğindeyse gezmeye gittiğini söylemeyen kişiye sitem edilmektedir.
Yanıt C

11. Küçümseme Anlamlı Cümleler

Bir kişiyi veya bir grubu herhangi bir durumla ilgili küçük görmeyi ifade eden cümlelerdir.

Örnek:
“Büyüyüp de adam olacakmış.” cümlesinde küçümseme anlamı vardır.

ÖRNEK SORU

Askılığa üzerinde küçümseme anlamında yazılan cümle bulunan kazak asılacaktır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi askılığa asılmalıdır?

ÇÖZÜM
A, C ve D seçeneklerinde küçümseme anlamı yoktur. B seçeneğindeyse karşısındakini küçükgörme anlamı vardır.
Yanıt B

ÖRNEK SORU
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “küçümseme”söz konusudur?
A) Aklını başına topla da derslerine çalış.
B) Her işi bitirmiş de yazarlığa soyunmuş.
C) İşten sonra evden de çıkarırlarsa ne yaparız.
D) Geleceği varsa göreceği de var.

ÇÖZÜM
A seçeneğinde “öğüt”, C seçeneğinde “çaresizlik”,D seçeneğinde “tehdit” anlamı vardır. B seçeneğindeyse karşısındakini küçük görme anlamı vardır.
Yanıt B

12. Gerçekleşmemiş Beklenti Anlamlı Cümleler

Herhangi bir durumla ilgili beklentinin gerçekleşmediği, olumsuz sonuçlandığı cümlelerdir.

Örnek:
“Beni de pikniğe götüreceğinizi sanmıştım.”cümlesinde pikniğe götürülmek beklenmiş; ama bu beklenti gerçekleşmemiş.

ÖRNEK SORU

Yukarıdaki kamyonun hareket edebilmesi için kasasındaki gerçekleşmemiş bir beklentinin söz konusu olduğu bölümün indirilmesi gerekmektedir.
Buna göre hangi bölüm indirilmelidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

ÇÖZÜM
A ve C seçeneklerinde bir beklenti var; ama daha gerçekleşip gerçekleşemeyeceği belli değil. B seçeneğinde olasılık anlamı var. D seçeneğindeyse ödevini vaktinde bitirmeyi beklerken bu beklentisi gerçekleşmemiş.
Yanıt D