Cümlelerde Çeşitli Anlamlar

Aşağıda cümlelerin taşıdığı bazı anlamlar ve örnekleri alfabetik sıraya göre verilmiştir:

1. Abartma
Bir varlığı olduğundan büyük veya küçük gösteren cümlelerdir. Seni dünyalar kadar seviyorum.

2. Alay
Bir kimseye karşı küçük düşürücü ifadeler barındıran cümlelerdir.

3. Aşamalı Durum
Bir durumun aşamalı olarak değişmesini anlatan ifadelerdir.

Örnek:

I. Bütün gün oturmaktan ayaklarımız uyuşmuştu.
II. Açık havada çalışmaktan yüzleri esmerleşmişti.
III. Fırtına sabaha doğru yatışmıştı.
IV. Yediğimiz ekşi eriklerden dişlerimiz kamaşmıştı.
V. Pamuk çapalamaktan elleri nasırlaşmıştı.

Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde “değişerek yeni bir görünüm kazanma” durumu anlatılmaktadır?
A) I –V B)II –IV C)I – III D) II – V E) III – IV

Çözüm:
II. cümledeki yüzleri esmerleşmek ve V. cümledeki “elleri nasırlaşmak” değişerek yeni bir görünüm kazanmaya işaret etmektedir.
Yanıt D

4. Azarlama
Bir kimseye kızma durumunu anlatır.

5. Azımsama
Bir şeyin miktarını yeterli bulmamaktır.

6. Beğeni
Herhangi bir konuda beğenme duygularının belirtildiği cümlelerdir.

7. Beklenmezlik
Beklenmeyen bir durumun gerçekleşmesinin anlatıldığı cümlelerdir.

8. Beklenti
İleriye yönelik beklentilerin varlığını anlatan cümlelerdir.

9. Benzetme
Bir varlığı başka bir varlığa benzetmektir.

10. Böbürlenme
Kibirlilik duygusunu veren, övünmenin olduğu cümlelerdir.

11. Çaresizlik
Bir durum karşısında çaresiz kalındığını anlatan cümlelerdir.

12. Değerlendirme
Çoğu kez sanatçı ve eserleriyle ilgili yorum ya da eleştiri yapılmasıdır.

13. Dilek
Bireylerin arzu ve dileklerini içeren cümledir.

14. Düşsel Öğe
Gerçekte mümkün olmayan, hayali unsurların yer aldığı cümlelerdir.

15. Eleştiri
Bir sanatçı veya eserin hem olumlu hem de olumsuz özellikleriyle ele alınmasıdır.

16. Endişe (Kaygı)
Endişe ve tasa duygusunu veren cümlelerdir.

17. Eşitlik
Miktarın ya da olay sonucunun birbirine eşit olması durumunu anlatır.

18. Gerçekleşmiş Beklenti
Geleceğe dair bir beklentinin olumlu sonuçlandığını ifade eden cümlelerdir.

19. Gerçekleşmemiş Beklenti
Hayal kırıklığı ifade eden sözlerdir.

20. Gereklilik
Olması ya da yapılması gereken durumlar için kurulan cümlelerdir.

21. Gözlem
Cümle içinde görme duyusuyla ilgili ayrıntılara yer verilmesidir.

22. Hayışanma
Herhangi bir durum karşısında duyulan üzüntüyü belirten cümlelerdir.

23. İçerik (Konu)
Sanat yapıtının konusuna değinilen cümlelerdir.

24. İğneleme (tariz)
Söylenen bir sözün aksini anlatmaya çalışmaktır.

25. İhtimal (Olasılık)
Bir durumun gerçekleşmesinin ihtimal dahilinde olduğunu ifade eden cümlelerdir.

26. İstek
Bireyin isteğini dile getiren cümlelerdir.

27. Acelecilik
Fiilin hızlıca yapıldığını ya da yapılması gerektiğini anlatan cümlelerdir.

28. İyimserlik
Karşılaşılan olayların olumlu sonuçlanacağına dair pozitif düşünceler taşıyan sözlerdir.

29. Kanıksama (Alışma)
Önceleri tuhaf gelen bir duruma gitgide alışıldığını anlatan ifadelerdir.

30. Karamsarlık
Gelecek adına herhangi bir umut taşımama ve olumsuzlukları kabullenme duygusunu veren cümlelerdir.

31. Kararlılık
Bireyin kararlı olduğunu anlatan ifadelerdir.

32. Kararsızlık
Tereddüte düşmeyi, ikilemde kalmayı anlatan sözlerdir.

33. Karşılaştırma
Cümlede birden çok varlığı veya durumu kıyaslamaktır.

Örnek:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “karşılaştırma” söz konusudur?

A) İyi bir şair ve yazar olmasına karşın çok tanınmış biri değildir.
B) Öykülerinde betimlemeyle birlikte mizahi bir anlatıma da yer verirdi.
C) Sözcükleri, değişik anlamlarda kullanmaktan kaynaklanan çarpıcı bir anlatımı vardır.
D) Betimlemelerinde abartmaya kaçan romantik bir tutum görülürdü.
E) Öykülerini de okudu ama bunları şiirleri ve oyunları
kadar beğenmedi.

Çözüm:
E seçeneğinde bir sanatçının öyküleriyle şiirleri ve oyunları karşılaştırılmıştır.
Yanıt E

Çözüm:
(I) Yapıtını gece boyunca okuyup yuttuktan sonra, vakit geçirmeme olanak yoktu. (II) Düşüncelerimi belirtmek için hemen yazmaya koyuldum. (III) Öncelikle şunu söyleyeyim: (IV) Bugünkü edebiyatta bu güçte bir yapıtla karşılaşmadım. (V) Günümüzün yazarları arasında hiç kimse, ne ben ne de bir başkası, böyle bir şey yazmayı başaramadı.

Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde “karşılaştırma” söz konusudur?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C)II. ve III. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

Çözüm:
IV. cümlede bahsedilen yapıt günümüz edebiyatıyla, V. cümlede yazar, günümüzün yazarlarıyla karşılaştırılmıştır.
Yanıt E

Örnek:
(I) Bu söyleşimiz, sırasıyla bana yönelttiğiniz sorular düşüncelerimi gözden geçirme olanağı sağlıyor. (II) Ne yapı yorum, nasıl yapıyorum sorularını yanıtlamak gerçekten kolay değil. (III) Çünkü ne yaptığımız, nasıl yaptığı- mız üzerinde, yazarken daha az, yazdıktan sonra daha çok düşünürüz. (IV) Aslında yazı ustalığı uzun, çok uzun yıllardan sonra kazanılan bir beceridir. (V) Bu beceri sürekli bir gelişim gösterir.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma söz konusudur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Çözüm:
C’ de düşünme eyleminin yazarken az, yazdıktan sonra ise çok olduğu belirtilerek karşılaştırmaya gidilmiştir.
Yanıt C